Sau bài viết "Xăng dầu trÆ°á»›c khả năng chịu thuế 1.000 – 6.000 đồng/lít: Gánh nặng Ä‘è vai người tiêu dùng" về việc xăng dầu trÆ°á»›c khả năng chịu thêm khoản thuế môi trường từ 1.000 – 6.000 đồng/lít, rất được dÆ° luận quan tâm, PV Báo GĐ&XH Ä‘ã cuá»™c trao đổi vá»›i ông VÅ© Văn Trường, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế (Bá»™ Tài chính) quanh mức thuế suất này.

Ông VÅ© Văn Trường, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế (Bá»™ Tài chính)

ThÆ°a ông, Ban soạn thảo căn cứ tiêu chí nào để định ra mức thuế suất vá»›i các mặt hàng thiết yếu cho sinh hoạt nhÆ°: xăng, dầu, than, khí đốt?

- Ban soạn thảo Ä‘ã tiến hành thu thập tài liệu, số liệu, thá»±c tiá»…n về môi trường Việt Nam và nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế xây dá»±ng các dá»± thảo văn kiện dá»± án Luật Thuế môi trường. Dá»± thảo Ä‘ang được gá»­i lấy ý kiến các bá»™, ngành, địa phÆ°Æ¡ng. Bá»™ Tài chính sẽ nghiên cứu tiếp thu những ý kiến Ä‘óng góp để hoàn thiện dá»± án. Việc thu các khoản thuế, phí liên quan đến môi trường Ä‘ã được thá»±c hiện má»™t số năm nay nhÆ°: Phí bảo vệ môi trường đối vá»›i nÆ°á»›c thải thá»±c hiện từ năm 2003; Phí bảo vệ môi trường đối vá»›i chất thải rắn thá»±c hiện từ năm 2007; Phí bảo vệ môi trường đối vá»›i khai thác khoáng sản thá»±c hiện từ năm 2008.

Mức thu các khoản phí hiện hành nói trên giao Ä‘á»™ng trong khoảng 2% -10%. Căn cứ tình hình thu các khoản phí hiện hành và Ä‘ánh giá mức Ä‘á»™ tác Ä‘á»™ng ô nhiá»…m môi trường của má»—i loại sản phẩm, Ban soạn thảo Ä‘ã dá»± kiến Ä‘Æ°a ra các mức tối Ä‘a, tối thiểu trong khung để lấy ý kiến.

Nhiều ý kiến phản biện rằng, mức thuế suất môi trường đối vá»›i mặt hàng xăng là quá cao, khi có thể chiếm đến 40% giá xăng bán trên thị trường hiện nay. Xin ông cho biết ý kiến?

- Biểu thuế Ä‘Æ°a ra lấy ý kiến là biểu khung có mức tối Ä‘a và tối thiểu, không phải là mức thuế cố định sẽ thá»±c hiện khi Luật được thông qua. Mức cụ thể sẽ do Chính phủ ban hành phù hợp vá»›i tình hình kinh tế xã há»™i từng thời kỳ và phù hợp vá»›i tình hình kinh tế, thị trường giá cả thế giá»›i, khu vá»±c. NÆ°á»›c ta có bờ biển và đường biên giá»›i dài, chúng ta không thể quy định má»™t mức giá xăng dầu cho riêng mình quá chênh lệch vá»›i các nÆ°á»›c xung quanh, vì Ä‘iều Ä‘ó sẽ thúc đẩy tình trạng buôn lậu qua biên giá»›i. Việc đề xuất má»™t khung rá»™ng nhằm để cho Chính phủ linh hoạt hÆ¡n trong Ä‘iều hành trong bối cảnh thị trường thế giá»›i biến Ä‘á»™ng quá lá»›n.

Giá xăng dầu tăng tạo thêm gánh nặng đối vá»›i người nghèo, đặc biệt là ngÆ° dân. Ảnh: Chí Cường

Việc Ä‘ánh thuế này có thể khiến giá tiêu dùng tăng cao ảnh hưởng tá»›i đời sống người dân. Bá»™ Ä‘ã tính đến tác Ä‘á»™ng của việc Ä‘ánh thuế này vá»›i giá cả tiêu dùng chÆ°a, thÆ°a ông?

- Đúng là không thể nói không có tác Ä‘á»™ng không mong muốn khi ban hành má»™t chính sách. Tuy nhiên thuế môi trường không thu vào tất cả các loại sản phẩm mà chỉ thu vào má»™t số sản phẩm có khả năng gây ô nhiá»…m môi trường cao, không khuyến khích tiêu dùng. Do Ä‘ó tác Ä‘á»™ng không mong muốn sẽ chỉ trong phạm vi không lá»›n. Quá trình thảo luận xây dá»±ng chính sách, Ban soạn thảo cÅ©ng nêu vấn đề này để trao đổi. Nhiều ý kiến cho rằng bên cạnh chính sách thuế môi trường, cần quan tâm hÆ¡n thá»±c hiện chính sách an sinh xã há»™i khác để giảm bá»›t tác Ä‘á»™ng tá»›i đối tượng thu nhập thấp; đồng thời đầu tÆ° phát triển các sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường thay thế để người dân có cÆ¡ há»™i lá»±a chọn.

Do mục tiêu thu thuế môi trường là để làm cho giá má»™t số sản phẩm thuá»™c diện chịu thuế sẽ đắt hÆ¡n nhằm tác Ä‘á»™ng thay đổi hành vi tiêu dùng, thay đổi thói quen tiêu dùng của người tiêu dùng, góp phần giảm phát thải ra môi trường. Ví dụ nhÆ° má»™t số nÆ°á»›c Ä‘ã thu thuế môi trường đối vá»›i túi nhá»±a Ä‘i chợ, bắt buá»™c người bán hàng phải bán cả túi màng mỏng Ä‘á»±ng hàng để buá»™c người mua phải mang túi, làn, giỏ sá»­ dụng nhiều lần khi Ä‘i chợ nhằm giảm lượng phát thải ra môi trường các túi nilon màng mỏng. Trường hợp nhÆ° vậy sẽ không tác Ä‘á»™ng lá»›n tá»›i người dân.

Bên cạnh Ä‘ó, cÅ©ng có những sản phẩm chịu thuế môi trường không hề gây tác Ä‘á»™ng không mong muốn đến người thu nhập thấp, ví dụ nhÆ° thuốc lá- là loại hàng hoá cần giảm mức tiêu thụ càng nhiều càng tốt nên cần phải sá»­ dụng biện pháp tăng thêm thuế để giảm tiêu dùng, hÆ°á»›ng nhà sản xuất và người tiêu dùng lá»±a chọn sản xuất, tiêu dùng sản phẩm thân thiện vá»›i môi trường hÆ¡n.

Việc Ä‘ánh thuế môi trường sẽ đẩy giá nhiên liệu lên cao, tác Ä‘á»™ng mạnh đến người nghèo, đặc biệt là ngÆ° dân vùng ven biển.

Được biết, hiện nay, tại nhiều nÆ¡i tàu thuyền của ngÆ° dân còn phải nằm bờ vì giá dầu lên cao. CÆ¡ quan soạn thảo Ä‘ã tính đến việc này chÆ°a, thÆ°a ông?

- Dá»± thảo Luật quy định khung thuế suất, Chính phủ sẽ ban hành các mức thuế cụ thể phù hợp vá»›i tình hình kinh tế xã há»™i từng thời kỳ. Khi thá»±c hiện chính sách thuế, bên cạnh việc đạt được má»™t số mục tiêu của chính sách sẽ phát sinh má»™t số tác Ä‘á»™ng không mong muốn. Tuy nhiên song song vá»›i việc thá»±c hiện cÆ¡ chế thị trường, Nhà nÆ°á»›c sẽ quan tâm hÆ¡n thá»±c hiện chính sách an sinh xã há»™i để giảm bá»›t tác Ä‘á»™ng đến người nghèo.

Ví nhÆ° trong năm 2008, khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng quá cao, Chính phủ vẫn thá»±c hiện cÆ¡ chế giá thị trường, đồng thời thá»±c hiện cấp tiền cho ngÆ° dân để mua dầu ra khÆ¡i Ä‘ánh bắt cá. Tại kỳ họp thứ 6, Quốc há»™i khoá XII này nhiều đại biểu Quốc há»™i Ä‘ã đề nghị bỏ thuế tài nguyên đối vá»›i Ä‘ánh bắt hải sản khi thảo luận về dá»± án Luật thuế tài nguyên để giảm bá»›t khó khăn cho ngÆ° dân.

Xin cảm Æ¡n ông!

giadinh