Trong các há»™i nghị Ä‘ánh giá vá» công tác quản lý tạm nháºp tái xuất (TNTX), phòng chống buôn láºu, gian láºn thÆ°Æ¡ng mại gần Ä‘ây, các cÆ¡ quan chức năng cho rằng nhiá»u đối tượng lợi dụng cÆ¡ chế, chính sách thông thoáng của Nhà nÆ°á»›c nhằm thá»±c hiện hành vi buôn bán hàng cấm, thẩm láºu hàng hóa vào thị trÆ°á»ng ná»™i địa, gây thất thu thuế. Chính vì váºy, Ä‘ã có kiến nghị dừng hẳn loại hình kinh doanh này.
Chuyện doanh nghiệp (DN) "miá»…n cưỡng" ná»™p lại hàng trăm tá»· đồng tiá»n thuế bắt nguồn từ việc Bá»™ Tài chính ban hành văn bản 17060 ngày 7/12/2012 yêu cầu Tổng cục Hải quan phải thay tá» khai hải quan vá»›i các lô hàng xăng dầu chuyển từ TNTX sang tiêu thụ ná»™i địa.
Thá»i Ä‘iểm tính thuế sẽ là thá»i Ä‘iểm đăng ký tá» khai hải quan thay thế. TrÆ°á»›c Ä‘ó, các DN thá»±c hiện kê khai và ná»™p thuế theo Thông tÆ° 194 có hiệu lá»±c từ ngày 20/1/2011, tức không cần đăng ký tá» khai má»›i, chỉ cần khai và ná»™p thuế nháºp khẩu (NK), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng theo quy định và thá»i hạn ná»™p thuế sẽ là 30 ngày.
"Vô tình" quên tái xuất
Theo nháºn định của chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, xăng dầu "chảy láºu" vào Việt Nam từ chính những lô hàng mang danh tạm nháºp, tái xuất. Tạm nháºp rồi nháºp tháºt cho ná»™i địa, xăng dầu còn có thể "ăn không" tiá»n thuế tá»›i cả nghìn đồng/lít. Lợi dụng việc quy định cho phép xăng dầu TNTX được lÆ°u ở Việt Nam 120 ngày và có thể được gia hạn tá»›i 2 lần, má»—i lần tối Ä‘a 30 ngày, các DN xăng dầu Ä‘ã "vô tình" quên tái xuất để trốn thuế?!
Trong khi Ä‘ó, Thông tÆ° số 194 (ngày 6/12/2010) hÆ°á»›ng dẫn Nghị định 154 của Chính phủ quy định xăng dầu được áp thuế tại thá»i Ä‘iểm mở tá» khai hải quan, chứ không phải thá»i Ä‘iểm chuyển sang tiêu thụ ná»™i địa. Khi thuế NK tăng lên, DN chỉ cần làm Ä‘á»™ng tác thông báo xin chuyển lượng lá»›n xăng dầu TNTX sang bán ở trong nÆ°á»›c và được hưởng chênh lệch thuế giữa hai thá»i Ä‘iểm.
Ông Nguyá»…n Ngá»c Tuấn - Phó cục trưởng Cục Äiá»u tra chống buôn láºu (Tổng cục Hải quan), cho biết cán bá»™ hải quan Ä‘ã láºt tẩy những chiêu trò gian láºn trốn thuế 422.000 lít xăng Ron 92 của Tổng công ty Xăng dầu Hàng không (Vinapco) thông qua hình thức kinh doanh TNTX . Thay vì phải tái xuất lô hàng này, Vinapco lại "lén lút" Ä‘Æ°a xăng dầu vào ná»™i địa để tiêu thụ, trốn nghÄ©a vụ Ä‘óng thuế.
Còn theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, những tháng đầu năm 2012, thuế NK xăng dầu chỉ dao Ä‘á»™ng từ 0 - 3%, từ thá»i Ä‘iểm giữa năm đến cuối năm, mức thuế Ä‘ã tăng lên 10 - 12%. NhÆ° váºy, nếu tính từ thá»i Ä‘iểm ngày 10/3/2012 vá» trÆ°á»›c, mức thuế NK của xăng dầu là 0% và tính thêm 180 ngày xăng dầu TNTX được phép lÆ°u ở Việt Nam, thì ngày 10/6/2012, thuế NK Ä‘ã tăng lên 7%.
"Äến Ä‘ây, thay vì phải tái xuất xăng dầu, DN đầu mối lại chuyển sang tiêu thụ ná»™i địa. Vì váºy, DN không phải ná»™p đồng thuế nào mà bá» túi hàng tá»· đồng (7% thuế)", ông Long nói.
Vẫn bất đồng quan điểm
TrÆ°á»›c thá»±c trạng DN trục lợi từ chính sách TNTX xăng dầu và Ä‘á» xuất của Cục Äiá»u tra chống buôn láºu, ngày 7/12/2012, Bá»™ Tài chính Ä‘ã có công văn số 17060 yêu cầu Hải quan các địa phÆ°Æ¡ng khi làm thủ tục chuyển tiêu thụ ná»™i địa cho DN xăng dầu phải thay tá» khai hải quan theo quy định tại Äiá»u 9, Nghị định số 154, và thá»i Ä‘iểm tính thuế là thá»i Ä‘iểm đăng ký tá» khai hải quan thay thế.
Theo quan Ä‘iểm của Bá»™ Tài chính, công văn 17060 là văn bản giải Ä‘áp, nhắc lại các quy định của văn bản pháp luáºt, cụ thể giải Ä‘áp quy định tại khoản 3 Äiá»u 9 Nghị định 154. Việc thá»±c hiện truy thu thuế xăng dầu TNTX, không tái xuất hết chuyển tiêu thụ ná»™i địa năm 2012 là Ä‘úng quy định pháp luáºt tại Nghị định 154 và Ä‘úng ý kiến chỉ đạo của
Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, việc truy thu thuế đảm bảo tránh hồi tố. Tuy nhiên, quan Ä‘iểm của Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam và các DN cho rằng văn bản 17060 không thể có hiệu lá»±c pháp lý cao hÆ¡n Thông tÆ° 194 do chính Bá»™ Tài chính ban hành.
Äại diện Hiệp há»™i Xăng dầu cho biết việc truy thu này có thể khiến ngÆ°á»i dân hiểu lầm rằng DN trốn thuế. Ngoài ra, năm 2012, nhiá»u DN lá»— (Petrolimex lá»— khoảng 125 tá»· đồng, Petimex lá»— 135 tá»· đồng), nếu tiến hành truy thu sẽ khiến DN thêm khó khăn. HÆ¡n nữa, việc truy thu được Ä‘Æ°a ra khi DN Ä‘ã quyết toán xong các chỉ tiêu tài chính năm 2012, nên chi phí này bắt buá»™c phải đẩy vào năm 2013. "Nếu cổ Ä‘ông vặn vẹo thì còn ảnh hưởng đến công tác Ä‘iá»u hành nữa", đại diện Hiệp há»™i Xăng dầu nói.
Má»™t chuyên gia kinh tế nháºn định Nghị định 154 của Chính phủ vá» thủ tục hải quan, giám sát hải quan, thuế xuất khẩu, thuế NK và quản lý thuế đối vá»›i hàng hóa xuất khẩu, NK quy định rõ DN chỉ khai và ná»™p thuế theo quy định, chứ không phải thay thế tá» hải quan, có nghÄ©a là thuế NK được tính tại thá»i Ä‘iểm nháºp.
Äến ngày 7/12/2012, Bá»™ Tài chính lại có công văn gá»i các Cục Hải quan địa phÆ°Æ¡ng yêu cầu hàng hóa TNTX không hết, khi chuyển sang tiêu thụ ná»™i địa phải thay tá» khai hải quan và thá»i Ä‘iểm tính thuế tính từ thá»i Ä‘iểm đăng ký tá» khai hải quan thay thế: "Xét vá» tính pháp lý, Nghị định 154 cao hÆ¡n công văn trên. ChÆ°a kể, nếu công văn trên có giá trị thá»±c hiện thì không thể có tính hồi tố, tức là chỉ có hiệu lá»±c sau ngày ký chứ không phải quay lại áp dụng cho cả năm 2012".