Xăng dầu giảm sâu, DN Ä‘òi xả quỹ là sai mục Ä‘ích của quỹ bình ổn ban đầu. Không nên nhập nhèm vô lý.

TS Phạm Minh Thụy - Trưởng Phòng Nghiên cứu giá cả và thị trường, Viện Kinh tế và Tài chính nêu quan Ä‘iểm.

Sai mục Ä‘ích

Theo ông Thụy, mục Ä‘ích ban đầu, Quỹ bình ổn giá xăng dầu được coi là má»™t công cụ được dùng để kiềm chế mức tăng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c khi giá quốc tế tăng cao Ä‘á»™t biến sẽ ảnh hưởng tá»›i đời sống, sinh hoạt của người dân. Nếu nghiêm trọng có thể gây nên cú "sốc" ảnh hưởng tá»›i cả nền kinh tế, chính trị, xã há»™i.

Về bản chất, quỹ bình ổn là khoản tiền Ä‘ã được tính vào giá bán xăng, dầu người tiêu dùng phải ứng trÆ°á»›c mà không tính lãi suất. Quỹ này chỉ có tác dụng khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng Ä‘á»™t biến thì xả quỹ để giảm mức tăng giá Ä‘á»™t biến nhÆ° má»™t hình thức trả lại phần tiền ứng trÆ°á»›c cho người tiêu dùng.

Xả quỹ khi xăng giảm là bất hợp lý

Ví dụ, giá bán lẻ xăng khi chÆ°a tính Quỹ bình ổn, là 20.000 đồng/lít. Sau khi trích Quỹ bình ổn, (khoảng 5%) giá bán lẻ xăng sẽ thành 21.000 đồng/lít. Tức là người tiêu dùng Ä‘ã phải chịu thêm 1.000 đồng/lít vào thời Ä‘iểm hiện tại.

Giả sá»­, khi xăng dầu có biến Ä‘á»™ng tăng giá lên Ä‘úng 5% thì nhờ phần Ä‘ã ứng trÆ°á»›c của khách hàng (1.000 đồng) nên giá xăng dầu bán lẻ không thay đổi. Đó còn chÆ°a nói tá»›i, việc ứng trÆ°á»›c trích quỹ bình ổn làm cho giá xăng dầu thay vì tăng giá trong tÆ°Æ¡ng lai thì lại bắt người dân chịu giá đắt trong thì hiện tại.

Tức là người tiêu dùng không được lợi thêm gì từ Quỹ bình ổn, mà Ä‘ó thá»±c chất là tiền của họ tá»± bỏ ra để bình ổn cho chính họ. Đó là còn chÆ°a nói tá»›i nguy cÆ¡ phải gánh thêm nhiệm vụ chính trị thay cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c.

Trong bối cảnh hiện nay giá xăng dầu giảm sâu, quỹ bình ổn tăng cao ká»· lục (4.000 tá»· ), các doanh nghiệp xăng dầu lại kiến nghị xả Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để giúp DN không bị mất vốn.

Cụ thể, Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đề nghị được trích lập dá»± phòng giảm giá hàng tồn kho và được lấy Quỹ Bình ổn giá để bù. Đồng thời lập luận việc tính giá xăng dầu bình quân 15 ngày, trong khi DN phải dá»± trữ 30 ngày khiến doanh nghiệp bị lá»— và xin xả quỹ là Ä‘iều không chấp nhận được.

Việc này không khác nào, dùng tiền ứng trÆ°á»›c của người tiêu dùng để cứu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, Ä‘iều này theo ông Thụy là phi lý và trái vá»›i mục Ä‘ích lập quỹ bình ổn xăng dầu.

Ở Ä‘ây phải hiểu rõ và phải tách bạch mọi nhiệm vụ. Khi Chính phủ yêu cầu các DN xăng dầu dá»± trữ trong 30 ngày là cách Ä‘iều hành, quản lý của Chính phủ nhằm mục Ä‘ích đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia.

Xả quỹ trong lúc xăng dầu giảm giá là xả quỹ để đảm bảo mục tiêu an ninh năng lượng chứ không phải xả quỹ để bình ổn. Đây là trách nhiệm của nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp không thuá»™c nhiệm vụ của người tiêu dùng.

Lấy lý do này để xin xả quỹ là Ä‘ang bắt người tiêu dùng phải gánh thêm nhiệm vụ đảm bảo an ninh năng lượng thay các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c. NhÆ° vậy thì không cần phải tồn tại quỹ bình ổn nữa.

Quỹ bình ổn là tiền của chính người tiêu dùng trích lập dá»± phòng, doanh nghiệp không được tá»± tiện thích làm gì thì làm. Việc xả quỹ phải được tuân thủ theo Ä‘úng quy trình pháp luật và phải được Chính phủ đồng ý.

'Phí chồng phí'

Má»™t vấn đề khác là khả năng những tổn thất được tính vào quỹ, tức là trừ vào lợi ích của người tiêu dùng. Thậm chí người tiêu dùng VN không được mua xăng rẻ do phải gánh quá nhiều thuế, phí (Theo tính toán, vá»›i giá bán lẻ hiện nay, thuế và phí Ä‘ang chiếm hÆ¡n 35% trong giá xăng, 27% trong giá dầu diesel, còn dầu hỏa là 28,3%). Tức là khi xăng dầu tăng giá hay giảm giá người dân đều bị móc túi. Tại sao lại nhÆ° vậy?

TS Phạm Minh Thụy cho rằng, theo công thức tính giá hiện nay của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng là thu quỹ bình ổn giá trÆ°á»›c khi tính thuế VAT.

NghÄ©a là, trong giá cÆ¡ sở (căn cứ Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ) lại Ä‘ang tồn tại bất cập về cách tính thuế. Theo dá»± thảo má»›i, má»—i lít xăng dầu nhập về sẽ phải chịu thuế nhập khẩu (do Bá»™ Tài chính quy định trong từng thời Ä‘iểm), 10% thuế giá trị gia tăng (VAT), 10% thuế tiêu thụ đặc biệt, phí bảo vệ môi trường… Thuế tiêu thụ đặc biệt được tính cuối cùng, thuế này được tính trên tổng giá trị hàng Ä‘ã cá»™ng các loại thuế khác. Tức là "thuế chồng thuế", chính cách tính này khiến người tiêu dùng phải chịu thiệt và vô hình chung người tiêu dùng cÅ©ng bị đẩy vào bối cảnh phải "phiêu" cùng giá xăng dầu má»—i khi có biến Ä‘á»™ng.

Bất cập này Ä‘ã dẫn tá»›i thá»±c tế là má»—i lít xăng dầu có thời Ä‘iểm phải "cõng" tá»›i 40% chi phí thuế và phí các loại, khiến giá xăng dầu không thể rẻ hÆ¡n.

Người tiêu dùng thiệt

TS Ngô Trí Long cho rằng, việc trích lập quỹ bình ổn thá»±c chất người tiêu dùng Ä‘ã phải mua đắt giá xăng cho thời Ä‘iểm trích lập quỹ, để rồi được trả lại số tiền Ä‘ó nhờ mua xăng dầu vá»›i giá "rẻ" hÆ¡n khi "xả" Quỹ.

Cảnh "mượn đầu heo nấu cháo" này khiến người tiêu dùng, luôn phải chịu thiệt thòi do phải trích quỹ dá»± phòng "kiểu cho vay không lãi" vá»›i số tiền không nhỏ (4.000 tá»· đồng). Cuối cùng, chỉ doanh nghiệp được lợi còn người tiêu dùng chịu cảnh thiệt Ä‘Æ¡n, thiệt kép.

Bá»™ Tài chính là cÆ¡ quan quản lý phải thấy được sá»± vô lý này và chắc chắn không thể đồng ý. Không thể có chuyện kinh doanh lợi thì doanh nghiệp hưởng, lá»— lại bắt người tiêu dùng gánh giúp.

Nguồn tin: Baodatviet