“Nhiều người chÆ°a hiểu rõ về chính sách thuế trong tạm nhập tái xuất xăng dầu nên cho rằng, khi chuyển tiêu thụ ná»™i địa tức là chúng tôi trục lợi thuế. Kỳ thá»±c, DN thậm chí còn thiệt khi phải chuyển tiêu thụ ná»™i địa”, đại diện Saigon Petro bức xúc nói

Theo phân tích của DN này, nếu nhÆ° chuyển má»™t lô hàng xăng dầu tạm nhập ở thời Ä‘iểm thuế thấp sang tiêu thụ ná»™i địa ở thời Ä‘iểm thuế cao để hưởng chênh lệch thuế thì còn má»™t vế sau cần lÆ°u ý, lô xăng dầu Ä‘ó vốn có giá nhập khẩu rất cao, giá cÆ¡ sở cao thì nay sẽ phải bán theo giá của giai Ä‘oạn giá nhập khẩu thấp và giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n. ChÆ°a kể, DN chuyển tiêu thụ ná»™i địa sau 30 ngày chắc chắn sẽ bị phạt lá»›n về chậm ná»™p thuế.

Má»™t so sánh đối vá»›i mặt hàng dầu diezen ở hai thời Ä‘iểm thuế khác nhau Ä‘ã được DN này nêu ra.

Ngày 22/4, thuế nhập khẩu dầu diezen là 0% nhÆ°ng giá bình quân 30 ngày lại rất cao, tá»›i 133,11 USD/thùng. Khi Ä‘ó, giá cÆ¡ sở dầu diezen ở mức 21.230 đồng/lít. Nhờ được tăng giá, dầu diezen có giá bán lẻ 21.900 đồng/lít. Khi tiêu thụ ná»™i địa, DN được lãi 669,91 đồng.

Đến ngày 8/6, giá bình quân 30 ngày hạ thấp hÆ¡n chỉ còn 113,77 USD/thùng nhÆ°ng thuế nhập khẩu dầu diezen Ä‘ã tăng lên 6%. Tại thời Ä‘iểm này, DN giảm giá bán lẻ chỉ còn 20.500 đồng/lít và vẫn lãi hÆ¡n 1.031 đồng/lít so vá»›i giá cÆ¡ sở.

SaigonPetro đặt bài toán, nếu tạm nhập ở thời Ä‘iểm thuế 0% rồi chuyển tiêu thụ ná»™i địa ở thời Ä‘iểm thuế tăng 6%, người dân tưởng là DN ăn chênh lệch 6% thuế nhập khẩu. NhÆ°ng vấn đề quan trọng hÆ¡n quyết định tá»›i lợi nhuận DN còn là giá bán lẻ. Ở thời Ä‘iểm thuế 6%, giá bán lẻ dầu diezen thấp, ở mức 20.500 đồng/lít trong khi, lô hàng tạm nhập ở thời Ä‘iểm thuế 0% có giá cÆ¡ sở tá»›i 21.230 đồng/lít. Điều này có nghÄ©a, má»—i lít dầu chuyển tiêu thụ ná»™i địa vào thời Ä‘iểm này Ä‘ã bị lá»— tá»›i thêm 730 đồng/lít.

Trong khi, nếu nhập và bán ná»™i địa ngay thời Ä‘iểm 8/6, DN dù chịu thuế 6% nhÆ°ng vẫn lãi tá»›i hÆ¡n 1.000 đồng/lít.

So sánh giữa 2 thời kỳ, giá CIF của lô hàng có thuế 0% cao hÆ¡n giá CIF lô hàng thuế 6% 19,34 USD/thùng. Trong khi Ä‘ó, thuế nhập khẩu là tính trên giá CIF, còn thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế VAT sẽ được tính tiếp trên mức tổng giá CIF cá»™ng vá»›i thuế nhập khẩu này.

CÅ©ng theo phân tích của SaigonPetro, khi tái xuất, lô hàng cÅ©ng phải bán ngang bằng vá»›i giá thế giá»›i Ä‘ang giao dịch. Nếu nhÆ° lô hàng mua tạm nhập có giá tá»›i 133,11 USD/thùng rồi lại xuất khẩu Ä‘i vá»›i giá 113,77 USD/thùng, DN chịu lá»— tá»›i 19,34 USD/thùng. Quy theo tá»· giá 20.900 đồng/lít khi Ä‘ó, DN lá»— tá»›i gần 405.000 đồng/thùng, tÆ°Æ¡ng ứng hÆ¡n 2.540 đồng/lít. Do Ä‘ó, các Ä‘Æ¡n vị thà chuyển tiêu thụ ná»™i địa, chịu lá»— trong nÆ°á»›c sẽ nhẹ hÆ¡n.

Ông Nguyá»…n Cẩm Tú, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho biết: “Trong Ä‘iều hành thị trường xăng dầu, thông thường, khi giá thế giá»›i tăng cao, để hạn chế áp lá»±c tăng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c, Nhà nÆ°á»›c sẽ giảm thuế cho DN và có lúc, thuế về 0%. Ngược lại, khi giá thế giá»›i xuống thấp, DN có lãi, Nhà nÆ°á»›c sẽ tăng thuế để hồi phục nguồn thu và cÅ©ng có lúc, thuế nhập khẩu tăng kịch trần. Nguyên tắc này sẽ liên quan mật thiết đến những lợi ích thá»±c sá»± của các DN xăng dầu giữa việc tạm nhập tái xuất và chuyển tiêu thụ ná»™i địa”.

DN lách vì Hải quan quản chÆ°a tốt?

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT Petrolimex quả quyết: “Theo thá»±c tế kinh doanh của DN xăng dầu thì mức lãi nếu có sẽ không Ä‘áng kể”. Ông Bảo cho hay, trong quy định hiện hành, khi tạm nhập để tái xuất, Nhà nÆ°á»›c cho phép DN được tính rủi ro 10% không tái xuất được thì chuyển tiêu thụ ná»™i địa.10% lô hàng xăng dầu này sẽ được tiêu thụ mà chỉ phải ná»™p thuế nhÆ° bình thường.

NhÆ°ng nếu chuyển tiêu thụ ná»™i địa quá 10% tổng lượng hàng tạm nhập tái xuất, DN sẽ phải chịu phạt rất nặng. Nhà nÆ°á»›c chỉ cho phép trong thời hạn tối Ä‘a 30 ngày kể từ khi mở tờ khai hải quan, DN phải ná»™p thuế. Lúc mở tờ khai tạm nhập, DN chÆ°a phải tính thuế. NhÆ°ng sau 30 ngày, nếu DN chuyển tiêu thụ ná»™i địa thì ngoài việc ná»™p đủ thuế nhập khẩu, DN còn phải chịu phạt chậm ná»™p cho tất cả các loại thuế nhÆ° tiêu thụ đặc biệt đối vá»›i xăng, thuế VAT. Mức phạt này rất nặng và sẽ không đủ để bù cho mức “chênh lệch thuế” mà hải quan tính toán.

Vì thế, ông Bảo quả quyết: “DN không ai lại Ä‘i tính toán hưởng lợi cách Ä‘ó”.

Trong khi Ä‘ó, phía SaigonPetro cho biết thêm, má»™t lô hàng tạm nhập tái xuất nếu quá 30 ngày mà không tái xuất được thì DN sẽ phải ná»™p má»™t khoản thuế vào tài khoản tạm thu. Đến khi nào tái xuất được thì DN được hoàn thuế, còn nếu chuyển tiêu thụ ná»™i địa thì khoản tạm thu kia sẽ được hải quan chuyển thành khoản thuế thá»±c thu.

Nếu Ä‘úng thá»±c tế trên Ä‘ây thì dường nhÆ° các DN rằng, hải quan luôn nắm đằng chuôi, dù tạm nhập tái xuất hay tiêu thụ ná»™i địa thì DN vẫn phải ná»™p thuế trÆ°á»›c Ä‘ã. Nếu có gì thất thu cÅ©ng chỉ là do luật chÆ°a chặt hay hải quan quản chÆ°a tốt?

Ông Bảo nhấn mạnh: “về bản chất, DN vẫn phải ná»™p thuế. Dù nhập về tiêu thụ ná»™i địa ngay hay tạm nhập, chuyển tiêu thụ ná»™i địa sau thì lô hàng Ä‘ó vẫn phải chịu mức thuế nhập khẩu theo quy định. Lúc tạm nhập thuế là bao nhiêu % thì dù tiêu thụ vào thời Ä‘iểm nào, lô hàng Ä‘ó vẫn phải ná»™p đủ thuế nhÆ° vậy, DN không trốn Ä‘i Ä‘âu được”.

Trong khi Ä‘ó, các DN cÅ©ng cho rằng, DN chịu ná»™p phạt trên tổng các mức thuế. Kể cả lúc tạm nhập, thuế nhập khẩu là 0% nhÆ°ng quá 30 ngày sau, chuyển tiêu thụ ná»™i địa, DN vẫn phải chịu phạt chậm ná»™p cho thuế VAT 10% và thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối vá»›i mặt hàng xăng. Các mức thuế phạt này ăn vào giá vốn thá»±c tế của DN mà không được phép tính vào giá cÆ¡ sở xăng dầu .

Giả dụ, ngày 17/5, thuế nhập khẩu xăng là 2%, khi chuyển tiêu thụ ná»™i địa vào thời Ä‘iểm sau ngày 28/8, trừ Ä‘i 30 ngày được ân hạn, DN sẽ phải chịu thuế khoản phạt thuế cho 73 ngày trá»… ná»™p.

Theo tính toán, nếu ná»™p Ä‘úng hạn, tổng mức thuế phải ná»™p là 3.996,8 đồng/lít, trong Ä‘ó, thuế nhập khẩu xăng của DN là 327,34 đồng/lít, cá»™ng thuế Tiêu thụ đặc biệt là 1.669,46 đồng/lít, thuế VAT là 2000 đồng/lít. Tuy nhiên, vá»›i mức lãi phạt chậm ná»™p thuế là 0,05%/ngày, DN sẽ phải chịu tổng mức thuế là 4.142,6832 đồng/lít, tăng thêm 145,8832 đồng/lít.

NhÆ° các DN này khẳng định, không ai Ä‘oán trÆ°á»›c được liệu sau 103 ngày, thuế nhập khẩu sẽ diá»…n biến thế nào. Vì vậy, không DN nào lại dại dá»™t để “tồn” hàng tạm nhập quá lâu để chịu rủi ro phạt thuế nhÆ° vậy.

Xem ra, vá»›i nhiều rủi ro và thua lá»— nhÆ° thế thì kinh doanh xăng dầu tạm nhập tái xuất thật là má»™t mảng đẩy nguy cÆ¡. Thế nhÆ°ng, Ä‘iều DN không giải thích được là tại sao khó ăn và dá»… thua lá»— nhÆ°ng các DN vẫn ham kinh doanh tạm nhập tái xuất. Chẳng lẽ các DN thích thua lá»— khi để lại khoảng 2 triệu tấn xăng dầu tạm nhập không tái xuất trong thời gian qua.

Ông Nguyá»…n Văn Cẩn, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục Hải quan cho biết, để Ä‘ánh giá cụ thể khả năng trục lợi của DN xăng dầu trong chênh lệch thuế khi tạm nhập tái xuất chuyển tiêu thụ ná»™i địa thì sẽ phải xét cụ thể từng trường hợp. Đây là bài toán mang tính kỹ thuật.

Tuy nhiên, hiện cÆ¡ quan hải quan má»›i chỉ công bố số liệu chung so sánh giữa tạm nhập và tái xuất nên chÆ°a thể hiện rất vấn đề. Hải quan nghi DN gian lân, DN viện đủ lý kêu oan. Vậy cần phải phải có má»™t cuá»™c Ä‘iều tra thá»±c sá»±, vá»›i các số liệu công khai để xăng dầu không còn mãi là má»™t mảng kinh doanh đầy nghi hoặc.