Sự hiện diện ngày càng mở rộng của Trung Quốc tại các thị trường mới nổi trên toàn cầu, đặc biệt là ở Mỹ Latinh, đang tạo ra một bãi mìn địa chính trị cho các đối thủ cạnh tranh tiềm năng trên toàn thế giới. Các cường quốc phương Tây ngày càng cảnh giác với việc Trung Quốc kiểm soát các chuỗi cung ứng quan trọng trên toàn thế giới, bao gồm việc gần như nắm giữ hoàn toàn các nguyên liệu chính và khoáng chất đất hiếm cần thiết cho sản xuất công nghệ và phát triển năng lượng sạch.
Nam Mỹ rất giàu các nguyên liệu chính trong sản xuất năng lượng tái tạo và xe điện như lithium, niken và coban. Trung Quốc hiện là "nhà sản xuất đất hiếm và than chì thống trị toàn cầu", tờ South China Morning Post đưa tin dựa trên dữ liệu gần đây của BloombergNEF. "Trung Quốc cũng sở hữu khoảng một phần ba lượng đất hiếm toàn cầu, một phần sáu lượng than chì và một phần tám trữ lượng lithium". Và việc mở rộng các vụ thương mua lại khoáng sản Mỹ Latinh vốn đã đáng kể là một phần quan trọng trong chiến lược địa chính trị của Trung Quốc. Các công ty Trung Quốc hiện sở hữu cổ phần lớn tại một trong những nhà sản xuất lithium lớn nhất ở Chile, đã mua một 'dự án lithium bốc hơi lớn' ở Argentina và đã ký hàng chục hợp đồng tăng cường thương mại với Brazil.
Hoạt động đầu tư của Trung Quốc đặc biệt rõ rệt trong lĩnh vực năng lượng, nhất là lĩnh vực năng lượng sạch. Khoảng 90% tất cả các công nghệ gió và mặt trời được lắp đặt ở Mỹ Latinh đều do các công ty Trung Quốc sản xuất. Tính đến năm 2023, Bắc Kinh đã có các hiệp định thương mại tự do đang có hiệu lực với Chile, Costa Rica, Ecuador và Peru (và đang tích cực đàm phán với Uruguay). Cho đến nay, 22 quốc gia Mỹ Latinh đã ký kết vào chương trình đầu tư cơ sở hạ tầng quốc tế khổng lồ của Trung Quốc, Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).
Bên cạnh những bước tiến đáng kể của BRI, Lưới điện Nhà nước Trung Quốc hiện kiểm soát hầu hết hoạt động phân phối năng lượng được quản lý của Chile và có mức độ kiểm soát ngày càng tăng ở Peru. Vào tháng 2 năm nay, chính phủ Peru đã phê duyệt một thỏa thuận cho China Southern Power Grid International (HK) thuộc sở hữu nhà nước mua lại Enel Distribución Perú và Enel X Perú, qua đó chuyển giao toàn bộ quyền kiểm soát việc phân phối điện tại thủ đô Lima cho Bắc Kinh. Nhà phân tích chính trị và nhà báo kinh tế Paolo Benza gần đây đã nói với hãng tin tức khu vực Diálogo rằng: "Trung Quốc muốn trở thành ‘công tắc’ của Mỹ Latinh, và Peru đã trở thành hình mẫu cho nỗ lực đó".
Dưới thời chính quyền Biden, mối đe dọa này được coi là lời kêu gọi hành động để Hoa Kỳ tăng cường chuỗi cung ứng của riêng mình cho các vật liệu quan trọng cũng như năng lực trong nước để khai thác, sản xuất và xử lý chúng. Tuy nhiên, Washington đã phải vật lộn để thâm nhập vào thị trường nhập khẩu các vật liệu quan trọng như lithium Nam Mỹ, trong khi Trung Quốc đã phát triển mối quan hệ thương mại vững chắc tại những thị trường này.
Tuy nhiên, dưới thời Trump, những căng thẳng này có thể chuyển từ các mục tiêu chính sách thành các nguồn xung đột địa chính trị tiềm tàng và chỉ đơn thuần là xung đột chính trị. Như Hội đồng Quan hệ Đối ngoại gần đây đã đưa tin, "việc tái đắc cử của Donald Trump, người đã hứa hẹn một loạt các biện pháp thương mại, kể cả thuế quan đối với Mexico, có thể báo hiệu một cách tiếp cận đối đầu hơn đáng kể với Trung Quốc ở Tây Bán cầu".
Mặc dù các cách tiếp cận của Trump rất gây tranh cãi và thậm chí có khả năng nguy hiểm theo một số chuyên gia, nhưng chúng không phải là không có sự khiêu khích. Cách tiếp cận của riêng Trung Quốc - nhanh chóng mở rộng sự hiện diện của mình tại các thị trường mới nổi thông qua sáng kiến cơ sở hạ tầng toàn cầu Vành đai và Con đường quy mô lớn - được nhiều chuyên gia coi là một hành động giành quyền lực chính trị trắng trợn hơn là một lợi ích kinh tế đơn thuần. “Hoa Kỳ và các đồng minh lo ngại rằng Bắc Kinh đang sử dụng những mối quan hệ này để theo đuổi các mục tiêu địa chính trị của mình—như việc cô lập Đài Loan hơn nữa—và củng cố các chế độ độc tài như ở Cuba và Venezuela,” theo báo cáo của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại nước ngoài lớn nhất của Nam Mỹ, cung cấp một lượng lớn đầu tư trực tiếp cũng như tín dụng. Bắc Kinh cũng đã tăng cường quan hệ quân sự với một số quốc gia trong đó có Venezuela, nơi chế độ độc tài đã cô lập quốc gia này khỏi thế giới phương Tây thông qua các lệnh trừng phạt kinh tế nặng nề. Sự thiện chí của Trung Quốc để giao dịch và thậm chí là thân thiện với Venezuela và Trung Quốc không chỉ giúp các chính phủ này được cứu trợ kinh tế mà còn tạo ra đòn bẩy và tầm ảnh hưởng đáng kể đối với Bắc Kinh.
Nguồn tin: xangdau.net
