Giá dầu Ä‘ã tăng 25% kể từ khi những bất ổn địa chính trị và yếu tố thảm họa tá»± nhiên xảy ra. Là má»™t quốc gia xuất khẩu dầu thô nhÆ°ng Việt Nam không phải là má»™t trong những nền kinh tế hưởng lợi từ việc giá dầu tăng.

Biểu đồ trên lấy dữ liệu quá khứ của BP và dữ liệu dá»± báo của BMI cho chúng ta thấy mức sản lượng sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu của Việt Nam qua các năm (Đơn vị: 1.000 thùng/ngày). Từ trÆ°á»›c năm 2009 khi nhà máy lọc dầu Dung Quất chÆ°a Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng phần sản lượng dầu thô của Việt Nam phải xuất khẩu 100%, và chúng ta phải nhập hoàn toàn về các sản phẩm dầu Ä‘ã qua chế biến (xăng, dầu xăng, dầu diesel, dầu hỏa …/.) để tiêu thụ.

Khi có nhà máy lọc dầu, Việt Nam Ä‘ã dành từ 1/4 – 1/3 sản lượng khai thác để chiến biến và phần còn lại mang Ä‘i xuất khẩu. NhÆ°ng vá»›i mức tiêu thụ liên tục tăng qua các năm trong quá khứ cÅ©ng nhÆ° dá»± báo trong tÆ°Æ¡ng lai chúng ta vẫn phải tiếp tục phải nhập khẩu các sản phẩm dầu Ä‘ã qua chế biến.

Mức sản lượng của Việt Nam dá»± báo trong giai Ä‘oạn 2010 – 2020 sẽ sụt giảm khoảng trên 20% xuống mức khoảng 310.000 thùng/ngày, trong khi mức tiêu thụ được dá»± báo tiếp tục tăng hàng năm từ 5-7% lên mức 662,000 thùng/ngày vào năm 2020. (Dá»± báo của BMI).

Để làm giảm bá»›t áp lá»±c phải nhập khẩu mạnh trong tÆ°Æ¡ng lai, Việt nam Ä‘ã có kế hoạch xây dá»±ng các nhà máy lọc dầu để tiến tá»›i chế biến toàn bá»™ sản lượng dầu thô khai thác phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Nhà máy lọc dầu Dung Quất có công suất đạt khoảng 140.000 thùng/ngày. Trong khi các dá»± án má»›i vá»›i sá»± đầu tÆ° của các tổ chức nÆ°á»›c ngoài hoặc liên doanh vá»›i Việt Nam cÅ©ng Ä‘ang được khởi Ä‘á»™ng xây dá»±ng: Nhà máy lọc dầu Long SÆ¡n (200.000 thùng/ngày); Nhà máy lọc dầu Nghi SÆ¡n (200.000 thùng/ngày); Nhà máy lọc dầu VÅ©ng Áng (300.000 thùng/ngày); Nhà máy lọc dầu Văn Phong (200.000 thùng/ngày).

Khi các dá»± án này hoàn tất Việt Nam sẽ là quốc gia nhập dầu thô về chế biến và bán lại các sản phẩm ra thị trường quốc tế. Bên cạnh Ä‘ó, trong 10 năm tá»›i Việt Nam dá»± kiến dành ra khoảng 21 tá»· USD để xây dá»±ng hệ thống cảng biển phục vụ hoạt Ä‘á»™ng xuất nhập khẩu. Rõ ràng, chúng ta sẽ quan tâm đến nhiều hÆ¡n các doanh nghiệp được hưởng lợi từ những chiến lược phát triển này.

Quay trở lại vá»›i tình hình hiện nay. Giá dầu tăng Ä‘ã khiến giá nhiên liệu trong nÆ°á»›c tăng cao làm gia tăng áp lá»±c lên lạm phát. Các quốc gia trên thế giá»›i sẽ tùy vào các yếu tố gây ra lạm phát, dòng chảy vốn đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài và yếu tố xuất nhập khẩu mà cân đối việc có thắt chặt chính sách tiền tệ hay không.

Nếu lạm phát chỉ gây ra bởi yếu tố giá hàng hóa, nhiên liệu thì vấn đề không mấy quan trọng. Việc có thắt chặt chính sách tiền tệ thôi thì cÅ©ng không đủ. Chính sách thường được cân nhắc là giảm tất cả các loại thuế nhập khẩu nhiên liệu và hàng hóa tăng cao về mức thấp nhất, hoặc nâng giá đồng ná»™i tệ cÅ©ng là má»™t biện pháp để giảm bá»›t sức ép giá lên lạm phát.

Vá»›i mức giá 21.300 hiện nay Chính phủ cho phép giá bán xăng Ä‘ã là mức giá gần bằng mức giá cÆ¡ sở: 21.379.

Qua bảng tính giá cho chúng ta thấy người tiêu dùng vẫn phải chịu mức thuế cao đối vá»›i mặt hàng xăng dầu: 10% thuế tiêu thụ đặc biệt; 10% thuế VAT và 1.000 phí xăng dầu. Mức giá 21.300 là mức giá tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i mức giá mà Trung quốc gần Ä‘ây nhất Ä‘ã tăng lên. Theo tính toán của chúng tôi là 1.018$/lít ở Bắc Kinh và 1.019$/lít ở Thượng Hải. (Quyết định này vào ngày 21.03.2011. Theo quy định của Trung quốc phải thì giá xăng chỉ được Ä‘iều chỉnh sau 22 ngày làm việc và má»—i lần Ä‘iều chỉnh không quá 4%).

Nếu chúng ta xếp Việt Nam cùng vá»›i các nÆ°á»›c sản xuất được dầu mỏ và có nhà máy lọc dầu trong khu vá»±c châu á Thái Bình DÆ°Æ¡ng thì thậm chí giá xăng Việt nam hiện nay Ä‘ang ở mức cao nhất và rất cao đặc biệt so vá»›i Indonesia hay Malaysia.

Nhiều nhà đầu tÆ° Ä‘ã hỏi chúng tôi về việc tại sao tiền mua xăng người tiêu dùng vẫn phải chịu mức thuế cao nhÆ° bảng tính giá cÆ¡ sở trên trong khi nguồn thu xuất khẩu dầu thô lại nằm ở cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c. Chúng tôi chỉ biết trả lời rằng việc đầu tÆ° vào các doanh nghiệp hưởng lợi từ những chiến lược phát triển các nhà máy lọc dầu và cảng biển là việc nên làm.

Nguồn: Daukhi