Vừa tăng hai lần trong tháng 6, các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu lại kêu lá»— và đề nghị tăng giá. Trong bối cảnh khó khăn chung, người dân và nhiều doanh nghiệp Ä‘ang phải thắt lÆ°ng buá»™c bụng, việc Ä‘iều hành xăng dầu và câu chuyện sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu (QBO) càng tù mù, rối rắm.

Doanh nghiệp xăng dầu lại kêu lá»— Ä‘òi tăng giá. Ảnh: Hồng VÄ©nh.

DN xăng dầu mắc bệnh “than”?

Ngay sau khi Phó Thủ tÆ°á»›ng VÅ© Văn Ninh chỉ đạo, ngày 9/7 vừa qua, Bá»™ Tài chính công bố tình hình trích lập, quản lý, sá»­ dụng QBO tính đến tháng 6/2013. Theo Ä‘ó, số dÆ° đến hết ngày 30/6/2013 là 55,467 tá»· đồng. TrÆ°á»›c Ä‘ó, ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) khẳng định, việc công khai quỹ sẽ tạo Ä‘iều kiện để các DN và người dân giám sát, cÅ©ng nhÆ° Ä‘iều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường.

Tuy nhiên, khi Bá»™ Tài chính công bố số dÆ° QBO, các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối tiếp tục kêu lá»—. Đại diện má»™t DN kinh doanh xăng dầu phía Nam cho biết, tính ra, má»—i lít xăng bị lá»— khoảng 600 đồng. Trừ 300 đồng được sá»­ dụng từ quỹ, doanh nghiệp Ä‘ang lá»— khoảng 300 đồng/1 lít xăng.

Lãnh đạo má»™t DN xăng dầu có thị phần lá»›n khác cÅ©ng cho biết, nếu tăng giá xăng dầu thá»±c hiện Ä‘úng Nghị định 84 (giá thế giá»›i tăng trong nÆ°á»›c tăng và ngược lại) sẽ dá»… cho DN. Còn hiện nay, tăng giảm hoàn toàn phụ thuá»™c vào quan Ä‘iểm Ä‘iều hành.

Công khai kiểu tù mù

Bình luận về việc Bá»™ Tài chính công bố QBO, ông N.T.M (xin được giấu tên), Giám đốc má»™t DN vận tải tại Hà Ná»™i cho biết, vá»›i cách thức công khai nhÆ° hiện nay, càng khiến người dân thêm tù mù. “Bá»™ Tài chính má»›i chỉ công khai thu-chi của quỹ; còn lợi nhuận thu được từ quỹ hàng năm được dùng vào Ä‘âu, ai hưởng thì chÆ°a bao giờ công bố”, ông M. nói.

Theo ông này, năm ngoái, khi giá xăng ở Mỹ tăng lên mức 120 USD/thùng, giá trong nÆ°á»›c là 19.400 đồng/lít; năm nay, giá xăng ở Mỹ 106 USD/thùng, xăng trong nÆ°á»›c giá 24.100 đồng/lít. Khó hiểu nhất là các DN xăng dầu vẫn kêu lá»— 300 đồng/lít. “Từ con số này cho thấy sá»± phi lý nếu tiếp tục cho DN tăng giá xăng dầu”, ông M. nói.

Trao đổi vá»›i PV Tiền Phong, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, việc Bá»™ Tài chính công khai QBO trên trang web là cần thiết, nhÆ°ng công khai kiểu “má»™t cục” và thiếu các thông tin nhÆ° hiện nay lại gây khó hiểu.

Theo TS. Lê Đăng Doanh, việc công bố phải rõ ràng, nhÆ° chi trong thời gian nào, chi bao nhiêu. Đồng thời, việc công khai phải làm sao để người dân đối chiếu trong thời gian Ä‘ó, chênh lệch giá xăng dầu trên thế giá»›i là bao nhiêu, quỹ bình ổn Ä‘ã được chi ra sao và chi cho những công ty nào... “Những con số công bố hiện nay, vá»›i tôi không có ý nghÄ©a. Công bố nhÆ° thế chả khác nào là không công bố”, ông Doanh nói.

Theo ông Doanh, QBO là của dân, do dân góp. Vì thế, việc Ä‘iều hành quỹ phải có đại diện của người dân. Tại sao quỹ của dân góp, nhÆ°ng Ä‘iều hành là Chính phủ. “Ở Ä‘ây, Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng hay Liên hiệp các Há»™i khoa học kỹ thuật Việt Nam hoàn toàn có thể đại diện để cùng vá»›i các bá»™ liên quan đứng ra quản lý QBO nhằm bảo vệ lợi ích chính Ä‘áng cho người dân”, ông Doanh đề xuất.

PGS. TS Ngô Trí Long cho biết, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c thường liên thông vá»›i giá thế giá»›i và giá thế giá»›i thường biến Ä‘á»™ng (hiện Việt Nam nhập khoảng 70% xăng dầu). Trong Ä‘iều kiện hiện nay, khi các DN chÆ°a ký được hợp đồng bảo hiểm về giá (hợp đồng kỳ hạn) thì phải có quỹ để chống biến Ä‘á»™ng về giá.

“Tôi cho rằng trong cÆ¡ chế thị trường, việc thành lập QBO là cần thiết. Vấn đề cần xem xét nguồn hình thành quỹ thế nào. Ngoài phần người tiêu dùng Ä‘óng góp, DN Ä‘óng hay không. Theo tôi, DN cÅ©ng phải Ä‘óng để chia sẻ rủi ro vá»›i người dân”, ông Long nói. Theo ông Long, việc tăng giá xăng dầu chắc chắn tác Ä‘á»™ng lá»›n đến đời sống của người dân và DN.

CÅ©ng theo ông Long, việc công khai quỹ phải hết sức chi tiết và thường xuyên. Trong thời Ä‘iểm này, nếu Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng dầu, Bá»™ Tài chính cần phải công khai mức chi quỹ bao nhiêu, quỹ còn bao nhiêu, quỹ trong DN ra sao... để người dân biết. Nhiều khi, vì không công khai nên Ä‘ã tạo Ä‘iều kiện cho DN lạm dụng quỹ sá»­ dụng vào mục Ä‘ích khác.

Nguồn tin: Tiền Phong