Vinapco cho rằng, công ty Ä‘ã ký Hợp đồng số 02-2012/VINAPCO/TXTQ ngày 03-4-2012  vá»›i Công ty TNHH Cung ứng Dầu và Thuá»· sản TP Bắc Hải  (Trung Quốc), gọi tắt là công ty Bắc Hải. Trong hợp đồng Ä‘ã quy định rõ: "Điểm chuyển quyền sở hữu và trách nhiệm đối vá»›i mọi rủi ro tổn thất về chất lượng, số lượng hàng hóa từ Bên bán sang Bên mua kể từ khi hàng được bÆ¡m qua họng xuất hoặc đồng hồ lÆ°u lượng của bên bán vào phÆ°Æ¡ng tiện vận chuyển của bên mua tại cá»­a khẩu Hải Phòng – Việt Nam”. Ngoài ra, trách nhiệm làm thủ tục hải quan đối vá»›i hàng hóa xuất nhập khẩu cÅ©ng quy định: "Bên bán có trách nhiệm hoàn tất thủ tục tái xuất hàng hóa tại Hải Phòng và các cá»­a khẩu khác tại Việt Nam theo quy định của Việt Nam đối vá»›i hàng xuất khẩu”. Trách nhiệm và nghÄ©a vụ của người mua đối vá»›i việc tiêu thụ hàng hóa là, "Các bên hiểu rằng hàng hóa theo hợp đồng này là hàng xuất khẩu ra khỏi lãnh thổ Việt Nam. Trong mọi trường hợp, Bên mua hàng không được tiêu thụ tại Việt Nam. Nếu trong quá trình thá»±c hiện hợp đồng, các cÆ¡ quan có thẩm quyền của Việt Nam phát hiện việc tiêu thụ hàng hóa theo hợp đồng này tại Việt Nam thì bên mua phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật Việt Nam.”.

 

NhÆ° vậy, theo lý giải của đại diện Vinapco, sau khi xăng bÆ¡m lên xe bồn và được kẹp chì thì quyền sở hữu và mọi rủi ro trên đường vận chuyển thuá»™c bên mua Bắc Hải. Vinapco không chịu trách nhiệm kể cả trong trường hợp cháy nổ (bên mua phải mua bảo hiểm liên quan). Đó cÅ©ng là nguyên do, sau 10 ngày chuyển hàng lên Tà Lùng (Cao Bằng), quyền giám đốc Xí nghiệp ThÆ°Æ¡ng mại Xăng dầu Hàng không miền Bắc Nguyá»…n Hải Triều thông báo hàng không xuất được và phải nhập lại cảng Đình VÅ© (Hải Phòng). Vinapco Ä‘ã đề nghị Hải quan Hải Phòng làm các thủ tục cần thiết để nhập lại. Do Cảng Đình VÅ© không có hệ thống bÆ¡m dầu ngược lại (không thể cho vào kho chứa) nên Vinapco quyết định để nguyên trên 7 xe. Sau khi ná»™p xong 1,7 tá»· đồng tiền thuế (nhập khẩu, VAT, môi trường) cho Nhà nÆ°á»›c, thanh lý hợp đồng vá»›i phía Bắc Hải, những xe này được bán ra thị trường công khai. Phía Bắc Hải cÅ©ng bị phạt khoảng 10 tá»· đồng theo hợp đồng vì không lấy hàng… "Giải trình” kết luận: Trong sá»± việc trên, Vinapco là doanh nghiệp tạm nhập tái xuất (chủ hàng), tuy nhiên Ä‘ã hết quyền định Ä‘oạt về sở hữu hàng hoá theo quy định. Việc tiêu thụ hàng hoá tái xuất tại thị trường Việt Nam của Bắc Hải là trái pháp luật và phải hoàn toàn chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật Việt Nam.

 

Tuy nhiên, má»™t câu hỏi đặt ra là Công ty Bắc Hải tồn tại hay không tồn tại, nói cách khác phải chăng, Công ty Bắc Hải là công ty "ma”, được lập ra để tạo các Ä‘Æ¡n hàng. Cần nhá»› rằng, trÆ°á»›c vụ 422.645 lít xăng , lá»±c lượng chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) bắt quả tang các đối tượng bÆ¡m xăng từ 2.000 tấn xăng (do Vinapco mở tờ khai tạm nhập  tái xuất qua đường biển cho Bắc Hải) sang 3 tàu biển để tiêu thụ  trong ná»™i địa. Sau Ä‘ó, qua Ä‘iều tra, tại Trung Quốc không tại công ty Bắc Hải và chính phải Tổng Cục Hải quan Ä‘ã khẳng định Ä‘iều này. Vậy vì sao vẫn có hợp đồng?

 

Liên quan đến thời Ä‘iểm quyết định tạm dừng tái xuất bằng đường biển Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, Vinapco khẳng định, thời Ä‘iểm mở tờ khai hải quan là 7 đến 10-7-2012, do hàng không thông quan được tại Tà Lùng nên đến ngày 2 và 3-8-2012, khách hàng Ä‘ã xin trả lại hàng cho Vinapco tại kho Đình VÅ©. Trong khi Ä‘ó, ngày 9-8-2012, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng má»›i có văn bản gá»­i các doanh nghiệp đầu mối về việc tạm dừng tái xuất bằng đường biển, thời Ä‘iểm dừng có hiệu lá»±c từ ngày 15-8-2012. Do Ä‘ó, thời Ä‘iểm khách hàng đề nghị Vinapco chuyển từ phÆ°Æ¡ng thức tái xuất bằng đường biển sang đường bá»™ trÆ°á»›c thời Ä‘iểm Bá»™ công thÆ°Æ¡ng ra văn bản, không có việc nhÆ° trên các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng Ä‘ã đề cập. Do vậy, thủ tục của Vinapco hoàn toàn Ä‘úng luật. "Chủ trÆ°Æ¡ng của Vinapco là chấp hành tốt các nghÄ©a vụ về thuế đối vá»›i Nhà nÆ°á»›c, không tổ chức buôn lậu. Đối vá»›i các đối tác vi phạm pháp luật Việt Nam và vi phạm cam kết hợp đồng, Vinapco Ä‘ã Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng chấm dứt hợp đồng và thu hồi bảo toàn phát triển vốn”, dẫn nguồn thông cáo báo chí của Vinapco.

 

Tuy nhiên, cách lập luận về thời gian không thể phủ nhận: chính những lô hàng trên, thá»±c tế sau khi làm xong thủ tục tại Hải Phòng, Vinapco Ä‘ã để các đối tượng bán cho các doanh nghiệp trong nÆ°á»›c để tiêu thụ ná»™i địa tại các tỉnh Hải DÆ°Æ¡ng, Thái Bình, Thái Nguyên, Phú Thọ. Đồng thời, việc mượn xăng để nhập lại nhằm trốn tránh kiểm tra tại Đình VÅ© là chuyện không thể chối bỏ. Về vấn đề này, Vinapco chÆ°a có sá»± giải thích thỏa Ä‘áng, mà má»›i chỉ dừng ở "tiếp tục Ä‘iều tra để làm rõ trách nhiệm”.

Theo Tổng cục Hải quan, trong 6 tháng năm 2012, có 11 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối Ä‘ã tạm nhập 1.725.000 tấn xăng dầu, nhÆ°ng tái xuất 1.180.000 tấn. NhÆ° vậy, khoảng 545.000 tấn xăng dầu không tái xuất, mà có khả năng Ä‘ã tiêu thụ trong ná»™i địa.