Vá»›i lý do hoạt Ä‘á»™ng nhiều năm không hiệu quả, các Ä‘Æ¡n vị đầu mối xăng dầu đều bị lá»— nên ngân hàng kiểm soát dòng tiền của DN rất chặt chẽ; Trong khi, đặc thù của các DN đầu mối xăng dầu là yêu cầu vốn lÆ°u Ä‘á»™ng lá»›n, phụ thuá»™c vào vốn vay ngắn hạn của ngân hàng. Thêm vào Ä‘ó, tình hình sản xuất kinh doanh hết sức khó khăn… vì vậy Công ty cổ phần lọc hóa dầu Nam Việt (Nam Việt Oil) Ä‘ã đệ Ä‘Æ¡n lên Chính phủ than rằng, hiện DN không đủ tiền để ná»™p bổ sung khoản thuế nhÆ° yêu cầu của cÆ¡ quan hải quan. 

 

TrÆ°á»›c Ä‘ó, ngay khi bị hải quan yêu cầu truy thu hàng trăm tá»· đồng tiền thuế, dÆ° luận cÅ©ng Ä‘ã chứng kiến "ông lá»›n” Tập Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) ngay lập tức Ä‘ã có Ä‘Æ¡n đề nghị các cÆ¡ quan hữu trách không truy thu thuế đối vá»›i các lô hàng xăng dầu tạm nhập, nhÆ°ng không tái xuất hết mà chuyển tiêu thụ ná»™i địa trong năm 2012. Trong đề nghị này, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Petrolimex cho biết, Petrolimex Ä‘ã nhận được thông báo ấn chỉ truy thu từ các cÆ¡ quan hải quan địa phÆ°Æ¡ng sau khi tính lại, hồi tố cho toàn bá»™ các lô hàng tạm nhập, nhÆ°ng không tái xuất hết và chuyển tiêu thụ ná»™i địa trong năm 2012. Theo lãnh đạo Petrolimex, việc Bá»™ Tài chính chỉ truy thu năm 2012 khiến Tập Ä‘oàn Ä‘ang chịu má»™t khoản lá»— kinh doanh ná»™i địa do phải thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị và chỉ đạo của Chính phủ, nay lại phải chịu má»™t khoản lá»— không phải do lá»—i DN.

 

DÆ° luận từ lâu Ä‘ã không còn lạ gì thá»±c trạng các tổng công ty, tập Ä‘oàn, DN thuá»™c hàng "con cÆ°ng” của Nhà nÆ°á»›c khi làm ăn có lãi thì hưởng thụ, song há»… khó khăn là y nhÆ° rằng, họ lại á»· lại sá»± bao bọc của Nhà nÆ°á»›c – người mẹ vá»›i "bầu sữa” tưởng chừng không bao giờ cạn, sẵn sàng che chở cho bất cứ khó khăn nào của những đứa "con cÆ°ng”.

 

Và dường nhÆ° sá»± nuông chiều ấy Ä‘ã dẫn đến thá»±c trạng, há»… có má»™t sá»± cố nào Ä‘ó, là các DN ngay lập tức lên tiếng cầu cứu "mẹ”. Có má»™t thá»±c tế rằng, cứ khi nói đến câu chuyện giá cả, là các "ông lá»›n” xăng dầu lại bắt đầu Ä‘Æ°a ra lý lẽ "cần hÆ°á»›ng giá tá»›i cÆ¡ chế thị trường” để dá»… dàng biện há»™ cho mục Ä‘ích Ä‘òi tăng giá của mình. Song Ä‘áng lẽ, nếu theo cÆ¡ chế thị trường thì họ cÅ©ng cần phải xác định quy luật "lời ăn lá»— chịu”. Tuy nhiên, phi lý là ở chá»—, lời thì họ ăn, lá»— thì họ lại kêu ca tá»›i cấp Nhà nÆ°á»›c, cấp Chính phủ, mong được sá»± che chở, ná»›i rá»™ng vòng tay. 

 

Cứ nhắc đến những đặc quyền, đặc lợi, những Æ°u ái mà các DNNN được thụ hưởng, người ta lại buá»™c phải nhá»› đến trường hợp của Vinashin, Tập Ä‘oàn "con cÆ°ng” này Ä‘ã thua lá»— hàng ngàn tá»· đồng do làm ăn không hiệu quả. Và kết cục, sá»± thua lá»— ấy, Nhà nÆ°á»›c phải gánh. Tiếp đến phải kể tá»›i Tập Ä‘oàn Sông Đà Ä‘ã đầu tÆ° vượt vốn Ä‘iều lệ, vi phạm quy định của Bá»™ Tài chính trên 2.355 tá»· đồng. Và hàng loạt các ông lá»›n khác làm ăn thua lá»—, thất thoát vốn của Nhà nÆ°á»›c lên đến hàng chục ngàn tá»· đồng. Những sai phạm Ä‘ó, ai gánh chịu ngoài "người mẹ” mang tên "Nhà nÆ°á»›c” rất cÆ°ng chiều những đứa "con cÆ°ng”.

 

TS Nguyá»…n Đình Cung - Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Æ°Æ¡ng Ä‘ã từng chỉ ra nguyên nhân sá»± làm ăn kém hiệu quả và nhiều sai phạm ở tổng công ty, tập Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c là do được hưởng quá nhiều Æ°u ái, đặc quyền, đặc lợi. Các Ä‘Æ¡n vị kinh tế này thường chiếm Ä‘á»™c quyền, thống lÄ©nh các ngành kinh tế quan trọng, nhÆ°ng lại không phải chịu chi phối bởi nguyên tắc thị trường "lời ăn, lá»— chịu”.

 

Quay trở lại câu chuyện các "ông lá»›n” xăng dầu bị truy thu thuế nhập khẩu do tạm nhập nhÆ°ng không tái xuất xăng dầu, Ä‘á»™ng thái đệ Ä‘Æ¡n kêu cứu lên Chính phủ của Việt Nam Oil cùng những kêu than của Petrolimex vá»›i mong muốn không bị truy thu những khoản thuế nói trên, chỉ càng minh chứng cho tính á»· thế đặc quyền đặc lợi, vốn Ä‘ã quen được Æ°u ái, nuông chiều của các DN "con cÆ°ng”.

 

Minh PhÆ°Æ¡ng