Ngày 30-10, trên diá»…n Ä‘àn QH, những bức xúc của người dân, những nghi vấn lợi ích nhóm trong quản lý, kinh doanh xăng dầu Ä‘ã được nêu ra bài bản bởi má»™t nữ ĐBQH - bà Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban TÆ° pháp của QH. Bá»™ trưởng Công ThÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng sau Ä‘ó Ä‘ã đăng Ä‘àn giải trình nhÆ°ng dường nhÆ° những gì ông nói chÆ°a giải Ä‘áp hết vấn đề ĐBQH đặt ra.

“Hiếm lÄ©nh vá»±c nào mà tất cả các bên liên quan đều bức xúc nhÆ° xăng dầu. Người tiêu dùng thì bất bình vì giá tăng nhanh, giảm chậm, chất lượng kém. DN, đại lý thì kêu lá»—. Quản lý nhà nÆ°á»›c thì lúng túng. Ngân sách lại thất thu” - bà Nga đặt vấn đề. Theo bà Nga, lÄ©nh vá»±c bức xúc này lại chỉ được quản lý bằng văn bản dÆ°á»›i luật là Nghị định 84, trong khi Ä‘iện lá»±c, bảo hiểm, rồi cả kinh doanh bất Ä‘á»™ng sản lại được Chính phủ đề xuất QH ban hành luật. “QH cần xây dá»±ng luật hoặc pháp lệnh để Ä‘iều chỉnh hoạt Ä‘á»™ng quản lý, kinh doanh xăng dầu, qua Ä‘ó nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các bên dÆ°á»›i sá»± giám sát của QH” - bà Nga đề xuất.

Lạm dụng vị trí thống lÄ©nh thị trường

Về mặt thị trường, tổng thị phần của Petrolimex, PV Oil và Sài Gòn Petro chiếm tá»›i 90%. Riêng Petrolimex Ä‘ã chiếm khoảng 60%. Biến Ä‘á»™ng giá thời gian qua cho thấy ba ông lá»›n này đồng loạt cả về mức tăng và thời Ä‘iểm tăng giá. “Đây là Ä‘iều bất thường, có nhiều dấu hiệu nhóm DN thống lÄ©nh thị trường Ä‘ã vi phạm Luật Cạnh tranh và Nghị định 116, có đủ căn cứ để Cục Quản lý cạnh tranh tiến hành má»™t cuá»™c Ä‘iều tra về lạm dụng vị trí thống lÄ©nh thị trường. NhÆ°ng chủ quản của Petrolimex và Cục Quản lý cạnh tranh đều là Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nên chÆ°a cuá»™c Ä‘iều tra nào được thá»±c hiện. Đề nghị bá»™ trưởng Công ThÆ°Æ¡ng trả lời vấn đề này. Đề nghị QH sá»­a Luật Cạnh tranh, xây dá»±ng cÆ¡ quan quản lý cạnh tranh Ä‘á»™c lập vá»›i bá»™ chủ quản má»›i hy vọng bảo vệ tốt được quyền của người tiêu dùng” - bà Nga nhấn mạnh.

ĐBQH tỉnh Thái Nguyên Lê Thị Nga phát biểu tại há»™i trường. Ảnh: TTXVN

Người tiêu dùng bị ép đủ đường

Bà Nga cho rằng người tiêu dùng Ä‘ang bị ép vào thế phụ thuá»™c nhóm DN thống lÄ©nh thị trường. Đối vá»›i Nhà nÆ°á»›c, nhóm này thường xuyên gây sức ép Ä‘òi tăng giá. Đối vá»›i người dân, giá nào DN Ä‘Æ°a ra cÅ©ng phải mua. Nghịch lý xảy ra, Ä‘áng lẽ người tiêu dùng phải được chăm sóc thì ngược lại, các DN tranh giành nhau đại lý bán lẻ. Cả đại lý, cả DN chẳng dại gì cạnh tranh giảm giá cho dân để giảm lợi của chính mình. Vì vậy, khi giá thế giá»›i giảm, DN luôn trì hoãn giảm giá bán lẻ nhÆ°ng lại chạy Ä‘ua tăng chiết khấu để lôi kéo đại lý. Trong Ä‘iều kiện chÆ°a giám sát tốt được nhóm DN thống lÄ©nh thị trường này, để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bà Nga đề nghị Chính phủ xem xét lại cÆ¡ chế hiện Ä‘ang cho DN nhiều quyền Ä‘iều chỉnh giá.

CÅ©ng theo bà Nga, hiếm có nÆ¡i nào trên thế giá»›i má»—i khi DN Ä‘iều chỉnh giá, bị dân phản ứng thì Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) rồi thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng lại đứng ra giải thích há»™ DN nhÆ° ở ta. TrÆ°á»›c những biểu hiện Ä‘á»™c quyền, mập mờ thông tin lá»—-lãi, thiếu trách nhiệm giải trình, quản lý vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi, cá»­ tri đặt nhiều dấu hỏi về lợi ích nhóm, về tham nhÅ©ng trong kinh doanh, quản lý Ä‘iều hành xăng dầu. Nêu vấn đề này, bà Nga đề nghị bá»™ trưởng Bá»™ Công an vào cuá»™c khẩn trÆ°Æ¡ng, trả lời cho công luận. Đấy cÅ©ng là bảo vệ uy tín của những cán bá»™ trong sáng và DN làm ăn chân chính.

Bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt vá»›i xăng

Về chính sách của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho tạm nhập, tái xuất vá»›i xăng dầu, nhiều chuyên gia cho rằng Ä‘ang tạo kẽ hở cho buôn lậu, trốn thuế. Số liệu năm 2009-2012, DN Ä‘ã “quên” tái xuất gần 2 triệu tấn xăng, dầu. Nếu số này được tuồn vào thị trường ná»™i địa, chỉ tính mức thuế 12% trốn được DN Ä‘ã siêu lãi. Nghi vấn này liên quan đến trách nhiệm hai bá»™ Tài chính và Công ThÆ°Æ¡ng. Bà Nga đề nghị Chính phủ làm rõ trách nhiệm và Bá»™ Công an vào cuá»™c Ä‘iều tra tổ chức, cá nhân vi phạm.

Ngoài các phân tích, kiến nghị trên, ĐBQH Lê Thị Nga cho rằng xăng dầu Ä‘ang gánh năm loại thuế, phí - chiếm 30%-40% giá. Trong Ä‘ó có thuế tiêu thụ đặc biệt không phù hợp vá»›i xăng dầu - mặt hàng thiết yếu khác hẳn rượu, golf, casino... Vì vậy cần bãi bỏ, giảm bá»›t các loại thuế, phí này.

Bá»™ trưởng Công ThÆ°Æ¡ng VŨ HUY HOÀNG:

Siết chặt hoạt Ä‘á»™ng tạm nhập, tái xuất xăng dầu

Há»™i đồng cạnh tranh là do Thủ tÆ°á»›ng bổ nhiệm, có đại diện các bá»™, ngành. Đây là cÆ¡ quan liên bá»™ chứ không phải của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, mặc dù cÆ¡ quan thường trá»±c giúp việc là Cục Quản lý cạnh tranh thuá»™c Bá»™. Chúng tôi cÅ©ng nhận thức rằng để Cục thuá»™c Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng thì có câu chuyện là vừa quản lý, vừa xá»­ lý những việc hằng ngày. Vì thế chúng tôi Ä‘ang kiến nghị vá»›i Thủ tÆ°á»›ng xem xét tách Cục Quản lý cạnh tranh ra khỏi Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.

Về tạm nhập, tái xuất xăng dầu thì Ä‘ây là hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại bình thường. Tuy nhiên, vừa qua có má»™t số trường hợp lợi dụng cÆ¡ chế này để buôn lậu, để trục lợi, bị phát hiện. Thá»±c hiện chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cùng Bá»™ Tài chính Ä‘ã thống nhất ban hành quy định chỉ cho phép các hoạt Ä‘á»™ng tạm nhập, tái xuất xăng dầu theo yêu cầu đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng đối ngoại, đối vá»›i tàu thuyền và máy bay của nÆ°á»›c ngoài, còn các trường hợp khác thì tạm dừng.

Thị trường hiện nay có 12 DN đầu mối kinh doanh xăng dầu và theo Nghị định 84, ta chỉ hạn chế vá»›i DN nÆ°á»›c ngoài. NhÆ°ng cho đến giờ này, chÆ°a có thêm DN nào đăng ký làm đầu mối nhập khẩu, kinh doanh xăng dầu cả… Thị phần hiện 30% là do PV Oil thuá»™c Tập Ä‘oàn Dầu khí nắm, do phân phối sản phẩm của lọc dầu Bình SÆ¡n (Dung Quất - cÅ©ng thuá»™c Tập Ä‘oàn Dầu khí). Còn tỉ lệ 60% của Petrolimex là lịch sá»­ để lại, do trÆ°á»›c Ä‘ây chúng ta chỉ có Ä‘Æ¡n vị này hoạt Ä‘á»™ng xăng dầu. Chúng tôi khẳng định không hạn chế các DN trong nÆ°á»›c nếu có Ä‘iều kiện.

Nguồn tin: Pháp luật TPHCM