Trao đổi về việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ trong nÆ°á»›c sát vá»›i diá»…n biến giá thị trường thế giá»›i tại cuá»™c tọa Ä‘àm "Minh bạch hóa giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường", Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú: “Vá»›i người dân, Ä‘iều quan trọng là có xăng dầu để mua và hay là vấn đề giá? Tôi nhắc lại vấn đề để chúng ta tá»± kết luận, thời bao cấp giá rất rẻ nhÆ°ng không có hàng bán, dân có lợi không? Đôi khi có hàng hóa thì phải xếp hàng từ ná»­a Ä‘êm để mua hàng hóa mà nhiều người không mua được. Điều hành phải tính tá»›i làm sao để mọi người đều có thể dá»… dàng mua được xăng dầu và sau Ä‘ó, tính tá»›i giá cả hợp lý. Đây là phÆ°Æ¡ng trình nhiều ẩn số chứ không phải chỉ để giải quyết má»™t vấn đề”.

Còn ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Há»™i đồng Quản trị Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho rằng: Giá xăng dầu Ä‘ang vận hành theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c và Ä‘ây chính là tâm Ä‘iểm dÆ° luận bức xúc là tăng không theo thị trường, giảm cÅ©ng không theo thị trường. Muốn Ä‘iều ấy không xảy ra thì phải ổn định giá. Có nghÄ©a là có nghÄ©a giá lên bao nhiêu thì giảm thuế và giá giảm thì tăng thuế để giữ mức giá ổn định. Vấn đề chúng ta đặt mục tiêu gì, thuế là để thu ngân sách hay là công cụ Ä‘iều tiết giá.

“Thường giá cao hay thấp thì chúng ta hoàn toàn có thể bình ổn. Vấn đề vận hành theo thị trường tôi nói thêm cả ba văn bản Quyết định 187, Nghị định 55, Nghị định 84 thì đều nói xây dá»±ng mức thuế ổn định. Vì vậy, cần xác định là bám theo mục tiêu này”, ông Bảo nói.

CÅ©ng theo Ä‘ánh giá từ ông Bảo, má»—i lần chúng ta Ä‘iều chỉnh giá đều có họp báo, công bố các yếu tố cấu thành giá, rất minh bạch, ai cÅ©ng tính toán được, nhÆ°ng “chỉ minh bạch tại thời Ä‘iểm Ä‘ó, nhìn cả chu kỳ thì không minh bạch, vì tất cả những yếu tố tại thời Ä‘iểm Ä‘ó không theo chuẩn má»±c nào”. Trong việc tổ chức vận hành thuế suốt thời gian dài, ông Bảo cho rằng, thuế được vận hành thiên về bình ổn giá, nghÄ©a là giá thế giá»›i cao thì Ä‘iều chỉnh hạ thuế, để giá bán thấp, thậm chí nhiều thời Ä‘iểm thuế về bằng 0%, do Ä‘ó, giá bán sẽ không theo xu thế thế giá»›i, chỉ tăng vừa phải.

“Điều Ä‘ó chứng tỏ Chính phủ và Bá»™ Tài chính quan tâm bình ổn giá và khi giá hạ thì Bá»™ Tài chính Ä‘iều chỉnh thuế, nhÆ°ng khi Ä‘iều chỉnh thuế tăng lên thì cÆ¡ há»™i hạ giá lại không còn. Trong năm 2012, gần nhÆ° thuế bằng 0% trong 6 tháng đầu và phải sá»­ dụng quỹ bình ổn giá để tránh giá tăng cao. Tất yếu đến nay khi giá xăng dầu thế giá»›i hạ thì phải có thuế. Do Ä‘ó, nếu nhìn cả chu trình dài thì có vẻ không minh bạch.

Tôi nhấn mạnh Ä‘ây chính là bất cập trong cả 3 văn bản, từ Quyết định 187, Nghị định 55 và Nghị định 84, cả 3 đều không thá»±c hiện được Ä‘iều khoản về giá, các Ä‘iều khoản khác rất tốt. Những bức xúc của dÆ° luận về giá xăng dầu tăng nhanh giảm chậm là vì thế”, đại diện Petrolimex lý giải.

Còn theo lý giải từ ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Phó Cục trưởng phụ trách Cục quản lý giá Bá»™ Tài chính: Trong định giá xăng dầu hiện nay có thuế tuyệt đối là thuế môi trường, tuy nhiên, khi Ä‘ánh giá tác Ä‘á»™ng thá»±c hiện sắc thuế Ä‘ó, các nÆ°á»›c Ä‘a phần sá»­ dụng thuế tÆ°Æ¡ng đối. Và khung thuế xuất nhập khẩu xăng dầu của chúng ta thá»±c hiện theo cam kết khi gia nhập WTO là từ 0-40%, Ä‘ây cÅ©ng là cÆ¡ há»™i sá»­ dụng công cụ thuếđể thá»±c hiện bình ổn giá, đảm bảo mức Ä‘á»™ giá hợp lý phù hợp nhất.

“Đừng kết luận cả 13.000 cây xăng đều vi phạm”

Đánh giá thế nào về việc hiện nay có nhiều cây xăng bán xăng kém chất lượng và gian dối về số lượng, ông Bùi Ngọc Bảo cho rằng: Hiện thống cá»­a hàng xăng dầu trên cả nÆ°á»›c có khoảng 13.000, trong Ä‘ó của Petrolimex khoảng 2.500, của các doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c khác khoảng 500, còn hÆ¡n 10.000 cá»­a hàng thuá»™c mọi thành phần kinh tế. Hệ thống này đều theo quy định của Nghị định 84, là đại lý cho 13 doanh nghiệp đầu mối, các doanh nghiệp phải giám sát đại lý của mình, kể cả chất lượng.

Vừa qua, các đầu mối, các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c rất quan tâm đến vấn đề này, nhÆ°ng trên thá»±c tế thì mạng lÆ°á»›i rất lá»›n, tản mạn, cÆ¡ sở kỹ thuật vật chất không thá»±c sá»± đồng đều, quan hệ giữa đầu mối và đại lý là quan hệ giữa pháp nhân và pháp nhân nên trong chừng má»±c nào Ä‘ó việc quản lý cÅ©ng không thá»±c sá»± nhÆ° cá»­a hàng của mình. Vá»›i Petrolimex, qua kiểm tra 2.500 cá»­a hàng đều không phát hiện gian lận về Ä‘ong Ä‘o, chất lượng, vì Ä‘ó là hệ thống của chúng tôi, có chế tài kiểm tra, kiểm soát rất chi tiết.

Tuy nhiên, theo ông Bảo: “Thời gian qua, các doanh nghiệp cÅ©ng phải tiết giảm chi phí, má»™t vấn đề tôi phải thừa nhận là hoa hồng không đủ cho doanh nghiệp hoàn vốn, có thể do lợi ích cục bá»™, họ có thể vi phạm. NhÆ°ng vá»›i sá»± chỉ đạo của các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, của chính quyền địa phÆ°Æ¡ng, các đầu mối, sẽ tạo ra má»™t cÆ¡ chế để đại lý có lợi nhuận, tình trạng này sẽ dần chấm dứt”.

Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cÅ©ng nhấn mạnh: “Ta không nên lấy hiện tượng để kết luận về tất cả. Trong 13.000 cây xăng thì tá»· lệ gian lận là rất nhỏ, có thời Ä‘iểm cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c Ä‘ã phát hiện đến 20, 30 cây xăng vi phạm, nhÆ°ng đừng kết luận cả 13.000 cây xăng đều vi phạm. Hãy công bằng hÆ¡n vá»›i những người làm tốt”.

Chia sẻ thông tin về chi phí hoa hồng, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cho biết thêm: “Nếu Ä‘iều hành giá trong 13.000 cây xăng có má»™t vài chục, má»™t vài trăm cây xăng khó khăn về chi phí thì Ä‘iều hành Ä‘úng, nếu 50% số cây xăng có khó khăn đến mức phải Ä‘óng cá»­a thì Ä‘iều hành có vấn đề. Tôi xin chia sẻ khó khăn vá»›i các đại lý, cây xăng, có những thời Ä‘iểm nhÆ° tháng 3/2011 phí hoa hồng chỉ còn 70-100 đồng/lít, thời Ä‘iểm ngấp nghé vỡ hệ thống xăng dầu và buá»™c chúng ta phải tăng giá xăng dầu ở mức tÆ°Æ¡ng đối lá»›n".