Đội tàu ‘ngầm’ là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các loại tàu chở dầu che giấu vị trí của chúng để có thể vận chuyển các dầu thô và các sản phẩm dầu phái sinh bất hợp pháp. Điều này được thực hiện bằng cách sử dụng nhiều phương thức đánh lừa khác nhau để ngăn chặn việc xác định hoặc theo dõi tàu chở dầu. Chúng bao gồm tắt hệ thống nhận diện (ID) của tàu, giả mạo vị trí của tàu và sử dụng nhiều cờ tiện lợi trong thời gian ngắn. Mặc dù đây là một hoạt động có từ lâu nhằm che giấu việc vận chuyển và bán dầu từ Venezuela và Iraq bị Hoa Kỳ trừng phạt, nhưng nó đã bùng nổ sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Để trừng phạt Moscow vì cuộc tấn công vào Ukraine, Mỹ và các đồng minh đã cấm hoạt động xuất khẩu xăng dầu đóng vai trò quan trọng về mặt kinh tế của Nga. Điều này khiến số lượng tàu trốn nhận dạng tăng đột biến. Một đội tàu ‘ngầm’ lớn hơn đáng kể là cực kỳ có lợi cho Venezuela của tổng thống Nicolas Maduro, quốc gia chỉ hai năm trước còn là một quốc gia gần như thất bại trên bờ vực sụp đổ nhưng kể từ đó đã chứng kiến nền kinh tế tăng trưởng trở lại.
Đội tàu ‘ngầm’ lần đầu tiên xuất hiện khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Iran và Venezuela được tăng cường để ngăn chặn các quốc gia nghèo này xuất khẩu dầu thô của họ sang các thị trường trọng điểm mà không phải chịu các hình phạt nặng nề. Số lượng tàu chở dầu bí mật vận chuyển xăng dầu cho Iran và Venezuela đã tăng mạnh trong ba năm qua. Theo một cuộc điều tra của Reuters, có một đội gồm 300 tàu đã bí mật vận chuyển dầu thô của Iran vào tháng 3 năm 2023 so với chỉ 70 tàu vào tháng 11 năm 2020. Hãng tin này cũng tuyên bố vào đầu năm nay rằng công ty dầu khí quốc gia Venezuela PDVSA đã thuê 41 tàu chở dầu vào năm 2022 để vận chuyển dầu thô của Venezuela, trả gần gấp đôi cước phí thị trường. Trong một bài báo trước đây của Reuters, ước tính có hơn 200 tàu chở dầu, trong đó có hơn 80 siêu tàu chở dầu, vận chuyển dầu thô của Iran và Venezuela.
Các ước tính mới nhất từ nhiều nguồn khác nhau cho thấy số lượng tàu trong đội tàu ‘ngầm’ cao hơn nhiều. Theo công ty AI hàng hải Windward, có 1.100 tàu trong đội tàu ‘ngầm’, với khoảng 32% là tàu chở dầu thô, 20% khác là tàu chở các sản phẩm dầu, và số còn lại bao gồm tàu chở hóa chất cũng như các loại tàu chở dầu khác. Các nhà phân tích từ các công ty môi giới dữ liệu khác đưa ra số lượng tàu vào khoảng 700, nhưng do tính chất không rõ ràng của đội tàu nên rất khó để xác định con số chính xác. Mặc dù PDVSA có đội tàu gồm 22 tàu chở dầu của riêng mình, nhưng một báo cáo nội bộ gần đây cho thấy có ít nhất một nửa trong số đó đang ở trong tình trạng xuống cấp đến mức không phù hợp để vận chuyển dầu thô. Chính vì lý do đó, cùng với sản lượng khai thác dầu ngày càng tăng, một đội tàu ‘ngầm’ lớn hơn sẽ có lợi cho Venezuela.
Nạn tham nhũng kết hợp với hành vi sai trái phổ biến, giá dầu giảm mạnh, thiếu lao động lành nghề và các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt của Hoa Kỳ đã khiến xương sống kinh tế của Venezuela, ngành công nghiệp dầu mỏ, gần như sụp đổ. Bất chấp mọi khó khăn, với sự hỗ trợ của Nga, Trung Quốc và Iran, công ty dầu khí quốc gia PDVSA đã có thể xây dựng lại một số cơ sở hạ tầng năng lượng bị xuống cấp và thúc đẩy sản xuất dầu. Theo dữ liệu do Caracas cung cấp cho OPEC, Venezuela đã bơm trung bình 810.000 thùng mỗi ngày trong tháng 4 năm 2023, không chỉ cao hơn 7% so với một tháng trước mà còn tăng 4,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này gần gấp ba lần mức thấp kỷ lục 390.000 thùng mỗi ngày trong tháng 7 năm 2020, khi sản lượng xăng dầu sụt giảm do giá giảm mạnh và đại dịch COVID-19.
Việc tái thiết ngành công nghiệp dầu mỏ bị xuống cấp nặng nề của Venezuela là rất quan trọng để đưa nền kinh tế tăng trưởng trở lại. Mỗi năm từ năm 2014 đến năm 2021, tổng sản phẩm quốc nội của Venezuela bị thu hẹp, giảm 80% tương đương 171 tỷ USD. Đây được coi là sự sụp đổ kinh tế tồi tệ nhất của thế giới hiện đại xảy ra bên ngoài chiến tranh khiến hơn bảy triệu người Venezuela chạy trốn khỏi đất nước từng giàu có nhất ở Mỹ Latinh. Đáng ngạc nhiên là vào năm 2021, nền kinh tế của Venezuela đã tăng trưởng trở lại, tăng trưởng 0,5% trong năm đó và sau đó là mức đáng chú ý 8% vào năm 2022. Chìa khóa cho sự phát triển đáng chú ý này là Venezuela đã khôi phục sản xuất dầu mỏ và đảm bảo khả năng tiếp cận các thị trường xuất khẩu năng lượng quan trọng, vốn là nơi tiếp cận đối với đội tàu ‘ngầm’ là then chốt. Mặc dù các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ đã hạn chế nền kinh tế của Venezuela trong một thời gian, nhưng phải đến khi Tổng thống Donald Trump ban hành chính sách gây áp lực tối đa nhằm đưa Caracas ra khỏi thị trường vốn và năng lượng toàn cầu thì nền kinh tế này mới sụp đổ.
Chính Teheran đã cung cấp các kỹ thuật viên tay nghề cao, các bộ phận máy móc và chất ngưng tụ quan trọng cần thiết để xây dựng lại cơ sở hạ tầng dầu mỏ bị xuống cấp nặng nề và do đó thúc đẩy sản xuất dầu mỏ. Nguồn cung khí ngưng đáng tin cậy liên tục đặc biệt quan trọng đối với PDVSA, đặc biệt kể từ khi nguồn cung của Hoa Kỳ bị cắt đứt sau lệnh trừng phạt của cựu tổng thống Trump vào tháng 1 năm 2019. Hydrocacbon API cao rất nhẹ là một thành phần quan trọng để xử lý và nâng cấp dầu thô nặng và siêu nặng của Venezuela lên các loại có thể xuất khẩu được. Chính việc cung cấp nguồn cung đáng tin cậy từ Iran là chìa khóa để sản xuất dầu ngày càng tăng của PDVA.
Trong khi khí ngưng tụ của Iran vẫn rất quan trọng đối với hoạt động của PDVSA, thì tập đoàn năng lượng khổng lồ Chevron, được Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho phép bắt đầu khai thác dầu ở Venezuela vào tháng 11 năm 2022, đang tìm nguồn cung ứng naphtha do Hoa Kỳ cung cấp để nâng cấp dầu nặng. Chevron bắt buộc phải làm điều này vì lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với dầu thô và các sản phẩm liên quan của Iran bởi vì lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ ngăn cản Chevron thực hiện bất kỳ khoản thanh toán nào cho Caracas. Do đó, tất cả xăng dầu mà Chevron khai thác được sẽ được sử dụng trong một giao dịch hoán đổi dầu để trả nợ, khi Chevron tìm cách thu hồi khoản nợ 3 tỷ USD với PDVSA vào cuối năm 2025.
Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của đội tàu ‘ngầm’, bao gồm tàu chở dầu của Iran, đối với PDVSA trong việc vận chuyển dầu tới các thị trường năng lượng toàn cầu để nhận được các khoản thanh toán tiền mặt rất cần thiết. Châu Á là điểm đến chính của dầu thô Venezuela, với Trung Quốc được cho là sẽ tiếp nhận phần lớn lượng dầu xuất khẩu đó. Một đội tàu ‘ngầm’ lớn hơn giúp PDVSA không chỉ dễ dàng hơn trong việc vận chuyển dầu tới người mua mà không bị phát hiện, né lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ mà còn tăng khối lượng xuất khẩu, yếu tố quan trọng để tăng thu nhập và duy trì đà tăng trưởng trở lại của nền kinh tế Venezuela. Quả thực, sản lượng và xuất khẩu dầu cao hơn đã khiến IMF dự đoán rằng GDP của Venezuela sẽ tăng 5% vào năm 2023.
Nguồn tin: xangdau.net
