- Trung QuôÌc coÌ thể mua thêm dâÌ€u của Iran vÆ¡Ìi mÆ°Ìc cao chÆ°a tÆ°Ì€ng thâÌy trong năm 2014 kể tÆ°Ì€ khi Tehran biÌ£ phÆ°Æ¡ng Tây aÌp đặt lêÌ£nh trÆ°Ì€ng phaÌ£t vaÌ€o năm 2012.
ÄôÌ£ng thaÌi naÌ€y Ä‘i ngÆ°Æ¡Ì£c laÌ£i tinh thâÌ€n của thỏa thuâÌ£n mang tiÌnh Ä‘ôÌ£t phaÌ vaÌ€o thaÌng 11 nhằm giảm nheÌ£ môÌ£t sôÌ biêÌ£n phaÌp trÆ°Ì€ng phaÌ£t nghiêm ngặt Ä‘ôÌi vÆ¡Ìi Iran caÌch Ä‘ây 2 năm vêÌ€ chÆ°Æ¡ng triÌ€nh haÌ£t nhân gây tranh cãi.
CaÌc thỏa thuâÌ£n giữa Tehran vÆ¡Ìi NhoÌm P5 +1 - gôÌ€m Mỹ vaÌ€ 5 cÆ°Æ¡Ì€ng quôÌc toaÌ€n câÌ€u khaÌc – hôÌ€i thaÌng 11 nhằm giảm doanh sôÌ baÌn dâÌ€u thô của Iran nhÆ°ng yêu câÌ€u ngÆ°Æ¡Ì€i mua giữ “sôÌ lÆ°Æ¡Ì£ng nhâÌ£p khẩu dâÌ€u trung biÌ€nh hiêÌ£n nay”.
Thỏa thuâÌ£n Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xem nhÆ° phâÌ€n thưởng cho Ä‘ôÌ£ng thaÌi ngoaÌ£i giao “xuôÌng nÆ°Æ¡Ìc” gâÌ€n Ä‘ây của Tehran. TrÆ°Æ¡Ìc Ä‘oÌ, lêÌ£nh trÆ°Ì€ng phaÌ£t của Mỹ vaÌ€ EU căÌt giảm lÆ°Æ¡Ì£ng dâÌ€u xuâÌt khẩu của Iran xuôÌng hÆ¡n môÌ£t nửa, khoảng 1 triêÌ£u thuÌ€ng/ngaÌ€y, khiêÌn nÆ°Æ¡Ìc naÌ€y mâÌt doanh thu 80 triêÌ£u USD.
Không sÆ¡Ì£ Mỹ
Trong khi Ä‘oÌ, nguôÌ€n tin công nghiêÌ£p cho biêÌt, TâÌ£p Ä‘oaÌ€n nhaÌ€ nÆ°Æ¡Ìc Trung QuôÌc Zhuhai Zhenrong, vôÌn biÌ£ Washington trÆ°Ì€ng phaÌ£t vaÌ€o Ä‘âÌ€u năm 2012 do cung câÌp xăng cho Iran, Ä‘ang Ä‘aÌ€m phaÌn vÆ¡Ìi caÌc Cty dâÌ€u khiÌ quôÌc gia Iran (NIOC) vêÌ€ môÌ£t hÆ¡Ì£p Ä‘ôÌ€ng mÆ¡Ìi.
Tuy nhiên, vẫn chÆ°a rõ bao nhiêu dâÌ€u thô sẽ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c nhâÌ£p khẩu vaÌ€o Trung QuôÌc thông qua bâÌt kyÌ€ thỏa thuâÌ£n mÆ¡Ìi naÌ€o. Zhenrong hoặc caÌc Cty khaÌc coÌ thể tiêÌp tuÌ£c mua dâÌ€u thông qua giao diÌ£ch taÌ£i chỗ. “NêÌu Ä‘ẩy maÌ£nh nhâÌ£p khẩu tÆ°Ì€ Iran, Trung QuôÌc Ä‘ang maÌ£o hiểm vÆ¡Ìi những biêÌ£n phaÌp trÆ°Ì€ng phaÌ£t cÆ°Ìng răÌn hÆ¡n tÆ°Ì€ phiÌa Mỹ. ChiÌnh phủ BăÌc Kinh coÌ thể gây tiêÌng ôÌ€n nêÌu sôÌ dâÌ€u nhâÌ£p khẩu tÆ°Ì€ Tehran tăng lên quaÌ nhiêÌ€u”, môÌ£t doanh nghiêÌ£p cho biêÌt.
Zhenrong, chi nhaÌnh của cÆ¡ quan quôÌc phoÌ€ng Trung QuôÌc trong những năm 1990, hoaÌ£t Ä‘ôÌ£ng chủ yêÌu nhÆ° laÌ€ môÌ£t Ä‘aÌ£i lyÌ nhâÌ£p khẩu dâÌ€u thô cho TâÌ£p Ä‘oaÌ€n DâÌ€u khiÌ vaÌ€ HoÌa châÌt Trung QuôÌc (Sinopec) - Cty coÌ nhiêÌ€u nhaÌ€ maÌy loÌ£c dâÌ€u xử lyÌ dâÌ€u thô của Iran.
Zhenrong cũng mua môÌ£t sôÌ dâÌ€u thô cho nhaÌ€ maÌy loÌ£c dâÌ€u của Cty DâÌ€u khiÌ Trung QuôÌc (PetroChina). Zhenrong thaÌ€nh lâÌ£p vaÌ€o năm 1995 nhằm nhâÌ£n dâÌ€u tÆ°Ì€ Iran Ä‘ể Tehran trả những khoản nÆ¡Ì£ maÌ€ BăÌc Kinh cung câÌp vũ khiÌ cho nÆ°Æ¡Ìc naÌ€y trong cuôÌ£c chiêÌn tranh Iran-Iraq (1980-1988).
NguôÌ€n tin cho biêÌt, hÆ¡Ì£p Ä‘ôÌ€ng mÆ¡Ìi sẽ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c thông qua môÌ£t Cty con, TâÌ£p Ä‘oaÌ€n Năng lÆ°Æ¡Ì£ng QuôÌc têÌ Thiên Tân Zhenrong Ä‘ể giao cho nhaÌ€ maÌy hoÌa dâÌ€u Ä‘ôÌ£c lâÌ£p Dragon Aromatics ở tỉnh PhuÌc KiêÌn. Tuy nhiên, ngÆ°Æ¡Ì€i phaÌt ngôn của Zhenrong tÆ°Ì€ chôÌi biÌ€nh luâÌ£n vêÌ€ bâÌt kyÌ€ cuôÌ£c Ä‘aÌ€m phaÌn naÌ€o Ä‘ang tiêÌn haÌ€nh cũng nhÆ° liêÌ£u hoÌ£ coÌ Ä‘aÌnh liêÌ€u xuÌc tiêÌn thÆ°Æ¡ng vuÌ£ bâÌt châÌp aÌp lÆ°Ì£c tÆ°Ì€ Washington hay không.
Bên caÌ£nh những hÆ¡Ì£p Ä‘ôÌ€ng mÆ¡Ìi, Trung QuôÌc - Ä‘ôÌi taÌc thÆ°Æ¡ng maÌ£i vaÌ€ khaÌch haÌ€ng mua dâÌ€u lÆ¡Ìn nhâÌt của Iran – dÆ°Ì£ Ä‘iÌ£nh vÆ°Æ¡Ì£t mÆ°Ìc nhâÌ£p khẩu hiêÌ£n nay, khoảng 505.000 thuÌ€ng/ngaÌ€y. Theo sôÌ liêÌ£u của hải quan Trung QuôÌc, sôÌ dâÌ€u nhâÌ£p khẩu trên thÆ°Ì£c têÌ tÆ°Ì€ Iran trong 11 thaÌng Ä‘âÌ€u năm 2013 chÆ°a tÆ¡Ìi 421.520 thuÌ€ng/ngaÌ€y, giảm 0,6%, do aÌp lÆ°Ì£c tÆ°Ì€ caÌc biêÌ£n phaÌp trÆ°Ì€ng phaÌ£t của phÆ°Æ¡ng Tây.
MÆ°Ìc nhâÌ£p khẩu trung biÌ€nh của Trung QuôÌc tÆ°Ì€ Iran laÌ€ 530.500 thuÌ€ng/ngaÌ€y trong những năm trÆ°Æ¡Ìc khi xuâÌt hiêÌ£n caÌc lêÌ£nh trÆ°Ì€ng phaÌ£t. Trong kêÌ hoaÌ£ch cho năm tÆ¡Ìi, Zhuhai Zhenrong dÆ°Ì£ Ä‘iÌ£nh sẽ tăng lÆ°Æ¡Ì£ng nhâÌ£p khẩu thêm 240.000 thuÌ€ng/ngaÌ€y.
CaÌc quan chÆ°Ìc câÌp cao của Zhenrong sẽ Ä‘êÌn Tehran trong vaÌ€i tuâÌ€n tÆ¡Ìi Ä‘ể Ä‘Æ°a ra quyêÌt Ä‘iÌ£nh cuôÌi cuÌ€ng vêÌ€ thỏa thuâÌ£n năm 2014.
 |
| MôÌ£t nhaÌ€ maÌy loÌ£c dâÌ€u của Sinopec. Ảnh: Global Times |
Rủi ro
ÄâÌ€u năm 2012, Sinopec kyÌ vÆ¡Ìi NIOC môÌ£t hÆ¡Ì£p Ä‘ôÌ€ng cung câÌp dâÌ€u trong 8 năm, Ä‘êÌn cuôÌi năm 2019, nhằm nâng mÆ°Ìc nhâÌ£p khẩu thêm 265.000 thuÌ€ng/ngaÌ€y.
TrÆ°Æ¡Ìc caÌc lêÌ£nh trÆ°Ì€ng phaÌ£t của Mỹ vaÌ€ Châu Âu, Sinopec không thể nhâÌ£p Ä‘ủ sôÌ dâÌ€u nhÆ° trong thỏa thuâÌ£n-Æ°Æ¡Ìc tiÌnh căÌt giảm 11-13%. Sinopec lâÌp Ä‘âÌ€y sôÌ dâÌ€u naÌ€y vÆ¡Ìi nguôÌ€n cung câÌp chủ yêÌu laÌ€ Iraq vaÌ€ Nga.
Kể tÆ°Ì€ thaÌng 10-2013, Sinopec nỗ lÆ°Ì£c xuÌc tiêÌn hÆ¡Ì£p Ä‘ôÌ€ng sau môÌ£t cuôÌ£c hoÌ£p giữa ThÆ°Ì trưởng BôÌ£ DâÌ€u mỏ Iran Ali Mojedi vaÌ€ GiaÌm Ä‘ôÌc Ä‘iêÌ€u haÌ€nh Sinopec. Tuy nhiên, Sinopec coÌ thể sẽ không nâng mÆ°Ìc nhâÌ£p khẩu dâÌ€u nhÆ° theo kêÌ hoaÌ£ch, bởi Ä‘iêÌ€u naÌ€y phuÌ£ thuôÌ£c vaÌ€o những tiêÌn bôÌ£ trong viêÌ£c nÆ¡Ìi lỏng lêÌ£nh trÆ°Ì€ng phaÌ£t Ä‘ôÌi vÆ¡Ìi Iran.
Nguồn tin: CAND
