Dồn lãi từ mẹ sang con rồi... kêu lá»—

Cả 4 doanh nghiệp xăng dầu trong đợt kiểm tra vừa qua của Bá»™ Tài chính gồm Petrolimex, PVoil, Petimex, SaigonPetro đều có chung má»™t kịch bản lá»— rất giống nhau: Do chi phí  kinh doanh, đặc biệt là thù lao cho các đại lý, Tổng đại lý quá cao, vượt xa định mức 600 đồng/lít khiến giá vốn thá»±c tế của doanh nghiệp đầu mối bị đẩy lên cao.

Trong 6 tháng đầu năm nay, Petrolimex Ä‘ã có mức chi phí kinh doanh vượt định mức tính theo giá cÆ¡ sở là hÆ¡n 516 tá»· đồng, SaigonPetro chi vượt hÆ¡n 75 tá»· đồng, PVOil chi tăng hÆ¡n 186 tá»· đồng và Petimex, Ä‘Æ¡n vị khó khăn nhất trong các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cÅ©ng chi cao hÆ¡n 193 tá»· đồng.

Vì sao các doanh nghiệp đầu mối gặp khó khăn, luôn miệng than lá»— lại mạnh tay hào phóng chi hoa hồng cao cho các đại lý bán lẻ nhÆ° vậy? Nghịch lý này thể hiện rõ nét ở chá»—, có những giai Ä‘oạn doanh nghiệp đầu mối có cÆ¡ há»™i kinh doanh lãi, bằng việc giảm chiết khấu, để bù lá»— trÆ°á»›c Ä‘ó, nhÆ°ng các doanh nghiệp này lại bỏ qua.

Đặc biệt, từ cuối tháng 5 đến ngày 26/8/2011, giá xăng dầu thế giá»›i giảm, các công ty mẹ xăng dầu Ä‘ã không giảm chiết khấu mà vẫn duy trì mức cao cho các đại lý. Đây thá»±c sá»± là má»™t Ä‘á»™ng thái khó hiểu trong logic kinh doanh thông thường.

Đơn cá»­ nhÆ° tại công ty Petimex, trung bình thù lao cho đại lý trong tháng 6 là hÆ¡n 867,29 đồng/lít, trung bình từ ngày 1/7 đến 26/8 là 859,68 đồng/lít. So vá»›i 5 tháng trÆ°á»›c Ä‘ó, mức thù lao bình quân tháng 6 Ä‘ã tăng lên 590,11 đồng/lít. Mức trung bình gần 2 tháng kế tiếp 7-8 Ä‘ã tăng 582,5 đồng/lít.

Chính sách bán hàng ná»™i bá»™ này rất kỳ lạ vì ngược vá»›i xu hÆ°á»›ng thị trường xăng dầu khi Ä‘ó. Bá»™ Tài chính cho hay, giai Ä‘oạn này, giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ang giảm, giá CIF cdầu Diesel do Petimex giảm tá»›i 919 đồng/lít, giá bán lẻ trong nÆ°á»›c vẫn chÆ°a giảm. Đây là thời Ä‘iểm "vàng", công ty Petimex hoàn toàn có thể giảm chiết khấu cho đại lý để hưởng lãi, bù lá»— giai Ä‘oạn trÆ°á»›c.

TÆ°Æ¡ng tá»±, SaigonPetro cÅ©ng vẫn giữ mức thù lao cho đại lý tá»›i 714 đồng/lít ở tháng 6 và mức 782,77 đồng/lít trong giai Ä‘oạn từ 1/7- 26/8. Trong khi Ä‘ó, thời Ä‘iểm này, SaigonPetro Ä‘ã nhập dầu diesel vá»›i giá CIF giảm tá»›i 1.494 đồng/lít so vá»›i tháng 4-5.

Tại Công ty xăng dầu B12 thuá»™c Petrolimex, thù lao cho đại lý tháng 7 đối vá»›i dầu diesel lên cao nhất tá»›i 830 đồng/lít.

Tổ kiểm tra của Bá»™ Tài chính Ä‘ã nhận định, vá»›i cÆ¡ chế xác định giá bán xăng dầu của các đại lý, tổng đại lý của Petrolimex bằng công thức giá bán lẻ trừ lùi má»™t khoản thù lao cho đại lý thì việc đẩy thù lao cho đại lý lên cao, nhằm chiếm giữ thị phần là sá»± cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp đầu mối.

Thứ trưởng VÅ© Thị Mai, Bá»™ Tài chính Ä‘ánh giá, trong Ä‘iều kiện Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã có chính sách bình ổn giá, các doanh nghiệp đầu mối Ä‘áng lẽ phải tiết giảm chi phí kinh doanh để chia sẻ cùng Nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng. Tuy nhiên, thá»±c tế kiểm tra cho thấy, các doanh nghiệp đầu mối Ä‘ã làm Ä‘iều ngược lại, tăng hoa hồng Ä‘úng lúc có thể giảm.

Bán thấp hÆ¡n giá vốn tá»›i 847 tá»· đồng để bình ổn?

Riêng tại Petrolimex, hiện tượng chuyển lá»— từ mẹ sang con còn thể hiện đậm nét hÆ¡n ở câu chuyện bán cho đại lý thấp hÆ¡n cả giá vốn. Các tài liệu được chính Tổng công ty cung cấp cho thấy, giá bán cho các đại lý Ä‘ã thấp hÆ¡n giá vốn tá»›i 847 tá»· đồng.

Trong Ä‘ó, giá bán của Tổng công ty cho 16 công ty con thấp hÆ¡n giá vốn hÆ¡n 100 tá»· đồng. Giá bán cho các Tổng đại lý và đại lý bên ngoài hệ thống của Petrolimex cÅ©ng thấp hÆ¡n giá vốn hàng bán bình quân là 620 tá»· đồng. Đối vá»›i các tổng đại lý Công ty TMDL Kiên Giang và Tổng đại lý Công ty CP Hóa dầu Quân Ä‘á»™i MIPEC, giá bán của Petrolimex cÅ©ng thấp hÆ¡n giá vốn tá»›i hÆ¡n 126 tá»· đồng.

Tổ kiểm tra của Bá»™ Tài chính cho biết, sau khi loại trừ các yếu tố nhÆ° chênh lệch tá»· giá, chi vượt định mức... thì mức chênh lệch giá bán và giá vốn này còn 111 tá»· đồng.

Vá»›i cách thức kinh doanh nhÆ° vậy, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên kết quả của công ty mẹ Petrolimex sẽ lá»— lá»›n trong khi hàng chục hệ thống đại lý, tổng đại lý lại lãi lá»›n. Điều khó hiểu này được Petrolimex giải trình rằng, do thá»±c hiện bình ổn giá, phải bán tá»›i các đại lý con thấp hÆ¡n cả giá vốn để giữ giá bán lẻ và đảm bảo cung ứng cho hệ thống, lÆ°u thông xăng dầu.

Tuy nhiên, lá»— của Petrolimex còn có cả những nguyên nhân khác nhÆ° trích  khấu hao tài sản cố định vẫn ở mức tối Ä‘a nên càng làm tăng số lá»—. Trong khi Ä‘ó, giai Ä‘oạn kinh tế khó khăn, bình ổn giá, doanh nghiệp này có thể chỉ cần trích khấu hao ở mức trung bình để có dÆ° địa giảm gánh nặng lá»—.

Có thể thấy rằng, cả 4 doanh nghiệp đầu mối xăng dầu đều có những Ä‘á»™ng thái "chuyển lá»—" trong kinh doanh: không tìm cách giảm giá thành, giảm chi phí mà lại chỉ tìm cách tăng lên.

Lãnh đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và doanh nghiệp xăng dầu nại rằng, 600 đồng/lít định mức chi phí kinh doanh là không đủ, hay nếu không để lãi hợp lý cho đại lý thì hệ thống phân phối xăng dầu sẽ vỡ, các đại lý sẽ Ä‘óng cá»­a, đứt nguồn cung...

Dù vậy, dÆ° luận vẫn không thể đồng thuận vá»›i kiểu cách kinh doanh trên. Người tiêu dùng hoàn toàn có cÆ¡ sở hiểu rằng, các đầu mối xăng dầu cố tình "lá»—" để có cá»› Ä‘òi tăng giá bán lẻ rồi Ä‘òi xả Quỹ bình ổn để bù. Người dân hoàn toàn có lý khi lo  ngại toàn bá»™ lợi nhuận của lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu rÆ¡i vào tài khoản của các đại lý, tổng đại lý, công ty con  và theo má»™t cách nào Ä‘ó, khoản lợi nhuận này sẽ được "chuyển" ngược về các lãnh đạo công ty mẹ.

Bá»™ Tài chính để doanh nghiệp "tá»± xá»­"

Tuy nhiên, thái Ä‘á»™ hiện nay của Bá»™ Tài chính dường nhÆ° vẫn xem nhẹ "lá»—i" này và Ä‘ang nÆ°Æ¡ng tay cho các doanh nghiệp. Bà VÅ© Thị Mai, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính bày tỏ: Những sai sót của doanh nghiệp sẽ không bị xá»­ phạt là vì vẫn trong thời gian quyết toán thuế, niên Ä‘á»™ tài chính của doanh nghiệp nên doanh nghiệp phải tá»± rà soát.

Ông Lê Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp cho rằng, chúng tôi Ä‘ã xác định bất cập và chỉ cảnh báo doanh nghiệp thôi. Chỉ trừ khi doanh nghiệp không tá»± Ä‘iều chỉnh thì má»›i phải xá»­ lý.

"Nên để doanh nghiệp tá»± xá»­ trÆ°á»›c Ä‘ã. Chúng ta cần nâng cao tinh thần tá»± chủ, tá»± chịu trách nhiệm của doanh nghiệp", ông Hải nói.

Tuy nhiên, ông Hải cÅ©ng cho rằng, làm nhÆ° các doanh nghiệp đầu mối thì Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên, kết quả sẽ là lá»— mẹ và lãi con. Dù chÆ°a có căn cứ rõ ràng về việc có chuyện chuyển giá hay không những rõ ràng câu chuyện này có vấn đề. Bá»™ Tài chính sẽ giao thêm các Ä‘Æ¡n vị chức năng khác làm rõ sáng tỏ các bất cập trên, gồm cả việc bán cho đại lý thấp hÆ¡n giá vốn của Petrolimex.

Ông Hải cho rằng, Thông tÆ° của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho phép các doanh nghiệp đầu mối tá»± thỏa thuận thù lao vá»›i đại lý cần phải xem xét lại. Vì theo ông, sau kiểm tra 4 doanh nghiệp, thu lao đại lý cần phải được khống chế, xác định lại theo má»™t khung nhất định để hạn chế kinh doanh không lành mạnh.  Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính sẽ cùng xem xét lại cÆ¡ chế chính sách hiện hành để việc quản lý kinh doanh xăng dầu có hiệu quả hÆ¡n.

Nguồn tin:VEF