Chiến sá»± diá»…n biến theo chiều hÆ°á»›ng khó kiểm soát tại Libya khi phe đối lập và lá»±c lượng trung thành vá»›i Tổng thống Muammar Gaddafi vẫn giành nhau từng tấc đất Ä‘ã khiến giá dầu "sôi" trở lại sau khi Ä‘ã "hạ nhiệt" vào tuần trÆ°á»›c.

Nhảy lên mức 108,31 USD/thùng trong phiên giao dịch cuối cùng của tuần, dầu ngọt nhẹ tại thị trường New York Ä‘ã thiết lập mức đỉnh trong 30 tháng, kể từ ngày 26-12-2008. Nối tiếp Ä‘à tăng, dầu Brent Biển Bắc cÅ©ng Ä‘ã ấn định các hợp đồng ở ngưỡng Ä‘áng giật mình, 119 USD/thùng.

Sản lượng 1,6 triệu thùng/ngày của Libya Ä‘ã giảm tá»›i 72% trong tháng 3 vừa qua và chạm Ä‘áy của 49 năm gần Ä‘ây, ngành kinh tế chủ lá»±c của quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lá»›n thứ 8 trong OPEC thậm chí Ä‘ã tê liệt từ khi chiến dịch "Bình minh Odessey" của phÆ°Æ¡ng Tây mở màn. Những thùng dầu ngọt chất lượng cao bậc nhất thế giá»›i từ đất nÆ°á»›c có tá»›i 90% sa mạc không còn xuất hiện trên thị trường. Các nhà đầu tÆ° Ä‘ang lo sợ má»™t hiệu ứng khác, Ä‘ó là khả năng cung ứng dầu của Libya sẽ còn chìm trong khủng hoảng khi cuá»™c chiến chÆ°a biết đến bao giờ má»›i có dấu hiệu kết thúc. Áp lá»±c Ä‘è nặng lên thị trường nhiên liệu toàn cầu tưởng chừng Ä‘ã dịu bá»›t vá»›i kế hoạch khôi phục xuất khẩu của phe đối lập tại thành trì miền Đông giàu dầu lá»­a Ä‘ã quay ngược trở lại khi giá»›i đầu tÆ° nhận ra rằng Ä‘ây có thể chỉ là mong Æ°á»›c viển vông trong tình thế rất khó dá»± Ä‘oán hiện nay. Thậm chí, ngay cả Ä‘iều thần kỳ này có xảy ra, năng lá»±c sản xuất khoảng 100.000 đến 130.000 thùng/ngày là không thể bù đắp những thiếu hụt mà cuá»™c xung Ä‘á»™t tại đất nÆ°á»›c từng cung cấp 2% lượng dầu thế giá»›i Ä‘ã tạo lập trên thị trường thời gian qua.

Vá»›i những bÆ°á»›c nhảy giá chÆ°a thấy Ä‘iểm dừng của nhiên liệu, thời gian qua, thị trường dầu mỏ thế giá»›i Ä‘ang cảm nhận được ná»—i hoang mang có chiều hÆ°á»›ng lan rá»™ng về tÆ°Æ¡ng lai của má»™t cuá»™c khủng hoảng giá năng lượng Ä‘ang hình thành. Ngoài cú sốc đến từ Libya, thị trường dầu mỏ cÅ©ng Ä‘ang đứng ngồi không yên khi những trung tâm má»›i của cÆ¡n bão bạo loạn liên tiếp nảy sinh. Trong lúc tình hình ở những mắt xích dầu mỏ quan trọng nhÆ° Oman, Bahrain, Yemen... vẫn căng thẳng, thông tin Anh thúc giục công dân nÆ°á»›c mình rời Yemen tránh bạo lá»±c leo thang khiến giá dầu thô nối dài thêm bÆ°á»›c tăng 10% chỉ trong tháng 3 này. Thế giá»›i lo sợ, bất kỳ má»™t sá»± gián Ä‘oạn nào nữa dù ít hay nhiều cÅ©ng sẽ là hung tin vá»›i thị trường nhiên liệu Ä‘ã bÆ°á»›c vào vòng xoáy giá cả nguy hiểm. Chỉ từ tháng 1 đến tháng 3 năm nay, giông tố chính trị tại Trung Đông và Bắc Phi Ä‘ã ghi nhận quý tăng giá mạnh nhất kể từ quý II-2009 của dầu thô, đồng thời ấn định tháng tăng giá thứ 7 liên tiếp, chuá»—i dài nhất kể từ khi dầu bắt đầu được giao dịch vào năm 1983.

Vì vậy, không có nhiều lạc quan về khả năng giá dầu sẽ trở về mức hai con số trong năm nay kể cả khi Tổ chức Các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) có những bÆ°á»›c can thiệp mạnh mẽ hÆ¡n về sản lượng. Trên thá»±c tế, cho dù có khoảng trống từ Libya, nhÆ°ng về cÆ¡ bản thế giá»›i chÆ°a thiếu dầu trong khi nền kinh tế Ä‘ang hồi phục yếu á»›t chỉ cần thêm 2% sản lượng trong năm 2011. NhÆ° thế có nghÄ©a là, má»™t lần nữa, giá trị của loại năng lượng Ä‘ang cạn kiệt nhÆ°ng chÆ°a thể thay thế này lại bị chi phối bởi những vấn đề chính trị khi giá Ä‘ang tăng dần theo Ä‘á»™ nóng trên chính trường các quốc gia Arab. Do Ä‘ó, mối quan tâm lá»›n nhất hiện nay không phải là giá dầu sẽ tăng đến bao nhiêu vì thật khó dá»± Ä‘oán cục diện Trung Đông và Bắc Phi sẽ ra sao, mà là làm cách nào để đối phó vá»›i tác Ä‘á»™ng không thể tránh khỏi của nó đến nền kinh tế từng quốc gia và toàn cầu.

Đã có nhiều lời báo Ä‘á»™ng về việc giá dầu duy trì ở mức cao sẽ gây thÆ°Æ¡ng tổn đến nền kinh tế Ä‘ang hồi phục chậm chạp của thế giá»›i. Quy luật giá dầu tăng má»—i cent sẽ lấy Ä‘i của người tiêu dùng hÆ¡n 1 tá»· USD má»—i năm trong lúc má»—i thùng dầu thêm 10 USD, tăng trưởng kinh tế sẽ bị kéo tụt từ 0,25 đến 0,5% trong năm thứ nhất và 1% trong năm thứ hai Ä‘ang là vấn đề làm nhiều chính phủ lo lắng. Bên cạnh Ä‘ó, khi giá dầu là cÆ¡ sở của tất cả các loại giá, thì việc giá dầu cứ phi mã sẽ gây ra biến Ä‘á»™ng hàng loạt về giá cả các mặt hàng khác dẫn tá»›i hậu quả nghiêm trọng nhất là lạm phát tăng cao. Có thể nói rằng, vào thời Ä‘iểm các trụ cá»™t kinh tế nhÆ° Nhật Bản Ä‘ang chạy Ä‘ua để vượt qua cuá»™c khủng hoảng hạt nhân, châu Âu quay cuồng trong cÆ¡n bão nợ công và nÆ°á»›c Mỹ chÆ°a lấy lại phong Ä‘á»™ thì giá dầu cao Ä‘ang thá»±c sá»± đặt cả thế giá»›i trÆ°á»›c những thá»­ thách má»›i.

Nguồn: HNM