- TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n, giảng viên Đại học Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đặt nhiều câu hỏi để gọi Ä‘úng tên số tiền tiết kiệm được nhờ giá xăng dầu thế giá»›i giảm.

PV: - Báo cáo của Tổng cục Hải quan má»›i Ä‘ây cho thấy, tính đến hết tháng 11 năm 2015, Việt Nam tiết kiệm được hÆ¡n 1 tá»· USD tiền nhập khẩu xăng dầu. Cụ thể, đến thời Ä‘iểm trên Việt Nam nhập khẩu 9,04 triệu tấn xăng dầu vá»›i trị giá 4,92 tá»· USD, tăng 16,6% về lượng và giảm 30,6% về trị giá so vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c. NhÆ° vậy, kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này giảm 2,17 tá»· USD, trong Ä‘ó do giá giảm lên tá»›i 3,35 tá»· USD.

Trong khi Ä‘ó, từ đầu năm đến ngày 18/12/2015, giá xăng trong nÆ°á»›c má»›i giảm tổng cá»™ng hÆ¡n 7.300 đồng dù Ä‘ã Ä‘iều chỉnh giảm 12 lần.

Ông bình luận gì về những con số này? Theo ông, giá xăng trong nÆ°á»›c Ä‘ã giảm tÆ°Æ¡ng ứng chÆ°a hay Ä‘ang có sá»± lệch pha vá»›i mức giảm của thế giá»›i?

TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n: - TrÆ°á»›c hết, số tiền nhập khẩu xăng dầu tiết kiệm được ở Ä‘ây là do giá xăng dầu thế giá»›i giảm so vá»›i giá dá»± kiến mà doanh nghiệp Việt Nam định mua. Giả sá»­ giá xăng dầu doanh nghiệp Việt xác định sẽ mua là A thì bây giờ nó giảm xuống thành A-, phần chênh lệch chính là phần tiết kiệm được.

Tuy nhiên, phải nhìn nhận phần tiết kiệm Ä‘ó ở góc Ä‘á»™: ai là người tiết kiệm được và ai là chủ thể được hưởng lợi? Chính các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu Việt Nam Ä‘ã tiết kiệm được khoản tiền Ä‘ó và họ được hưởng lợi.

Từ đầu năm đến nay, giá xăng trong nÆ°á»›c Ä‘ã Ä‘iều chỉnh giảm 12 lần
Khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm, nghÄ©a là đầu vào giảm, thì về nguyên tắc giá bán trong nÆ°á»›c phải giảm theo, Ä‘ó là xu thế tất yếu. Tôi cho rằng chúng ta chÆ°a thể vá»™i mừng vì tiết kiệm được tá»· Ä‘ô tiền nhập khẩu xăng dầu bởi liệu số tiền tiết kiệm Ä‘ó có được Ä‘Æ°a vào quỹ bình ổn giá hay không để sau này nếu giá xăng dầu thế giá»›i tăng thì chúng ta sẽ dùng số tiền Ä‘ó để bù đắp? Nếu số tiền tiết kiệm Ä‘ó được coi nhÆ° má»™t khoản dá»± phòng để khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng, chúng ta hạn chế tăng giá trong nÆ°á»›c thì nó sẽ khác vá»›i câu chuyện khoản tiền Ä‘ó coi nhÆ° má»™t phần lợi nhuận của doanh nghiệp.

Chính vì thế cần phải minh bạch khoản tiền này thuá»™c về ai và là của ai? Nhà nÆ°á»›c không phải bỏ tiền ra để mua xăng dầu bán cho dân mà là doanh nghiệp, dù Ä‘ó là doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, họ chính là người hạch toán kinh doanh để xác định phần chênh lệch. Số tiền hÆ¡n 1 tá»· USD này không ná»™p vào ngân sách và cÅ©ng không trở thành khoản tiền của toàn dân để dá»± phòng cho nên người mừng không phải là dân mà là doanh nghiệp.

Người ta so sánh đầu vào thá»±c tế và mức đầu vào dá»± kiến để tính ra số tiền tiết kiệm được nhÆ°ng về mặt kinh doanh, quyền lợi xã há»™i thì phải so sánh giữa mức giảm đầu vào vá»›i mức giảm đầu ra.

Ví dụ: Nếu dá»± kiến mức đầu vào là A, giờ là A-, mức đầu ra là A + lợi nhuận, nhÆ°ng nếu phần A + lợi nhuận giữ nguyên hoặc giảm không Ä‘áng kể thì rõ ràng doanh nghiệp có cÆ¡ há»™i lãi cao do đầu vào giảm mà đầu ra không giảm tÆ°Æ¡ng ứng. Cái này người ta gọi là "tiết kiệm" nhÆ°ng tôi cho rằng nên gọi là "lợi nhuận siêu ngạch" thì Ä‘úng hÆ¡n. Nó là lợi nhuận của các doanh nghiệp có khả năng chi phối Ä‘á»™c quyền.

Ở Ä‘ây không thể sá»­ dụng từ "tiết kiệm". Đã là doanh nghiệp thì phải chấp nhận nguyên tắc của thị trường: đầu vào giảm thì đầu ra cÅ©ng phải giảm để đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng. Số tiền "tiết kiệm" này không phải là số tiền dược cho vào con heo đất của nhân dân mà cho vào hầu bao của nhà kinh doanh. Do Ä‘ó, má»™t lần nữa, tôi cho rằng chúng ta không thể hả hê và vui mừng vì tiết kiệm được tá»· Ä‘ô tiền nhập khẩu xăng dầu trong khi người dân vẫn phải mua xăng dầu vá»›i giá cao hoặc giảm không Ä‘áng kể so vá»›i thá»±c tế của thị trường thế giá»›i.

Câu hỏi đặt ra là: số tiền "tiết kiệm" Ä‘ó Ä‘i về Ä‘âu, dÆ°á»›i góc Ä‘ô kinh doanh nó gọi là gì? Nếu gọi là lợi nhuận thì Ä‘ây là lợi nhuận của sá»± Ä‘á»™c quyền vì doanh nghiệp Ä‘ã không giảm giá bán tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i giảm giá đầu vào. Nếu sá»­ dụng Ä‘úng là tiền "tiết kiệm", vậy số tiền này ai quản lý và được sá»­ dụng ra sao? Đó là những câu hỏi cần giải mã để gọi Ä‘úng tên số tiền này.

PV: - Trong khi Ä‘ó, Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho biết, kết thúc quý III/2015, Ä‘Æ¡n vị này đạt 565 tá»· đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 16% so vá»›i quý III/2014. Trong khi số tiền nhập khẩu xăng dầu tiết kiệm được cả tá»· USD mà lợi nhuận của Petrolimex chỉ đạt 565 tá»· đồng liệu có hợp lý không, thÆ°a ông?

Nguồn tin: Baodatviet