Khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c từ 15/12/2009,  xăng dầu sẽ hết thời má»™t giá song nhiều doanh nghiệp lo ngại, Ä‘ó sẽ chỉ là lý thuyết.

Nghị định 84 được coi là má»™t “nấc thang” mở hÆ¡n nữa tiến tá»›i thị trường hoá xăng dầu. Vá»›i việc trả lại quyền định giá bán lẻ cho doanh nghiệp trong phạm vi biến Ä‘á»™ng giá thành nhất định, nghị định này cÅ©ng Ä‘ã Ä‘em lại hi vọng “chấm dứt” hàng chục năm mặt hàng xăng dầu của Việt Nam chỉ có má»™t mức giá do cÆ¡ quan quản lý ấn định cho tất cả doanh nghiệp.

Giá xăng dầu giảm do áp lá»±c cạnh tranh rất khó trở thành hiện thá»±c. Ảnh: VNN.

Tá»›i Ä‘ây, người tiêu dùng đứng trÆ°á»›c cÆ¡ há»™i có nhiều lá»±a chọn hÆ¡n trong việc mua xăng dầu, nếu nhÆ°, má»—i doanh nghiệp có má»™t giá xăng bán lẻ riêng.

Tuy nhiên, Ä‘iều Ä‘ó má»›i chỉ là lý thuyết, má»™t đại diện của Công ty xăng dầu Petec nhận xét. Vị đại diện này phân tích, vấn đề là... thị trường có chấp nhận Ä‘iều ấy không?

Chuyên gia kinh doanh xăng dầu này nhấn mạnh, các doanh nghiệp qui mô nhỏ nên chỉ nhập hàng tàu nhỏ, chi phí vận chuyển, nhập kho cao hÆ¡n so vá»›i các doanh nghiệp lá»›n, dẫn tá»›i giá thành cho 1 lít xăng dầu bao giờ cao hÆ¡n.

Theo “lô gíc” trong cÆ¡ chế má»›i, giá bán lẻ của các doanh nghiệp nhỏ này sẽ có thể cao hÆ¡n giá bán lẻ của các doanh nghiệp lá»›n nhÆ° Petrolimex. NhÆ°ng nếu làm vậy, vá»›i vị trí yếu thế hÆ¡n trên thị trường, tá»± các doanh nghiệp này sẽ khó lòng mà giữ giá cao.

Ngược lại, khi doanh nghiệp lá»›n nhÆ° Petrolimex Ä‘ã phải tăng giá thì vá»›i thị phần khiêm tốn hÆ¡n, các doanh nghiệp nhỏ, vốn chi phí đầu vào Ä‘ã cao hÆ¡n cÅ©ng sẽ không dại gì mà bán giá thấp hÆ¡n ông lá»›n này.

Nói cách khác, Petrolimex vá»›i thị phần chiếm tá»›i 57% thị trường nên má»—i quyết Ä‘ịnh về giá của "ông lá»›n"  vẫn sẽ là tiếng nói quyết định trên thị trường.  

Nhìn nhận về Ä‘iều này, ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Petrolimex nói, Petrolimex sẽ không thể cấm các doanh nghiệp khác bán theo giá của mình.

Ông DÅ©ng không quên nhấn mạnh, ở vùng sâu, xa, theo lý thuyết mà cá»™ng thêm cÆ°á»›c phí vận tải thì xăng dầu vùng này sẽ rất đắt đỏ. Tuy nhiên, hiện nay, Petrolimex hiện vẫn phải há»— trợ má»™t năm tá»›i 60 tá»· đồng toàn bá»™ cÆ°á»›c vận tải chở xăng dầu lên những khu vá»±c Ä‘ó. Tại địa bàn vùng sâu vùng xa, mạng lÆ°á»›i Petrolimex nắm giữ gần nhÆ° tuyệt đối.

Ông nói: “Chúng tôi cÅ©ng mong muốn các doanh nghiệp khác vào thị trường này nhÆ°ng họ có vào không?”

Còn tại các địa bàn có  cảng tiếp nhận, Ä‘ược coi là thuận lợi nhÆ° TP.HCM, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Cần ThÆ¡, VÅ©ng Tàu, thị phần của Petrolimex chỉ dao Ä‘á»™ng xung quanh mức 35 -40%. Do vậy, Ä‘ây là thị phần không thể định Ä‘oạt chính sách giá bán, nhất là giá bán cho các tổng đại lý và đại lý hiện Ä‘ang  cạnh tranh rất mạnh mẽ về thù lao.

Không phải vô cá»› khi ông Trần Văn Hiếu, Thứ trưởng Bá»™ Tài Chính Ä‘ã từng chia sẻ vá»›i VietNamnet: “Điều tôi không hài lòng nhất hiện nay là hệ thống phân phối.”

Theo ông, hệ thống phân phối, bán lẻ xăng dầu của Việt Nam vẫn chÆ°a phản ánh Ä‘úng các yếu tố của kinh tế thị trường. Giá không phải là vấn đề chính, mà mấu chốt cho việc hình thành má»™t thị trường cạnh tranh đầy đủ này nằm ở hệ thống bán lẻ.

Khó hy vọng giá giảm do cạnh tranh

Những lo ngại trên không phải là không có cÆ¡ sở. Bởi lẽ, ngay trong cÆ¡ chế hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ đều chờ tín hiệu của Petrolimex trong các quyết định về giá.

Nhất cá»­, nhất Ä‘á»™ng của "ông lá»›n" Petrolimex sẽ là kim chỉ nam cho các doanh nghiệp còn lại. Ảnh: VNN.

Ở má»™t góc nhìn khác, ông Trần Anh SÆ¡n, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh cho rằng, yếu tố hình thành giá có rất nhiều và việc lá»±a chọn của người tiêu dùng cÅ©ng sẽ còn phải chi phối nhiều Ä‘iều kiện khác.

Ông SÆ¡n nói thêm, á»Ÿ nhiều nÆ°á»›c có nhiều mức giá xăng dầu khac nhau nhÆ°ng sá»± chênh lệch không lá»›n. có thể là vài chục xu/galon. Tuy nhiên, người dân cÅ©ng không ai mất sức Ä‘i Ä‘ánh xe ôtô ở trung tâm ra tận ngoại ô để mua được xăng vá»›i giá rẻ hÆ¡n vài chục xu.

Bên cạnh Ä‘ó, về vị trí thống lÄ©nh thị trường nhÆ° của Petrolimex Nhà nÆ°á»›c không thể cấm nhÆ°ng vá»›i các doanh nghiệp này, sẽ bị cấm má»™t số hành vi kinh doanh có thể lợi dụng được từ vị trí thống lÄ©nh thị trường.

Ông Nguyá»…n Cẩm Tú, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nói, khi giảm giá thì thường, chỉ có Petrolimex là tiên phong. Chính vì doanh nghiệp này Ä‘ã tá»± chủ được 6.000 cây xăng, trong Ä‘ó, 2.000 cây xăng là thuá»™c sở hữu, giá thành thấp hÆ¡n nên có nhiều Ä‘iều kiện để giảm giá. Còn khi tăng giá thì hầu hết là khởi xÆ°á»›ng từ các doanh nghiệp nhỏ.

Ông cÅ©ng cho hay, nhiều năm qua, có những doanh nghiệp nhỏ nhÆ°ng chỉ Ä‘i thuê kho, không chú trọng đầu tÆ° nên chi phí giá thành cao. Có doanh nghệp chỉ có vài chục cây xăng bán lẻ.

Trong cÆ¡ chế má»›i, nếu doanh nghiệp không tá»± vÆ°Æ¡n lên, để hạ chi phí giá thành xuống thấp sẽ bị chính quy luật của cạnh tranh loại khỏi cuá»™c chÆ¡i. Các doanh nghiệp nhỏ sẽ phải làm sao để phát triển hệ thống kho dá»± trữ, cậu cảng, phát triển mạng lÆ°á»›i phân phối… để có thể hạ được chi phí hÆ¡n nữa.

Các nhà soạn thảo ra Nghị định 84 mong muốn là phải đặt tất cả doanh nghiệp bán xăng dầu trong thế cạnh tranh thì má»›i mong thúc đẩy giá mặt hàng thiết yếu này hạ xuống.

Thế nhÆ°ng, vá»›i những thá»±c tế hiện nay, sá»± mong muốn này là rất xa vời.  Trong tÆ°Æ¡ng lai, chỉ sá»± khát vọng vÆ°Æ¡n lên của các doanh nghiệp xăng dầu ngoài Petrolimex và sá»± tham gia của khu vá»±c kinh tế tÆ° nhân vào thị trường xăng dầu thì hy vọng giá xăng dầu giảm bá»›t do cạnh tranh má»›i có khả năng thành hiện thá»±c.

vietnamnet