Giải trình trÆ°á»›c Quốc há»™i, Bá»™ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng thừa nhận, việc để tồn tại tình trạng Ä‘á»™c quyền quá lâu đối vá»›i ngành Ä‘iện và xăng, dầu, má»™t phần trách nhiệm là của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng.

Má»™t sá»± thừa nhận không sá»›m, nhÆ°ng có lẽ cÅ©ng chÆ°a muá»™n.

Vá»›i người dân, cụm từ "Ä‘á»™c quyền" Ä‘ã trở nên quen thuá»™c trong những năm gần Ä‘ây, nhắc đến ngành Ä‘iện, xăng là nghÄ© đến Ä‘á»™c quyền. Từ Ä‘á»™c quyền dá»… dẫn đến đặc quyền. Thế nhÆ°ng tình trạng này Ä‘ã kéo dài quá lâu, gây nhiều rắc rối trong thời gian vừa qua. Riêng vá»›i ngành Ä‘iện, lá»™ trình để xóa Ä‘á»™c quyền phải đến năm 2022, kéo dài tá»›i 17 năm (từ 2004) má»›i hoàn tất. Chính Bá»™ trưởng VÅ© Huy Hoàng thừa nhận, nếu kéo dài tình trạng này, sẽ khiến thị trường Ä‘iện thiếu sá»± cạnh tranh lành mạnh và hạn chế Ä‘á»™ng lá»±c phát triển, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.

Có má»™t vấn đề được đặt ra lâu nay là, Nhà nÆ°á»›c muốn giá cả hàng hóa vận hành theo cÆ¡ chế thị trường, thế nhÆ°ng lại chÆ°a tạo ra được sá»± cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Ba ngành Ä‘iện, than và xăng dầu, vốn là chủ lá»±c của nền kinh tế, mọi biến Ä‘á»™ng giá cả đều có tác Ä‘á»™ng mạnh mẽ đến sá»± phát triển kinh tế và đời sống xã há»™i lại đều chÆ°a có cÆ¡ chế cạnh tranh. Thế nên, chuyện nay Ä‘òi tăng giá, mai than khó khăn vẫn xảy ra nhÆ° cÆ¡m bữa. Ngay cả cái cách họ "Ä‘òi" theo cÆ¡ chế thị trường cÅ©ng thể hiện tính Ä‘á»™c quyền rõ nét. Từ Ä‘á»™c quyền sản xuất, ngành Ä‘iện giữ luôn "đặc quyền" phân phối nên giá thành sản phẩm của họ luôn mang tính áp đặt, còn người dân lại chÆ°a thể kiểm chứng được giá thành Ä‘iện. Thiếu Ä‘iện, cắt Ä‘iện triền miên nhÆ°ng ngành Ä‘iện vẫn vô tÆ° đầu tÆ° ra ngoài ngành, mà quên tìm phÆ°Æ¡ng án giải quyết triệt để, mặc cho người dân có kêu ca. Còn vá»›i xăng dầu thì dÆ° luận cÅ©ng Ä‘ã rõ, câu chuyện bàn Ä‘i bàn lại đến nay vẫn là cách tính giá thiếu minh bạch và những lần tăng giá bất thường. Không có cạnh tranh, người tiêu dùng không có quyền lá»±a chọn sản phẩm, dịch vụ, không thể thỏa thuận về giá. Đây chính là hình ảnh xấu xuất phát từ tÆ° duy Ä‘á»™c quyền.

Tiếc là kiểu suy nghÄ© này hiện nay không còn là hiếm, thậm chí nó còn "lan tỏa" đến cả những người nông dân. Bình thường không sao, nhÆ°ng há»… có sá»± biến là lập tức những nông dân này cÅ©ng chẳng ngại ngần o ép, tăng giá phi lý, có thể Ä‘ó chỉ là bó rau, má»› tép giá trị không cao, nhÆ°ng người mua cÅ©ng bị đặt vào tình thế bị không được lá»±a chọn. Nhìn ở má»™t góc Ä‘á»™ sâu hÆ¡n, tÆ° duy Ä‘á»™c quyền còn có thể biến thế giá»›i xung quanh nó trở thành chiếc ao làng và chiếc ao ấy nếu không được khÆ¡i thông, không được thay nÆ°á»›c sẽ làm triệt tiêu Ä‘á»™ng lá»±c, cản trở sá»± phát triển của xã há»™i.

Khi nói đến xóa Ä‘á»™c quyền trong sản xuất, kinh doanh má»™t số lÄ©nh vá»±c, nhiều quan chức cho rằng cần phải có lá»™ trình, có thời gian, vì hầu hết các lÄ©nh vá»±c ấy đều là thiết yếu, làm nhanh có thể gây há»—n loạn thị trường. NhÆ°ng xét cho cùng Ä‘ó cÅ©ng chỉ là má»™t cách nghÄ©. Má»™t ví dụ Ä‘iển hình cho việc xóa Ä‘á»™c quyền chính là ngành viá»…n thông. Dù không thuá»™c diện "thiết yếu" nhÆ° xăng, Ä‘iện, than, nhÆ°ng cÅ©ng là má»™t ngành mÅ©i nhọn. HÆ¡n mười năm trÆ°á»›c, thị trường mạng Ä‘iện thoại di Ä‘á»™ng chỉ có má»™t nhà cung cấp, giá cÆ°á»›c luôn cao ngất ngưởng. NhÆ°ng vá»›i sá»± xuất hiện của nhiều nhà mạng má»›i, lập tức, giá cÆ°á»›c di Ä‘á»™ng liên tục hạ nhiệt. Người tiêu dùng chính là đối tượng được hưởng lợi.

Rõ ràng, chuyện xóa Ä‘á»™c quyền, sá»›m hay muá»™n, nhanh hay chậm phần nhiều phụ thuá»™c vào ý chí chủ quan của người thá»±c hiện. Vì vậy, muốn xóa Ä‘á»™c quyền kinh tế, trÆ°á»›c hết phải xóa được sá»± Ä‘á»™c quyền trong tÆ° duy.

Nguồn tin: (HNM)