Chiều 20-12, cổng thông tin Ä‘iện tá»­ chính phủ tổ chức buổi tọa Ä‘àm “Minh bạch giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường” vá»›i sá»± tham gia của ông Nguyá»…n Cẩm Tú, Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng; ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Giá (Bá»™ Tài chính) và ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).

TrÆ°á»›c câu hỏi của Ä‘á»™c giả: “Quản lý xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường trong năm 2012 là mong muốn của Thủ tÆ°á»›ng. Tuy nhiên, Ä‘ã hết năm 2012, mục tiêu này vẫn chÆ°a thá»±c hiện được?”, ông Nguyá»…n Cẩm Tú trả lời: “Sở dÄ© mục tiêu này chÆ°a thá»±c hiện được là bởi chúng ta đặt nó vào thời Ä‘iểm các khó khăn kinh tế sẽ sá»›m chấm dứt nhÆ°ng hiện nay có thể thấy khó khăn sẽ kéo dài. Do Ä‘ó không thể khẳng định khi nào xăng dầu sẽ theo cÆ¡ chế thị trường”.

Những người tham gia buổi tọa Ä‘àm: Từ trái sang: ông Nguyá»…n Anh Tuấn, ông Bùi Ngọc Bảo, ông Nguyá»…n Cẩm Tú. Ảnh: NGUYỄN DÂN

Không có gì là không minh bạch!

. Nghị định 84 ra đời từ năm 2009 nhÆ°ng qua ba năm, kinh doanh xăng dầu vẫn chÆ°a theo cÆ¡ chế thiÌ£ trÆ°Æ¡Ì€ng, giá vẫn chÆ°a lên xuống theo giá thế giới?

+ Ông Nguyá»…n Cẩm Tú: Chúng ta xây dá»±ng nền kinh tế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, xuất phát từ má»™t nền kinh tế tập trung bao cấp. Việc chuyển đổi Ä‘ó không thể diá»…n ra trong ngày má»™t, ngày hai. Nghị định 84 chÆ°a phải là bÆ°á»›c cuối cùng để kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, sau này còn nhiều bÆ°á»›c nữa để kinh doanh hoàn toàn theo cÆ¡ chế thị trường. Thủ tÆ°á»›ng giao cho Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng rà soát Nghị định 84 và yêu cầu trong tháng 12 này hoàn thiện và dá»± kiến 1-2 ngày tá»›i phải trình.

. Nhiều ý kiến cho rằng cách Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện chÆ°a minh bạch, còn mang tính Ä‘á»™c quyền doanh nghiệp (DN)?

+ Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Má»—i lần Ä‘iều chỉnh giá, chúng tôi đều họp báo thông tin về cách tính giá, Ä‘iều hành giá, kết quả thanh tra kiểm tra đều được công khai qua báo chí.

. CÆ¡ chế giá hiện hành khiến lợi ích DN, Nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng bị xung Ä‘á»™t. Khi giá cả thế giá»›i xuống thấp, lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại, ngược lại khi giá cả thế giá»›i lên cao thì lợi ích của Nhà nÆ°á»›c bị thiệt hại?

+ Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Hiện nay giá cÆ¡ sở tính theo giá xăng dầu thành phẩm chứ không phải dá»±a trên giá dầu thô. Chúng ta tính giá cÆ¡ sở trong 30 ngày nên phải tính đủ thời gian để tính giá bán lẻ. Việc tính giá theo chu kỳ 30 ngày là hÆ¡i dài so vá»›i tín hiệu thị trường thế giá»›i nên cần phải xem xét lại vấn đề này.

. Vậy tính giá theo chu kỳ nào là hợp lý?

+ Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Có nhiều phÆ°Æ¡ng án đặt ra. Thứ nhất, theo chu kỳ 10 ngày, Ä‘iều này phù hợp hÆ¡n vá»›i tín hiệu thị trường thế giá»›i. Nếu chiếu theo trường hợp này lại ảnh hưởng đến lÆ°u thông, liên quan đến an ninh năng lượng. Thứ hai, tính giá 15 ngày, Ä‘ây là chu kỳ hợp lý.

Tại nÆ°á»›c ta còn nghèo!

. NhÆ°ng người dân luôn nghÄ© rằng khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm thì phải giảm, còn khi tăng họ cÅ©ng sẵn sàng chi tiền để mua xăng dầu vá»›i giá tăng?

+ Ông Bùi Ngọc Bảo: Trong công thức giá của Nghị định 84, có ba yếu tố cấu thành giá là thuế, tỉ giá và giá nhập khẩu. Trong suốt thời gian dài, việc vận hành thuế thiên về bình ổn giá, nghÄ©a là giá thế giá»›i cao thì Ä‘iều chỉnh hạ thuế để giá bán thấp, thậm chí nhiều thời Ä‘iểm về bằng 0%. Đương nhiên giá bán sẽ không theo xu thế thế giá»›i và dÆ° luận bức xúc giá xăng dầu tăng nhanh giảm chậm là vì thế.

. NhiêÌ€u nước Ä‘ã áp duÌ£ng cách tính thuế theo giá tính thuế cố Ä‘iÌ£nh, rất ít khi thay Ä‘ổi Ä‘ể chủ Ä‘ôÌ£ng trong thu ngân sách vaÌ€ DN cũng chủ Ä‘ôÌ£ng trong tính giá xăng dâÌ€u. ViÌ€ sao BôÌ£ TaÌ€i chính không áp duÌ£ng cách tính naÌ€y?

+ Ông Nguyá»…n Cẩm Tú: Nếu chúng ta áp mức thuế má»™t năm thì lợi cho DN và các cÆ¡ quan quản lý nhÆ°ng người dân thiệt khi tăng giá bất thường. NhÆ° vậy Ä‘i ngược lại chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng.

+ Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Nhà nÆ°á»›c không ổn định giá mà là bình ổn giá, nếu không còn công cụ nào thì phải tăng giá, còn DN phải chia sẻ!

+ Ông Bùi Ngọc Bảo: DN Ä‘òi hỏi vận hành theo thị trường không phải để đảm bảo lợi nhuận mà vận hành thống nhất theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Chính phủ, Bá»™ Tài chính hy sinh rất nhiều để bình ổn giá nhÆ°ng theo Nghị định 84 thì chỉ khi giá xăng dầu vượt quá 12% thì má»›i sá»­ dụng công cụ Ä‘ó.

+ Ông Nguyá»…n Cẩm Tú: Tôi xin cắt ngang, tôi phải xin lá»—i Petrolimex, Ä‘úng là Nghị định 84 quy định tăng giá trong vòng 7% là quyền của DN nhÆ°ng nÆ°á»›c ta còn nghèo, từ năm 2009, kinh tế khủng hoảng nên mục tiêu bình ổn giá lúc Ä‘ó đặt lên trên mục tiêu tiến tá»›i vận hành thị trường. Đây là lá»—i do đất nÆ°á»›c ta còn nghèo. Bên cạnh Ä‘ó việc Ä‘iều hành biến Ä‘á»™ng giá không khéo léo và lúng túng nhất định.

Nhà nÆ°á»›c và DN không Ä‘á»™c quyền kinh doanh xăng dầu

Trao đổi vá»›i Pháp Luật TP.HCM bên lề tọa Ä‘àm, ông Nguyá»…n Lá»™c An, Vụ phó Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng), cho biết Nhà nÆ°á»›c không thả nổi để DN tá»± quyết định giá bán xăng dầu má»™t cách tùy tiện mà có sá»± quản lý, kiểm soát chặt chẽ. Tính đến nay kinh doanh xăng dầu không thuá»™c lÄ©nh vá»±c DN Ä‘á»™c quyền hoặc Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền.

Liên bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng-Tài chính Ä‘iều hành theo diá»…n biến xăng dầu thế giá»›i. Về cÆ¡ bản giá xăng dầu thế giá»›i có xu hÆ°á»›ng tăng là chủ yếu. Tính từ năm 2009 (thời Ä‘iểm Nghị định 84 có hiệu lá»±c) đến nay, mặt hàng xăng dầu có 20 lần tăng, 10 lần giảm, có hiện tượng tăng nhiều giảm ít.

Trong Ä‘iều hành, liên bá»™ áp dụng theo nguyên tắc giá thế giá»›i tăng thì dùng giảm thuế nhập khẩu, xả quỹ bình ổn để hạn chế tần suất, mức Ä‘iều chỉnh giá bán trong nÆ°á»›c ở những thời Ä‘iểm vì mục tiêu kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, có những thời Ä‘iểm giá dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng mạnh, các công cụ trên đều sá»­ dụng thì buá»™c liên bá»™ phải Ä‘iều chỉnh tăng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c để bám sát giá thế giá»›i, tránh tình trạng xuất lậu xăng dầu qua biên giá»›i, giảm tình trạng thua lá»— cho DN, ổn định nguồn cung.

Nguồn tin: phapluattp