Ngày 21 tháng 12 năm 2022, Tổng thống Vladimir Putin đã tham gia, hội nghị qua video, lễ vận hành mỏ khí đốt Kovykta, lớn nhất ở Đông Siberia. Trữ lượng có thể khai thác của mỏ này được ước tính là 1,8 nghìn tỷ mét khối khí đốt tự nhiên, nhưng chúng gần như hoàn toàn dành cho người tiêu dùng Trung Quốc. Với những mục đích này, đường ống Power of Siberia đã được xây dựng, thông qua đó nó được lên kế hoạch bơm khoảng 27 tỷ mét khối khí đốt cho Trung Quốc hàng năm.
Theo Tatiana Zabortseva từ Viện Địa lý Siberia, ngày nay, Đông Siberia thực sự đã bị biến thành “vựa nguyên liệu thô” cho Trung Quốc. Trong khi cư dân của vùng Irkutsk, nơi có mỏ khí đốt Kovykta, không có cơ hội sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên này. Thay vào đó, họ chủ yếu sử dụng than và củi để sưởi ấm, và mức khí hóa của các hộ gia đình chỉ ở mức 1%, mặc dù chính quyền Nga hứa sẽ nâng tỷ lệ này lên 3,22% trong những năm tới.
Trên thực tế, đối với Moscow, việc duy trì mối quan hệ bền chặt với Bắc Kinh dường như quan trọng hơn nhiều so với hạnh phúc của chính công dân nước này. Năm 2014, Điện Kremlin đã khởi xướng các cuộc đàm phán về tăng cường quan hệ chính trị và kinh tế với Trung Quốc, ngay sau khi Nga sáp nhập Crimea và nổ ra giao tranh sau đó ở Donbas. Những sự kiện này đã dẫn đến các biện pháp trừng phạt đầu tiên đối với Nga của Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, nhưng vào thời điểm đó, họ vẫn chưa đạt được lệnh cấm vận hoàn toàn đối với dầu mỏ và khí đốt của Nga.
Hơn nữa, ngay cả khi Nga bắt đầu cuộc chiến toàn diện tại Ukraine vào tháng 2 năm 2022, các quốc gia thành viên EU vẫn tiếp tục mua một lượng lớn nguyên liệu thô của Nga, trên thực tế, điều này đã giúp tài trợ cho ngân sách chiến tranh của Điện Kremlin. Theo một số ước tính, trong năm 2022, Nga có thể đã thu về gần 285 tỷ đô la từ việc bán năng lượng, chủ yếu từ các nước châu Âu, cho đến khi EU bắt đầu từ chối nguyên liệu thô của Nga và bắt đầu một chiến dịch lớn hơn nhằm đa dạng hóa thoát khỏi các nguồn năng lượng của Nga.
Với tình hình đó, nền kinh tế Nga, vốn phụ thuộc chủ yếu vào xuất khẩu dầu và khí đốt, bắt đầu tìm kiếm những người tiêu dùng toàn cầu thay thế - và trước hết là dựa vào Trung Quốc với nền kinh tế khổng lồ của nước này. Do đó, trong năm 2022, Nga trở thành nhà cung cấp dầu mỏ lớn nhất cho Trung Quốc, vượt qua Ả-rập Xê-út.
Bằng cách mở rộng xuất khẩu nguyên liệu thô sang Trung Quốc, Điện Kremlin hy vọng sẽ bù đắp cho những thiệt hại trong hoạt động thương mại bị suy giảm nghiêm trọng với châu Âu, mặc dù Nga đã buộc phải bán dầu khí xuất khẩu cho đối tác phía đông của mình với mức giá thấp hơn đáng kể, tới 30% so với giá trung bình trên thị trường toàn cầu. Nhưng theo cách này, Điện Kremlin cũng đang cố gắng giải quyết một vấn đề chính trị: đảm bảo vị thế trung lập của Trung Quốc đối với chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine, vì Moscow đã không thể nhận được sự ủng hộ chính thức từ Bắc Kinh.
Tuy nhiên, về mặt chính trị, “con rồng” Trung Quốc rất cẩn trọng, và như vậy, khó có khả năng chính thức ủng hộ hành động gây hấn của Nga đối với Ukraine. Nền kinh tế Trung Quốc, được dựa trên sản xuất hàng loạt hàng tiêu dùng, lo ngại các biện pháp trừng phạt quốc tế có thể nhắm vào các hoạt động của họ nếu Bắc Kinh thực sự lên tiếng ủng hộ tích cực nỗ lực chiến tranh của Moscow. Do đó, tính toán của Điện Kremlin về tình bạn với Trung Quốc “chống lại phương Tây” dường như chỉ là mơ tưởng. Trong mọi trường hợp, tại thời điểm này, khả năng chuyển giao vũ khí của Trung Quốc cho Nga có vẻ rất đáng ngờ.
Khi xem xét khía cạnh năng lượng, Trung Quốc sẽ không thể bù đắp hoàn toàn cho những tổn thất của Nga trên thị trường dầu khí châu Âu. Do đó, doanh thu dầu khí của Nga sẽ giảm đáng kể trong ngắn hạn. Alexei Gromov, giám đốc Viện Năng lượng và Tài chính Mátxcơva, cho rằng việc Trung Quốc tăng tiêu thụ khí đốt của Nga chỉ có thể bù đắp khoảng 20% doanh thu bị mất ở thị trường châu Âu.
Những lo ngại thường lan truyền trên truyền thông Nga rằng một ngày nào đó Trung Quốc có thể chiếm lãnh thổ Siberia và Viễn Đông của Nga bằng vũ lực. Tuy nhiên, Bắc Kinh không cần phải làm điều này, vì chính Moscow cung cấp quyền tiếp cập và tài nguyên cần thiết mà hầu như không mất gì. Ngày nay, các công ty Trung Quốc sở hữu hàng nghìn hecta rừng ở Siberia và Viễn Đông theo hợp đồng cho thuê dài hạn, và tất cả gỗ có nguồn gốc từ những khu vực này đều được đưa đến Trung Quốc. Trong khi đó, ở Viễn Đông, với tài nguyên rừng khổng lồ, không một nhà máy giấy và bột giấy nào có thể được tìm thấy. Điều này rất có thể là do các sản phẩm của họ sẽ đắt hơn gỗ tròn thô và Trung Quốc rất muốn tìm nguồn nguyên liệu thô giá rẻ.
Do đó, vùng Viễn Đông của Nga trên thực tế đã bị biến thành một thuộc địa nguyên liệu thô chung giữa Nga và Trung Quốc. Trong việc này, Moscow và Bắc Kinh hiếm khi xem xét đến lợi ích của người dân địa phương, thể hiện qua việc người dân địa phương không thể thu được hưởng lợi từ mỏ khí Kovykta do cơ sở hạ tầng địa phương kém phát triển.
Nếu Trung Quốc thực sự đang cố gắng xây dựng các cơ sở sản xuất lớn ở Viễn Đông, thì rất có thể họ sẽ thúc đẩy một số dự án nguy hiểm cho môi trường. Ví dụ, vào năm 2021, tại quận Ayano-Maysky của vùng Khabarovsk, một công ty Trung Quốc muốn xây dựng nhà máy hóa chất lớn nhất thế giới để sản xuất metanol. Tuy nhiên, dự án này đã gặp trở ngại bởi một cuộc trưng cầu dân ý cấp quận, trong đó 90% cư dân địa phương phản đối.
Tuy nhiên, để giải quyết, Duma Quốc gia Nga, là hạ viện của Quốc hội Liên bang Nga, đã thông qua một đạo luật liên quan đến chính quyền khu vực, theo đó bãi bỏ quyền tự trị của các chính quyền tự quản địa phương và sáp nhập chúng vào “quyền lực” của Mátxcơva. Do đó, các cuộc trưng cầu dân ý địa phương như vậy không còn khả thi nữa, và các đồng minh của Moscow và Bắc Kinh, nếu muốn, sẽ có thể thúc đẩy các dự án nguy hiểm tiềm ẩn mà không cần xem xét ý kiến của người dân địa phương. Tuy nhiên, điều này sẽ không dập tắt được sự thất vọng của địa phương. Ngược lại, nó rất có thể sẽ làm trầm trọng thêm tâm trạng phản đối trong khu vực, thậm chí có thể dẫn đến quan niệm ly khai. Và nếu điều này xảy ra, Moscow gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến trên hai mặt trận: ở Ukraine và ở Viễn Đông.
Nguồn tin: Jamestown.org
© Bản tiếng Việt của xangdau.net
