Từ xÆ°a DN xăng dầu chỉ báo cáo trá»±c tiếp lên Bá»™ trưởng,cÅ©ng chÆ°a bao giờ yêu cầu tách bạch lá»—,lãi

“Bá»™ trưởng hÆ¡i nặng lời nhÆ°ng nói Ä‘úng”

Trao đổi vá»›i Tổ Quốc, ông Võ Trí Thành Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Æ°Æ¡ng VN (CIEM) cho biết, câu chuyện về Ä‘iều hành giá xăng dầu là vấn đề không má»›i, cái má»›i nhất là Há»™i thảo về cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu sáng 20/9 Ä‘ã “lá»™” ra những bức xúc nhất thời làm “nóng” dÆ° luận.

Theo ông Võ Trí Thành thì đề cập đến cÆ¡ chế, chính sách nào Ä‘ó... luôn là vấn đề rất phức tạp. Và để giải quyết, “quan chức các bá»™ bất đồng, cãi nhau nhÆ° mổ bò là chuyện bình thường”.

Đối vá»›i cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu hiện nay, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính thấy vẫn cần phải can thiệp và doanh nghiệp cÅ©ng thấy cần phải tá»± chủ trong kinh doanh… Vậy nên, để cân bằng lợi ích các bên thì Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp, người tiêu dùng không thể tránh khỏi áp lá»±c căng thẳng.

Những vấn đề sâu xa trong kinh doanh xăng dầu không phải ai cÅ©ng hiểu được (Ảnh: T.Xuân)

Việc Bá»™ trưởng Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã thẳng thắn, quyết Ä‘oán nêu rõ quan Ä‘iểm trong việc đứng ra chịu trách nhiệm cá nhân khi quyết định giảm giá xăng dầu ngày 26/8 cÅ©ng nhÆ° quyết định sẽ không tăng giá xăng cho đến cuối năm, ông Thành cho rằng Ä‘ó là quyết định rất chính xác.

“Quan Ä‘iểm Ä‘iều hành của Bá»™ Tài chính là sẽ không thể vì các doanh nghiệp xăng dầu mà phải vì dân. Nếu nhÆ° tôi là người đứng mÅ©i chịu sào tôi cÅ©ng làm nhÆ° vậy! Bá»™ trưởng nói vậy là dám chịu trách nhiệm chứ không hề mị dân”, ông Thành nói.

HÆ¡n mười năm làm công tác kiểm toán, Bá»™ trưởng Huệ nói rằng ông Ä‘ã biết rất rõ các doanh nghiệp xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh lá»—, lãi nhÆ° thế nào nên sẵn sàng công bố gian lận trong ngành xăng dầu…

Chia sẻ quan Ä‘iểm về phát ngôn này của Bá»™ trưởng Tài chính, ông Thành cho rằng, dù Ä‘ó là những lời nói trong lúc bá»±c bá»™i nhÆ°ng Ä‘ã rất Ä‘úng bởi thị trường xăng dầu hay Ä‘iện, thá»±c tế có cấu trúc rất phức tạp, rối rắm và vốn được ví nhÆ° “mạng” xăng dầu chứ không Ä‘Æ¡n giản chỉ là trạm kinh doanh. Do vậy, nếu không từng làm việc trong ngành kiểm toán nhÆ° Bá»™ trưởng Huệ thì để nắm rõ tình trạng kinh doanh của các doanh nghiệp xăng dầu là má»™t Ä‘iều rất khó khăn.

Liên quan đến vấn đề này, PGS. TS. Nguyá»…n Văn Nam, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thÆ°Æ¡ng mại, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho biết, những vấn đề sâu xa trong kinh doanh xăng dầu không phải ai cÅ©ng hiểu được dù là Thứ trưởng Bá»™ Tài chính hoặc Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng. Từ xÆ°a tá»›i nay Tổng Giám đốc các doanh nghiệp xăng dầu chỉ báo cáo trá»±c tiếp lên các Bá»™ trưởng chứ không báo cáo qua Thứ trưởng và ngay cả các Bá»™ trưởng cÅ©ng chỉ biết lắng nghe chứ chÆ°a bao giờ yêu cầu doanh nghiệp phải tách bạch lá»—, lãi.

“Do vậy, lá»—i cÅ©ng là do sá»± quản lý lỏng lẻo của Nhà nÆ°á»›c”, ông Nam nhận định.

Theo ông Nam thì xăng dầu không phải là “má»› rau muống” mà là mặt hàng chiến lược nên hàng năm tiêu thụ bao nhiêu đều biết rất rõ. Doanh nghiệp cÅ©ng nắm rõ giá sẽ biến Ä‘á»™ng theo thời gian nào trong năm cá»™ng vá»›i việc Ä‘ã nắm được lượng tiêu thụ ổn định nên thường chủ Ä‘á»™ng mua xăng dá»± trữ trong thời Ä‘iểm giá thấp chứ không dại gì đợi giá cao má»›i mua. Việc này, ông Nam cho biết má»™t số người đứng đầu các doanh nghiệp xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã từng xác nhận vá»›i ông là Ä‘úng. Do vậy, hoàn toàn không có chuyện cứ giá xăng thế giá»›i tăng là trong nÆ°á»›c phải tăng theo để không bị lá»—.

CÅ©ng theo nhận định của các chuyên gia kinh tế thì cách Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng phản ứng khi đứng về phía doanh nghiệp cÅ©ng nhÆ° có má»™t số phê phán về quan Ä‘iểm trong Ä‘iều hành giá xăng dầu của Bá»™ Tài chính là hÆ¡i quá, mặc dù nhằm mục Ä‘ích thể hiện “tôi làm trong lÄ©nh vá»±c này nhiều nên cÅ©ng biết phải tính toán nhÆ° thế nào, biết mẹo này mẹo kia…”

Thị trường hoàn hảo vẫn cần can thiệp của Nhà nÆ°á»›c

Ông Võ Trí Thành cho rằng, quan Ä‘iểm về Ä‘iều hành xăng dầu của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng là chÆ°a hợp lý bởi thị trường dù có hoàn hảo, sức cạnh tranh tốt đến mấy vẫn cần sá»± can thiệp của Nhà nÆ°á»›c…, huống hồ hiện nay sá»± cạnh tranh vẫn còn vô cùng hạn chế. ChÆ°a kể đến môi trường kinh doanh luôn biến Ä‘á»™ng, chẳng hạn nếu xảy ra trường hợp giá xăng dầu thế giá»›i tăng quá cao trong thời gian dài hoặc khi có “cú sốc” về tá»· giá… thì chắc chắn Nhà nÆ°á»›c sẽ phải can thiệp, nếu không sẽ tác Ä‘á»™ng xấu đến kinh tế vÄ© mô, đời sống xã há»™i…

Ngoài ra, nếu Ä‘ã Ä‘iều hành xăng dầu theo thị trường thị lại cần xem lại cấu trúc thị trường của mặt hàng này. Sá»± Ä‘iều chỉnh cấu trúc sẽ thúc đẩy tính cạnh tranh. Chẳng hạn, Petrolimex vá»›i 60% thị phần là chÆ°a hợp lý bởi nhÆ° vậy sẽ chi phối mức Ä‘á»™ cạnh tranh do quyền lợi doanh nghiệp này Ä‘ang nắm giữ là rất lá»›n.

PGS.TS Nguyá»…n Văn Nam nhận định, gốc rá»… sâu xa là do mặt hàng xăng, Ä‘iện, than…vẫn còn đặc quyền, đặc lợi. “Petrolimex trÆ°á»›c Ä‘ây còn nắm giữ tận 80% thị phần. Má»™t số doanh nghiệp xăng dầu, trong Ä‘ó có Petrolimex được xem nhÆ° những đứa con cÆ°ng, được nuông chiều của ngành xăng dầu Việt Nam. Vì vậy, cần phải loại bỏ yếu tố lợi ích nhóm càng sá»›m càng tốt”, ông Nam nói.

Chia sẻ quan Ä‘iểm về Ä‘iều hành xăng dầu trong thời gian tá»›i, Tiến sÄ© Lê Đăng Doanh cÅ©ng cho rằng, trong Ä‘iều kiện này nói cÆ¡ chế thị trường là không phù hợp. Không thể có chuyện doanh nghiệp bé hÆ¡n nhiều lại Ä‘i cạnh tranh bình đẳng vá»›i doanh nghiệp lá»›n vốn được “cÆ°ng chiều” nhÆ° vậy. Thị trường là phải đồng bá»™ chứ không thể có chuyện ná»­a vời nhÆ° Ä‘iện, than…

Mặc dù vậy, vị Phó Viện trưởng CIEM Võ Trí Thành vẫn nhấn mạnh rằng, dù ở cÆ¡ chế nào thì quan trọng vẫn là sá»± minh bạch, đặc biệt là minh bạch trong chính sách, cách Ä‘iều hành của doanh nghiệp...

Nhiều ý kiến từ các chuyên gia kinh tế nhận định, việc thay đổi cấu trúc thị trường xăng dầu Ä‘ã được đề cập đến từ năm 2003-2004 và qua Há»™i thảo ngày 20/9 vừa qua Ä‘ã cho thấy, sá»± “vênh nhau” trong quan Ä‘iểm của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính sẽ là cÆ¡ sở để Ä‘i đến má»™t kết quả tốt hÆ¡n trong Ä‘iều hành xăng dầu, dù để đạt được kết quả Ä‘ó còn phải mất khá nhiều thời gian

Nguồn tin: Toquoc