Venezuela Ä‘ã vượt qua Arập Xêút để trở thành nÆ°á»›c có dá»± trữ dầu mỏ lá»›n nhất thế giá»›i theo “Đánh giá Thống kê năng lượng thế giá»›i” thường niên má»›i công bố của BP. Tuy nhiên, để “soán” được “ngôi vua” của Arập Xêút trong thế giá»›i năng lượng quả thật không dá»… dàng và Trung Đông cÅ©ng không dá»… dàng mất Ä‘i vai trò trung tâm dầu mỏ thế giá»›i vào tay châu Mỹ.

Phong Ä‘á»™ và đẳng cấp

Theo báo cáo “Đánh giá thống kê năng lượng thế giá»›i” thường niên của BP – má»™t tài liệu được ví nhÆ° “kinh thánh” của ngành công nghiệp năng lượng má»›i được phát hành tuần qua, Venezuela Ä‘ã vượt qua Arập Xêút để trở thành quốc gia có dá»± trữ dầu mỏ lá»›n nhất thế giá»›i và chính thức hóa khẳng định tÆ°Æ¡ng tá»± của Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) vài tháng trÆ°á»›c.

Vá»›i 296 tỉ thùng dầu dá»± trữ được chứng minh, Venezuela chiếm 18% dá»± trữ dầu mỏ trên khắp hành tinh, trong khi Arập Xêút vá»›i 265 tỉ thùng, chiếm 16% và Canada vá»›i 175 tỉ thùng dầu, chiếm 11% trữ lượng dầu mỏ toàn cầu và giữ vị trí thứ 3 trong số các quốc gia có dá»± trữ dầu mỏ lá»›n nhất thế giá»›i.

Tuy nhiên, dầu mỏ lại là má»™t trong những lÄ©nh vá»±c mà “sở hữu không phải là chín phần mười của pháp luật”. Arập Xêút vẫn còn là “vua” vì những gì quốc gia này làm, và quan trọng hÆ¡n, có thể làm vá»›i dầu mỏ. Để so sánh, chúng ta hãy bắt đầu bằng việc Arập Xêút là nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»›n nhất thế giá»›i, theo số liệu má»›i nhất là 10,1 triệu thùng/ngày trong tháng 4/2012. Trong khi Ä‘ó, Venezuela chỉ xuất khẩu 2,1 triệu thùng/ngày, chiếm vị trí thứ 7 trong OPEC. Ngay cả khi quốc gia Nam Mỹ tăng gấp Ä‘ôi sản lượng khai thác trong thập ká»· tá»›i, nhÆ° Tổng thống Hugo Chavez Ä‘ã lên kế hoạch thì Venezuela vẫn còn thua xa Arập Xêút.

Tại sao lại có sá»± chênh lệch Ä‘ó? Đó chính là sá»± khác biệt chính giữa hai nÆ°á»›c. Chi phí khai thác dầu mỏ ở Arập Xêút là rẻ nhất thế giá»›i. Trong khi Ä‘ó, hầu hết dá»± trữ dầu mỏ của Venezuela thì ngược lại, bao gồm dầu nặng và dầu siêu nặng ở vành Ä‘ai Orinoco, để khai thác được phải gặp khó khăn và tốn kém hÆ¡n. Đây là má»™t lý do giải thích tại sao Venezuela có xu hÆ°á»›ng ủng há»™ giá dầu cao hÆ¡n tại há»™i nghị thường kỳ của OPEC vừa diá»…n ra hôm 14/6/2012 tại Vienna (Áo). Ngoài ra, công ty dầu mỏ nhà nÆ°á»›c của Venezuela là PDVSA cÅ©ng đầu tÆ° chủ yếu vào lÄ©nh vá»±c thăm dò và khai thác, trong khi má»™t số lá»›n các công ty Ä‘a quốc gia, nhÆ° ExxonMobil lại khá cảnh giác khi làm việc ở má»™t đất nÆ°á»›c có lịch sá»­ quốc hữu hóa tài sản nÆ°á»›c ngoài và an ninh chính trị bất ổn.

NhÆ°ng yếu tố nổi bật hÆ¡n cả chính là việc Arập Xêút là nÆ°á»›c duy nhất có thể khai thác thêm má»™t khối lượng lá»›n dầu mỏ có ý nghÄ©a trong khi năng lá»±c khai thác bổ sung của Venezuela gần nhÆ° bằng không. Sở dÄ© nói khối lượng dầu mỏ mà Arập Xêút có thể khai thác thêm là có ý nghÄ©a bởi nó rất quan trọng trong cả khi thị trường năng lượng toàn cầu thiếu hụt lẫn khi thị trường ổn định. Khi thế giá»›i biết rằng họ có má»™t Ä‘iểm tá»±a về dầu mỏ vững chắc thì bất kể thiên tai gì xảy ra sau Ä‘ó, họ có thể dành thời gian và nguồn lá»±c để lo lắng về các vấn đề khác, thay vì lo canh cánh không có dầu hoặc không đủ tiền để mua dầu nữa. Ngược lại, khi năng lá»±c khai thác dầu mỏ bổ sung cho thị trường trở nên mong manh, giá cả sẽ leo thang không kiểm soát được.

Nhiều nhà phân tích cho rằng khả năng ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ toàn cầu của Arập Xêút Ä‘ã bị suy yếu trong những năm gần Ä‘ây. Tuy nhiên, vào đầu năm 2012, khi giá dầu tăng vọt và thế giá»›i thiếu Ä‘i má»™t lượng dầu mỏ Ä‘áng kể từ Iran do lệnh cấm vận của Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu nhằm vào Tehran, Arập Xêút Ä‘ã tăng sản lượng khai thác dầu mỏ lên mức cao nhất trong 3 thập ká»· để giảm bá»›t nguồn cung thắt chặt. Venezuela không thể làm bất cứ Ä‘iều gì nhÆ° thế.

Trung Đông vẫn là số 1

Trong những năm gần Ä‘ây, Ä‘ã có má»™t loạt bài báo phân tích, nhận định, dá»± báo cho thấy trong tÆ°Æ¡ng lai gần, trung tâm dầu mỏ của thế giá»›i Ä‘ang dịch chuyển từ Trung Đông sang Tây bán cầu – dẫn đầu bởi Venezuela và Bắc Mỹ, nhờ các thành tá»±u kỹ thuật và yếu tố chính trị. Từ lâu, các nhà địa chất Ä‘ã phát hiện ra rằng, châu Mỹ là khu vá»±c rất giàu hydrocarbon còn Ä‘ang ở dạng tiềm năng, khó khai thác ở các mỏ ngoài khÆ¡i, các vùng Ä‘á phiến sét trên bờ và những cấu tạo dầu nặng.

Hầu hết dá»± trữ dầu mỏ của Venezuela bao gồm dầu nặng và dầu siêu nặng ở vành Ä‘ai Orinoco, khó khai thác và khai thác tốn kém hÆ¡n so vá»›i dầu mỏ ở Arập Xêút

Theo nghiên cứu tính toán, trữ lượng dầu mỏ phi truyền thống ở Mỹ là 2 nghìn tỉ thùng; ở Canada 2,4 nghìn tỉ thùng và ở Nam Mỹ là 2 nghìn tỉ thùng. Trong khi Ä‘ó, các nguồn dầu phi truyền thống ở Trung Đông và Bắc Phi chỉ Ä‘em lại được 1,2 nghìn tỉ thùng dầu. Sá»± tiến bá»™ của kỹ thuật khoan ngang và nhiều kỹ thuật khai thác khác Ä‘ã giải quyết được phần lá»›n câu hỏi “mở khóa” kho tài nguyên khổng lồ này nhÆ° thế nào, từ cát dầu ở Canada, Ä‘á phiến dầu, Ä‘á phiến sét ở Bắc Mỹ, đến các mỏ dầu muối ở ngoài khÆ¡i Brazil hay những vỉa dầu nặng ở vành Ä‘ai Orinoco, Venezuela.

Trong khi Ä‘ó, Trung Đông Ä‘ang phải đối mặt vá»›i rất nhiều vấn đề phức tạp. Ai cÅ©ng biết rằng nguồn tài nguyên dầu mỏ không phải là vô tận, cho dù có là vô địch về trữ lượng dầu mỏ truyền thống thì vá»›i những nền kinh tế chỉ dá»±a vào công nghiệp dầu mỏ và khai thác ồ ạt theo thời gian cÅ©ng khiến kho báu không vô tận này bị hao hụt Ä‘i. ChÆ°a kể, những bất ổn chính trị chÆ°a bao giờ kết thúc ở khu vá»±c này cÅ©ng tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đến việc khai thác dầu. Chỉ cần má»™t “mùa xuân Arập” lan tràn khắp Trung Đông và Bắc Phi nhÆ° má»™t năm trÆ°á»›c Ä‘ã có thể làm gián Ä‘oạn xuất khẩu dầu và làm Ä‘iêu đứng ngành công nghiệp dầu mỏ của “những con sÆ° tá»­ Trung Đông” nhÆ° mô-típ của năm 1979 khi những người công nhân dầu khí Ä‘ình công và bị cuốn vào các cuá»™c bạo Ä‘á»™ng có yếu tố chính trị tÆ° tưởng.

Không thể phủ nhận rằng người ta có lý do để tin châu Mỹ có thể sẽ là thủ Ä‘ô năng lượng của thế giá»›i trong tÆ°Æ¡ng lai, nhÆ°ng ít nhất, trong tÆ°Æ¡ng lai gần, Trung Đông vẫn Ä‘óng má»™t vai trò đặc biệt trong thế giá»›i năng lượng theo 3 cách cÆ¡ bản. Thứ nhất, là mảnh đất của dầu giá rẻ trên thế giá»›i, Trung Đông Ä‘óng vai trò là người thiết lập giá, vá»›i ảnh hưởng kinh tế rá»™ng lá»›n. Thứ hai, là nÆ¡i dá»… phát triển dầu mỏ nhất trên thế giá»›i, khu vá»±c này có thể Ä‘óng vai trò ổn định giá, mặc dù vai trò này Ä‘ã ít mạnh mẽ hÆ¡n so vá»›i trong quá khứ. Và thứ ba, là nÆ¡i mà sá»± há»—n loạn địa chính trị diá»…n ra vÄ©nh viá»…n là Ä‘iều không tránh khỏi, các cuá»™c xung Ä‘á»™t bùng nổ ở Trung Đông vẫn luôn là yếu tố Ä‘e dọa, đẩy giá dầu lên cao không tưởng tượng được.

Và nhÆ° thế, Ä‘iều Ä‘ó có nghÄ©a là Trung Đông không có khả năng bị mất vai trò then chốt trong nền kinh tế toàn cầu vào bất cứ lúc nào.

Nguồn tin: Petrotimes