Theo các nhà phân tích, trong năm 2013, Trung Quốc, Ấn Äá»™, Brazil và các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển khác sẽ là những nÆ°á»›c tiêu thụ dầu hàng đầu thế giá»›i.

Theo bản báo cáo má»›i nhất của CÆ¡ quan năng lượng quốc tế (IEA), lần Ä‘ầu tiên trong lịch sá»­ các nÆ°á»›c giàu có nhất châu Âu, Bắc Mỹ và Nhật sẽ tiêu thụ  dÆ°á»›i ½ nhu cầu dầu của thế giá»›i. Điều này má»™t phần phản ánh sức tăng trưởng kinh tế chững lại của các nÆ°á»›c giàu và sá»± thịnh vượng gia tăng từ các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển.

Đó cÅ©ng là má»™t thách thức đặc biệt đối vá»›i Mỹ, nÆ°á»›c có thói quen cho rằng có thể tá»± quyết định được số phận của nền kinh tế nÆ°á»›c này so vá»›i các giàu nhÆ°ng có diện tích bé hÆ¡n.    

Nhu cầu dầu lá»­a tại các nÆ°á»›c giàu Ä‘ã giảm từ 6 năm qua. Tại Bắc Mỹ và châu Âu, mức tiêu thụ Ä‘ã giảm kể từ năm 2007 (trừ năm 2010 có mức tiêu thụ tăng nhẹ hậu suy thoái song không tác Ä‘á»™ng đến xu hÆ°á»›ng giảm trên). Nếu có những yếu tố khác nhau giải thích cho xu hÆ°á»›ng trên thì má»™t phần bởi sá»± cải thiện công nghệ từ các phÆ°Æ¡ng tiện tiêu thụ năng lượng.

Bên cạnh Ä‘ó là xu hÆ°á»›ng dân số (dân số già, ít gia Ä‘ình có bà mẹ và trẻ em ở nhà…) và sức cuốn hút từ cuá»™c sống Ä‘ô thị (làm giảm nhu cầu Ä‘i lại của công dân, trong Ä‘ó lÄ©nh vá»±c giao thông Ä‘óng vai trò quan trọng giảm tiêu thụ năng lượng). Mặt khác, việc giá khí đốt rẻ hÆ¡n cÅ©ng làm giảm má»™t phần sá»­ dụng dầu ngoài lÄ©nh vá»±c giao thông, nhất là tại Mỹ.   

Ngược lại, nhu cầu dầu sẽ bùng nổ ngoài các nÆ°á»›c giàu thuá»™c Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). IEA dá»± báo nhu cầu sá»­ dụng xăng ngoài OECD sẽ tăng 4,2% trong 6 tháng cuối năm 2012. Tại các nÆ°á»›c nghèo nhÆ°ng ghi nhận mức tăng trưởng nhanh chóng, các phÆ°Æ¡ng tiện giao thông tăng nhanh là má»™t phần dẫn đến tăng nhu cầu sá»­ dụng dầu. Khi má»™t gia Ä‘ình người Brazil giàu có, họ sẽ mua má»™t chiếc xe Toyota Prius má»›i bất chấp phÆ°Æ¡ng tiện mà họ Ä‘ang sá»­ dụng ở trong tình trạng nhÆ° thế nào. Điều này dẫn đến má»™t gia Ä‘ình chÆ°a đủ Ä‘iều kiện mua xe cÅ©ng có thể trang bị cho mình má»™t chiếc xe cÅ© thích hợp.

Tại Trung Quốc, má»—i tháng có hÆ¡n 2 triệu người chuyển từ xe đạp hay xe máy sang xe ô tô nhỏ trong khi 2 hay 3% người giàu chuyển sang sá»­ dụng các loại xe ô tô phÆ°Æ¡ng Tây sang trọng. Do Ä‘ó, số km mà các phÆ°Æ¡ng tiện giao thông tại các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển trải qua tăng nhanh chóng. Trong khi Ä‘ó, khi các nÆ°á»›c trở nên giàu hÆ¡n, sẽ có ngày càng nhiều công dân Ä‘i kinh doanh hay du lịch. Trung Quốc tiêu thụ 357.000 thùng nhiên liệu máy bay/ngày trong năm 2010, năm 2012 con số này là khoảng 403.000 thùng/ngày. 

Thá»±c tế, ranh giá»›i khác biệt về mức tiêu thụ dầu giữa các nÆ°á»›c giàu và Ä‘ang phát triển Ä‘ang ngày càng chênh lệnh. Thá»±c tế má»›i cho thấy người Mỹ Ä‘ã không còn hoàn toàn há»™i nhập. Thói quen sống trong má»™t thế giá»›i nÆ¡i các nÆ°á»›c giàu làm chủ cuá»™c chÆ¡i và nền kinh tế Mỹ luôn lá»›n hÆ¡n các nền kinh tế Đức hay Nhật Ä‘ã dần tan biến. Nền kinh tế Mỹ hiện Ä‘ang cùng “chung má»™t con tàu” vá»›i các nền kinh tế khác. Trong tÆ°Æ¡ng lai gần, xu hÆ°á»›ng giá nguyên liệu thế giá»›i, nhất là giá xăng dầu, sẽ dá»… bị ảnh hưởng bởi những biến Ä‘á»™ng, thay đổi chính trị tại châu Á hÆ¡n là tại Mỹ.

Các nÆ°á»›c giàu khác cÅ©ng Ä‘ang dần trở nên có vai trò bão hòa, có xu hÆ°á»›ng phản ứng chủ Ä‘á»™ng, không thông qua các chính sách công bảo đảm quyền tiếp cận giá xăng dầu rẻ mà cố gắng bảo vệ nền kinh tế của mình trÆ°á»›c tác Ä‘á»™ng của kinh tế thế giá»›i. TrÆ°á»›c tiên, các nÆ°á»›c sẽ áp dụng mức giá xăng tăng. Má»™t mặt, Ä‘iều này ảnh hưởng đến người tiêu thụ, song mặt khác lại khuyến khích các há»™ tiêu dùng tổ chức tốt hÆ¡n, không dẫn đến tiêu thụ nhiên liệu quá phóng túng.

Đối vá»›i má»™t số nÆ°á»›c, chính sách áp dụng má»™t số tuyến giao thông Ä‘i bá»™ hay sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng tiện công cá»™ng cho công việc sẽ trở nên phổ biến. Bên cạnh Ä‘ó là khuyến khích sá»­ dụng các loại xe hÆ¡i nhẹ hÆ¡n và ít tiêu hao nhiên liệu. Sáng kiến nhÆ° trên nếu áp dụng tại Mỹ vào lúc này về mặt chính trị là không thể. Trong khi Ä‘ó, cÆ¡n khát dầu lá»­a tại các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển không ngừng tăng cao. Các nÆ°á»›c nghèo có thể Ä‘ang giàu lên để thay đổi hay học theo các công nghệ sản xuất Ä‘ang tồn tại ở các nÆ°á»›c giàu. Song các nÆ°á»›c phát triển cÅ©ng nhÆ° việc phát hiện những nguồn dá»± trữ tài nguyên dầu của thế giá»›i chỉ có thể tăng vá»›i tốc Ä‘á»™ chậm hÆ¡n tiến trình đổi má»›i.

IEA Ä‘ánh giá trong năm năm 2013 nhu cầu dầu sẽ tăng nhanh nhất tại châu Phi, nÆ¡i nền kinh tế Ä‘ang ghi nhận tốc Ä‘á»™ tăng trưởng ổn định. Mỹ sẽ không thể làm được gì để có thể đạt được mức tăng trưởng năng Ä‘á»™ng so vá»›i những nÆ°á»›c Ä‘ang đảo ngược xu hÆ°á»›ng từ phát triển chậm lên phát triển nhanh./.

Nguồn tin: Chinhphu.vn