Doanh nghiệp (DN) xăng dầu được tá»± quyết giá trong phạm vi 3% theo dá»± thảo nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu Ä‘ang khiến dÆ° luáºn lo ngại. Nhiá»u chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu phÆ°Æ¡ng án má»›i này được phê duyệt, trong thá»i gian tá»›i xăng dầu sẽ tăng giá liên tục.
Vá»›i quy định tại dá»± thảo nghị định má»›i, lo ngại giá xăng dầu sẽ tăng liên tục. Ảnh: Hồng VÄ©nh
Äã Ä‘á»™c quyá»n, lại thêm quyá»n
Theo ná»™i dung dá»± thảo má»›i thay thế Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu vừa được Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng trình Thủ tÆ°á»›ng, các DN xăng dầu sẽ được tăng giá trong phạm vi 3% (khi các yếu tố đầu vào cấu thành giá cÆ¡ sở biến đổi tăng 3% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành - PV). Quy định này Ä‘ang khiến dÆ° luáºn lo ngại giá xăng dầu trong thá»i gian tá»›i sẽ chỉ được DN Ä‘iá»u chỉnh tăng liên tục.
“Liên quan đến vấn Ä‘á» minh bạch giá xăng dầu, thá»i gian qua, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng liên tục yêu cầu các DN xăng dầu phải công khai minh bạch tất cả các khâu liên quan đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh”.Bá»™ trưởng Công ThÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết, xăng dầu là mặt hàng nguyên nhiên liệu chiến lược, có vai trò hết sức quan trá»ng đối vá»›i ná»n kinh tế. Xăng dầu không những tác Ä‘á»™ng đến rất nhiá»u ngành nghá» sản xuất, kinh doanh mà còn “Ä‘ánh” trá»±c tiếp vào túi tiá»n ngÆ°á»i dân. “Vá»›i tinh thần trao quyá»n cho DN và tinh thần Ä‘iá»u hành giá của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, nghị định má»›i nếu được thông qua, sẽ khiến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c dá»… tăng nhanh hÆ¡n và tăng nhiá»u lần hÆ¡n so vá»›i hiện nay”, ông Long nói.
Thá»±c tế, dá»± thảo má»›i quy định DN được tá»± tăng từ 0-2%, trên 2-7% thì DN quyết má»™t phần, trên 7% Thủ tÆ°á»›ng xem xét. Quy định nhÆ° váºy, theo ông Long là chÆ°a phù hợp vá»›i Luáºt giá. Hiện, Luáºt giá quy định rất rõ trÆ°á»ng hợp nào Nhà nÆ°á»›c định giá, trÆ°á»ng hợp nào DN định giá. Trong khi Ä‘ó, thị trÆ°á»ng xăng dầu hiện nay Ä‘ang là Ä‘á»™c quyá»n nhóm. Nếu chỉ sá»a mức tăng từ 7% xuống 2%, nhiá»u khả năng việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu tá»›i Ä‘ây vẫn không nháºn được sá»± đồng thuáºn của xã há»™i.
CÅ©ng theo ông Long, dá»± thảo nghị định lần này Ä‘á» xuất việc tính giá cÆ¡ sở dá»±a vào chu kỳ 15 ngày thay vì tính bình quân 30 ngày nhÆ° hiện nay cÅ©ng chÆ°a giải quyết rốt ráo câu chuyện cạnh tranh giữa các DN đầu mối xăng dầu. “Vá»›i Petrolimex, nhá» có hệ thống bán lẻ, cá»a hàng quá lá»›n nên việc tính giá cÆ¡ sở dá»±a trên 30 ngày hay 15 ngày Ä‘á»u chẳng ảnh hưởng”, ông Long nói.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng, dá»± thảo kinh doanh xăng dầu má»›i Ä‘ã thêm quyá»n cho DN. Do Ä‘ó, việc ngÆ°á»i dân lo ngại giá xăng dầu sẽ tăng mạnh, tăng liên tục là có cÆ¡ sở. Ông Thắng phân tích: Ở hai nấc đầu (3% và 7%), các DN xăng dầu sẽ chỉ cần kê khai giá tá»›i cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n trÆ°á»›c vài ngày. Ở nấc thứ ba, khi diá»…n biến giá xăng dầu tăng cao quá 7%, DN cần phải báo cáo lên Bá»™ quản lý trong 5 ngày để xem xét. Nếu quá thá»i hạn này, Bá»™ không có hồi âm, DN cÅ©ng có thể được phép tá»± tăng giá. “Không có gì để quản việc tăng giá của DN và cÅ©ng chả có cách nào để kìm được sá»± tăng giá của DN”, ông Thắng nói.
Bá»™ khó kìm giá, ngÆ°á»i tiêu dùng lãnh đủ
Bá»™ khó kìm giá, ngÆ°á»i tiêu dùng lãnh đủ
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết, từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu Ä‘ã hÆ¡n 10 lần Ä‘iá»u chỉnh. Má»—i lần Ä‘iá»u chỉnh, mức tăng trên dÆ°á»›i 300 đồng/lít Ä‘ã khiến ngÆ°á»i tiêu dùng toát mồ hôi. Theo bà Lan, nếu dá»± thảo Nghị định má»›i được “quyết” (thay thế Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu hiện hành), giá xăng dầu tăng có thể sẽ tăng gấp Ä‘ôi hiện nay, càng khiến DN và ngÆ°á»i tiêu dùng Ä‘iêu đứng.
“Rõ ràng, trong dá»± thảo má»›i này, chÆ°a thấy Ä‘iểm nào thể hiện việc Bá»™ chủ quản sẽ kiểm soát được tần suất tăng giá của DN”, bà Lan nói. Theo bà Lan, dù dá»± thảo quy định, khoảng cách tối thiểu giữa 2 lần tăng giá là 15 ngày, thì 1 tháng, DN vẫn có thể tăng giá xăng dầu 2 lần (tối thiểu 500-600 đồng/lít) và không loại trừ mức tăng còn cao hÆ¡n theo sá»± ná»›i rá»™ng tối Ä‘a của dá»± thảo nghị định má»›i cho phép.
Chuyên gia kinh tế Lê Äăng Doanh nhiá»u lần thể hiện chính kiến không đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm của nhà soạn thảo nghị định má»›i vá» xăng dầu. Theo ông Doanh, thị trÆ°á»ng xăng dầu chÆ°a hình thành cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a nên việc ná»›i rá»™ng quyá»n cho DN xăng dầu sẽ khiến giá xăng dầu nhảy loạn xạ. Khi Ä‘ó, ngÆ°á»i dân, DN không có quyá»n lá»±a chá»n giá và quyá»n lợi của ngÆ°á»i dân sẽ chỉ ở trong tay má»™t vài DN xăng dầu lá»›n.
Chuyên gia kinh tế VÅ© Äình Ánh cÅ©ng cho biết, vá»›i năng lá»±c hạn chế trong việc kiểm soát nguyên tắc tính giá xăng dầu của DN nhÆ° hiện nay, nếu Nhà nÆ°á»›c tiếp tục để cho há» tá»± định giá (dù biên Ä‘á»™ hẹp) cÅ©ng sẽ rất nguy hại. DN xăng dầu Ä‘ang thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng sẽ làm má»i cách để tính giá có lợi cho DN mà Nhà nÆ°á»›c rất khó kiểm soát, còn ngÆ°á»i tiêu dùng luôn phải chịu thiệt.
Nhiá»u chuyên gia cÅ©ng cho rằng, việc Ä‘á» nghị Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu chẳng khác nào để Bá»™ này “vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi”. Thá»±c tế, vá»›i quy định giá xăng dầu váºn hành theo Ä‘úng cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, DN được quyá»n tá»± tăng giá trong phạm vi 3%, cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c khó có thể can thiệp. Tháºm chí, khi giá thế giá»›i tăng cao khiến giá bán lẻ trong nÆ°á»›c phải Ä‘iá»u chỉnh (ở mức tối Ä‘a 7%), vẫn do cÆ¡ chế liên Bá»™ quyết định. “Chính vì thế, má»›i có chuyện, hai Bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng không ai muốn ôm quản lý xăng dầu”, má»™t chuyên gia lâu năm vá» xăng dầu nói.
Vá» vấn Ä‘á» này, tại Kỳ há»p Quốc há»™i vừa qua, Bá»™ trưởng Tài chính Äinh Tiến DÅ©ng cho rằng, Ä‘ó là chuyện bình thÆ°á»ng vì “Luáºt Giá quy định nhÆ° thế”. Theo ông DÅ©ng, Bá»™ Tài chính vẫn tham gia song hành vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng thay vì chủ trì nhÆ° trÆ°á»›c và Ä‘ây cÅ©ng là nhằm đảm bảo tính minh bạch. Trong khi Ä‘ó, Bá»™ trưởng Công ThÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng cho rằng, bản thân Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng không muốn việc Ä‘iá»u chỉnh mà vẫn muốn để Bá»™ Tài chính tiếp tục chủ trì công tác Ä‘iá»u hành giá xăng dầu, còn Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng phối hợp.
Nguồn tin: Tienphong
