Gần Ä‘ây, Việt Nam liên tiếp ra đời hàng loạt dá»± án nhà máy lọc hóa dầu quy mô hàng tá»· USD. Vì sao nÆ°á»›c ta lại thành Ä‘iểm đến của lọc hóa dầu?

Từ vài tá»· tá»›i vài chục tá»· Ä‘ô

Theo Chiến lược phát triển ngành dầu khí Việt Nam tá»›i năm 2020, chỉ có 3 nhà máy lọc hóa dầu được Ä‘Æ°a vào quy hoạch, gồm: Dung Quất (Quảng Ngãi) vá»›i vốn đầu tÆ° trên 3 tá»· USD, công suất 6,5 triệu tấn dầu thô/năm; Nghi SÆ¡n (Thanh Hóa) vốn đầu tÆ° 9 tá»· USD, công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm; Long SÆ¡n (Bà Rịa - VÅ©ng Tàu) vốn đầu tÆ° 4,5 tá»· USD, công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm. Sau Ä‘ó, quy hoạch được bổ sung thêm Nhà máy lọc hóa dầu VÅ©ng Rô (Phú Yên) vốn đầu tÆ° 3,18 tá»· USD, công suất 8 triệu tấn dầu thô/năm; Nam Vân Phong (Khánh Hòa) vốn đầu tÆ° 2 tá»· USD, công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm.

Đặc biệt, dá»± án Tổ hợp lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i, tỉnh Bình Định (dá»± án Victory Project) trị giá 22 tá»· USD Ä‘ang chờ quyết định phê duyệt cuối cùng của Thủ tÆ°á»›ng sẽ chính thức được triển khai. Theo Ä‘ó, ngày 30-9, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã làm việc vá»›i các Ä‘Æ¡n vị liên quan để thẩm định dá»± án.

Sau buổi làm việc, ông Hồ Quốc DÅ©ng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, cho biết há»™i đồng thẩm định Ä‘ã nhất trí thông qua dá»± án vá»›i 100% ý kiến đồng ý. Dá»± án sẽ trình Chính phủ phê duyệt bổ sung vào quy hoạch phát triển ngành dầu khí Việt Nam giai Ä‘oạn đến năm 2015, định hÆ°á»›ng đến năm 2025. Sau Ä‘ó, UBND tỉnh sẽ cấp giấy chứng nhận đầu tÆ° và được hưởng Æ°u Ä‘ãi giống các dá»± án lọc hóa dầu khác của Việt Nam. Ngoài ra, má»™t số dá»± án khác cÅ©ng Ä‘ang rục rịch xin đầu tÆ°…

Ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp há»™i Năng lượng Việt Nam (VEA), cho biết hiện Nhà máy lọc dầu Dung Quất công suất 6 triệu tấn dầu thô/năm Ä‘ã Ä‘áp ứng được 30% nhu cầu xăng dầu cả nÆ°á»›c. Do Ä‘ó, chỉ cần nhà máy công suất 15-20 triệu tấn dầu thô/năm sẽ cung cấp đủ xăng dầu cho nhu cầu ná»™i địa. Vậy tại sao các nhà đầu tÆ° vẫn vào Việt Nam?

Theo ông Ngãi, lợi nhuận chủ yếu của các nhà máy lọc hóa dầu không nằm ở phần lọc dầu (sản phẩm xăng, dầu), mà nằm ở phần hóa dầu (tạo ra polyme, nhá»±a đường, sợi…). NhÆ° nhà máy lọc hóa dầu của Formosa (lãnh thổ Đài Loan) công suất khoảng 20 triệu tấn dầu thô/năm, nhÆ°ng hạt polyme xuất khẩu khắp thế giá»›i. “Phần lá»›n các nhà máy đều hÆ°á»›ng tá»›i xuất khẩu, ngoài xăng dầu còn nhiều mặt hàng khác” - ông Ngãi nói.

Việc nhà đầu tÆ° lÄ©nh vá»±c này chọn Việt Nam, theo ông Ngãi do nÆ°á»›c ta có tình hình chính trị và an ninh ổn định; vị trí địa lý thuận lợi để vận chuyển sản phẩm Ä‘i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c châu Á - Thái Bình DÆ°Æ¡ng; chính sách khuyến khích đầu tÆ° tốt; biển Đông là con đường hàng hải chiến lược, có nhiều cảng nÆ°á»›c sâu cho tàu lá»›n ra vào...

“Dầu mỏ vận chuyển đường biển là chủ yếu, việc có cảng nÆ°á»›c sâu rất quan trọng” - ông Ngãi nói. Còn chuyên gia kinh tế, TS. Lê Đăng Doanh cho biết Việt Nam sắp tham gia ký kết nhiều hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do, nhÆ° Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình DÆ°Æ¡ng (TPP), ASEAN+6, cá»™ng đồng kinh tế ASEAN; Việt Nam - EU, Việt Nam - Liên minh Hải quan Nga…

“Nếu đặt nhà máy lọc hóa dầu ở Việt Nam, sản phẩm xuất khẩu Ä‘i các nÆ°á»›c thuận tiện, được Æ°u Ä‘ãi thuế quan. Ngoài ra, Việt Nam có lợi thế về lao Ä‘á»™ng dồi dào, giá rẻ (thời kỳ dân số vàng). Đồng thời, có thể được hưởng lợi từ chính sách xoay trục của Hoa Kỳ hÆ°á»›ng tá»›i khu vá»±c châu Á - Thái Bình DÆ°Æ¡ng” - TS. Doanh nói.

Cảnh báo ô nhiá»…m

Hiện nay đầu tÆ° vào lọc hóa dầu Ä‘ang được hưởng nhiều Æ°u Ä‘ãi, khi các nhà máy đều cần diện tích đất lá»›n và được Việt Nam bàn giao đất sạch (nhà đầu tÆ° không phải giải phóng mặt bằng); được Æ°u Ä‘ãi thuế thu nhập DN vá»›i mức 10% trong 15 năm, miá»…n 4 năm và giảm 50% số thuế phải ná»™p trong 9 năm tiếp theo; miá»…n thuế nhập khẩu dầu thô; giảm thuế xuất khẩu các mặt hàng lọc hóa dầu, tiền sá»­ dụng đất, mặt nÆ°á»›c, há»— trợ hạ tầng…

Tuy vậy, nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo các dá»± án lọc hóa dầu tiềm ẩn nhiều nguy cÆ¡ gây ô nhiá»…m môi trường, công nghệ lạc hậu… Nếu chúng ta kiểm soát không tốt, có thể đẩy ô nhiá»…m môi trường về Việt Nam. Trong khi Ä‘ó, ông Trần Viết Ngãi nghiêng về những cái được của Việt Nam khi thu hút đầu tÆ° vào lọc hóa dầu, nhÆ° tạo công ăn việc làm (đặc biệt lao Ä‘á»™ng có kỹ thuật); nâng cao trình Ä‘á»™ về hóa dầu; thêm nguồn thu lá»›n cho đất nÆ°á»›c. Đặc biệt, theo Chủ tịch VEA, khi các nhà máy Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng sẽ tạo cạnh tranh xăng dầu, nhá»±a đường, polyme, sợi… do không phải nhập khẩu sẽ giúp giảm giá các mặt hàng này so vá»›i hiện nay.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất hiện Ä‘ã Ä‘áp ứng 30% nhu cầu xăng dầu cả nÆ°á»›c.
Ảnh HÀ MINH

Ông Nguyá»…n Kim PhÆ°Æ¡ng, Giám đốc Sở Công ThÆ°Æ¡ng Bình Định (thành viên tổ thẩm định dá»± án lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i - dá»± án tổng vốn đầu tÆ° dá»± kiến lá»›n nhất Việt Nam), cho biết dá»± án NhÆ¡n Há»™i do Tập Ä‘oàn Dầu khí Thái Lan (PTT) và Tập Ä‘oàn Dầu mỏ Saudi Aramco (Arab Saudi) làm chủ đầu tÆ°.

Và dá»± án có Æ°u thế công nghệ hiện đại hÆ¡n các dá»± án Việt Nam Ä‘ang xây dá»±ng (chỉ lọc được dầu thô ngọt), vá»›i công nghệ có thể lọc được tất cả các loại dầu thô (dầu thô ngọt, chua). Dá»± kiến, Nhà máy lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng có thể Ä‘óng góp 3-4% GDP cho cả nÆ°á»›c, đồng thời tỉnh Bình Định có thể thu cho ngân sách địa phÆ°Æ¡ng 400-500 triệu USD/năm.

Nguồn tin: Saigondautu