- Sau vài ngày tăng, giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i lại giảm mạnh trở lại khiến ngân sách trung Æ°Æ¡ng đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ giảm thu hàng chục ngàn tá»· đồng. Tuy nhiên, theo quan Ä‘iểm của chuyên gia kinh tế, PGS. TS. Ngô Trí Long, không vì mục tiêu cân đối ngân sách nhà nÆ°á»›c (NSNN) mà tăng thuế, phí đối vá»›i mặt hàng xăng dầu.

Ảnh Internet
Giá dầu giảm khiến số thu từ xăng dầu giảm mạnh Ä‘ã đẩy bá»™i chi tăng cao. TrÆ°á»›c tình trạng này, nhiều ý kiến cho rằng, cần phải Ä‘iều chỉnh các loại thuế, phí đối vá»›i mặt hàng xăng dầu. Ông có bình luận gì về vấn đề này?

Năm 2015, Quốc há»™i cho phép bá»™i chi tối Ä‘a là 5% GDP. Tại Kỳ họp thứ 10 vào cuối năm 2015, Bá»™ Tài chính tính toán bá»™i chi vào khoảng 5,71% GDP, nhÆ°ng cuối cùng thì mức bá»™i chi lên 6,11% GDP. Bá»™i chi cao dẫn đến nợ công cao rất nguy hiểm tá»›i an ninh tài chính quốc gia, tá»›i sá»± phát triển bền vững. Ở các nÆ°á»›c phát triển, nếu bá»™i chi chạm ngưỡng 4% GDP, nợ công chạm ngưỡng 65% GDP, nợ chính phủ tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 50% GDP Ä‘ã bị báo Ä‘á»™ng đỏ. Còn ở nÆ°á»›c ta, các chỉ số này đều vượt ngưỡng an toàn (dÆ° nợ chính phủ năm 2015 tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 50,3% GDP) thì không thể “kê cao gối ngủ được”, mà phải cÆ¡ cấu lại nguồn thu cÅ©ng nhÆ° nguồn chi.

CÆ¡ cấu lại nguồn thu cách Ä‘Æ¡n giản nhất là tăng thuế, phí, lệ phí, trong Ä‘ó có việc Ä‘iều chỉnh lại mức Ä‘óng góp của mặt hàng xăng dầu vào NSNN. Tuy nhiên, theo tôi, thá»±c hiện cách này là “hạ sách” vì ngay lập tức triệt hạ Ä‘á»™ng lá»±c sản xuất, kinh doanh cÅ©ng nhÆ° tiêu dùng của xã há»™i sẽ khiến nguồn thu bị giảm xuống chứ không tăng lên. Thá»±c tế cho thấy, năm 2015, thu từ dầu thô đạt 67.500 tá»· đồng, giảm 25.490 tá»· đồng (giảm 27,4%) so vá»›i dá»± toán, nhÆ°ng kết quả cuối cùng tổng thu NSNN vẫn đạt 996.870 tá»· đồng, tăng 85.770 tá»· đồng do hoạt Ä‘á»™ng sản xuất, kinh doanh phục hồi nhờ lãi suất giảm và giá xăng dầu giảm.

NhÆ°ng từ đầu năm đến nay giá dầu tiếp tục lao dốc, nếu không tăng mức Ä‘óng góp vào NSNN đối vá»›i mặt hàng xăng dầu thì cân đối ngân sách vô cùng khó khăn?
Các mức thuế, phí áp đối vá»›i xăng dầu hiện nay hầu nhÆ° được giữ nguyên nhÆ° khi xăng dầu bán lẻ ở mức giá trên 20.000 đồng/lít. Vá»›i mức giá xăng RON 92 ở mức trên dÆ°á»›i 14.000 đồng/lít (tùy vùng) nhÆ° hiện nay thì dù không giảm các loại thuế, phí, tá»· lệ thuế, phí Ä‘ã chiếm trên 60% giá bán má»—i lít xăng dầu. Tôi xin nhấn mạnh rằng, tá»· lệ này là quá cao so vá»›i các nÆ°á»›c trên thế giá»›i. Vì vậy, thay vì tăng thuế, phí, nên tính đến việc giảm thuế, phí nếu có thể, bởi Việt Nam là nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô nhÆ°ng đồng thời là nÆ°á»›c nhập khẩu xăng dầu thành phẩm nên giá lên hay xuống cÅ©ng đều có lợi.

Năm 2015, chúng ta xuất khẩu 16,75 triệu tấn dầu thô thì cÅ©ng nhập khẩu khoảng 7,1 triệu tấn xăng dầu thành phẩm về để sá»­ dụng. Giá xăng dầu thành phẩm giảm, không chỉ doanh nghiệp, người tiêu dùng có lợi, mà chính NSNN được hưởng lợi nhiều nhất vì chi phí xăng dầu cho hàng vạn xe công, cho an ninh, quốc phòng giảm. Chi phí đầu tÆ° xây dá»±ng cÆ¡ bản, đầu tÆ° phát triển bằng vốn có nguồn gốc NSNN cÅ©ng giảm Ä‘áng kể do giá xăng dầu giảm.

NhÆ°ng thá»±c hiện má»™t loạt hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do (FTA), Việt Nam phải cắt giảm mạnh thuế nhập khẩu xăng dầu, nếu không Ä‘iều chỉnh các loại thuế, phí khác Ä‘ánh vào mặt hàng này thì ngân sách trông chờ vào Ä‘âu?

Để “cân đối” khoản giảm thu do giảm thuế nhập khẩu vì thá»±c hiện má»™t số FTA, từ 1/1/2015, thuế bảo vệ môi trường Ä‘ã tăng 300%. Cụ thể, thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng và nhiên liệu bay tăng từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít; diezel tăng từ 500 đồng/lít lên 1.500 đồng/lít; mazut, dầu nhờn tăng từ 300 đồng/lít lên 900 đồng/lít. Bây giờ hãy giải bài toán, má»—i lít xăng RON 92 hiện nay có giá khoảng 14.000 đồng bao gồm các loại thuế, phí, trong Ä‘ó, riêng thuế bảo vệ môi trường Ä‘óng góp 3.000 đồng tức là Ä‘ã chiếm trên 21,4% tổng giá bán lẻ - má»™t mức thuế quá cao thì còn tăng làm sao được nữa.

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất gặp khó khăn nên Ä‘ã đề nghị các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối phải “bao tiêu” 100% sản phẩm, nếu không sẽ giảm công suất, thậm chí tạm ngừng hoạt Ä‘á»™ng. Ông bình luận gì về Ä‘á»™ng thái này?

Giá thành sản phẩm của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất cao hÆ¡n so vá»›i xăng dầu nhập khẩu nhÆ°ng các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c phải bảo đảm bao tiêu 30% sản phẩm là hết sức phi lý và càng phi lý hÆ¡n khi doanh nghiệp này Ä‘òi phải bao tiêu 100% sản phẩm của họ. Đây là hệ quả của sá»± “dung dưỡng” đối vá»›i doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c trong má»™t thời gian dài.

Dung Quất là nhà máy lọc hóa dầu đầu tiên, nên Nhà nÆ°á»›c cho Dung Quất hưởng rất nhiều Æ°u Ä‘ãi. NhÆ°ng Ä‘áng tiếc, Dung Quất không tận dụng được các Æ°u Ä‘ãi của Nhà nÆ°á»›c để phát triển, nâng sức cạnh tranh. Khi thuế nhập khẩu xăng dầu cao, giá xăng dầu trên thị trường thế giá»›i cao, doanh nghiệp này “bình chân nhÆ° vại”, để đến bây giờ phải kêu cứu Nhà nÆ°á»›c giúp đỡ là hết sức phi lý.

Trong tÆ°Æ¡ng lai, khi giá dầu tăng trở lại ở mức hợp lý, hàng loạt dá»± án lọc hóa dầu Ä‘i vào vận hành có công suất lá»›n hÆ¡n Dung Quất rất nhiều lần nhÆ° Dá»± án Liên hiệp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n (Thanh Hóa), Tổ hợp Hóa dầu miền Nam - Long SÆ¡n (VÅ©ng Tàu), Nhà máy Lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i (Bình Định), Nhà máy Lọc dầu VÅ©ng Rô (Phú Yên)... thì Dung Quất liệu có ra yêu sách được không?.

Nguồn tin: Baodauthau