Libya chỉ chiếm 2% sản lượng dầu thô toàn cầu và xuất khẩu rất ít dầu sang Mỹ, nhÆ°ng cuá»™c khủng hoảng chính trị ở quốc gia này vẫn đủ sức đẩy giá dầu thế giá»›i tăng vọt. Trong phiên giao dịch ngày 23/2 tại New York, giá dầu thô ngọt nhẹ tại New York Ä‘ã chạm mức 100 USD/thùng, cao nhất trong 28 tháng.

Vì Ä‘âu mà thị trường dầu lá»­a quốc tế lại lo ngại đến vậy?

Tờ New York Times cho biết, theo tính toán của giá»›i phân tích, trong mấy ngày qua, nguồn cung thị trường dầu lá»­a thế giá»›i Ä‘ã hao hụt khoảng 1 triệu thùng má»—i ngày vì các công ty dầu lá»­a cắt giảm hoạt Ä‘á»™ng tại Libya. Thị trường lo ngại, nguồn cung dầu từ khu vá»±c có thể giảm mạnh thêm trong những ngày tá»›i, khi mà bất ổn lan rá»™ng tá»›i các quốc gia sản xuất dầu lá»›n khác nhÆ° Algeria.

Trong khi Ä‘ó, tình hình ở Algeria - nguồn cung nhập khẩu dầu lá»›n thứ 7 của Mỹ - cÅ©ng Ä‘ang chứa Ä‘á»±ng nhiều bất ổn. Trong vài tuần qua, Algeria đối mặt vá»›i hàng loạt cuá»™c biểu tình phản đối tình trạng tăng giá lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm, tá»· lệ thất nghiệp cao, và Ä‘òi Tổng thống Abdelaziz Bouteflika từ chức.

Sở dÄ© tình hình ở Libya có tác Ä‘á»™ng mạnh tá»›i giá dầu quốc tế vì loại dầu thô “ngọt” của nÆ°á»›c này không dá»… thay thế trong việc sản xuất xăng, dầu diesel và xăng hàng không, đặc biệt tại những nhà máy lọc dầu ở châu Âu và châu Á vốn không được trang bị để lọc loại dầu “chua” có hàm lượng lÆ°u huỳnh cao hÆ¡n.

Saudi Arabia, nÆ°á»›c “anh cả” của Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»­a (OPEC) có công suất dá»± trữ hÆ¡n 4 triệu thùng dầu má»—i ngày, nhÆ°ng phần lá»›n số dầu này là dầu chua.

Các chuyên gia về dầu lá»­a cho rằng, nếu bất ổn ở Libya còn kéo dài thêm má»™t vài tuần nữa, các nhà máy lọc dầu ở châu Âu sẽ buá»™c phải mua dầu thô ngọt từ Algeria và Nigeria, hai nguồn cung cấp dầu ngọt chính của nÆ°á»›c Mỹ hiện nay. Điều này có thể đẩy giá xăng tại Mỹ tăng thêm. Riêng trong tuần trÆ°á»›c, giá xăng tại Mỹ Ä‘ã tăng thêm 6 xu, lên mức bình quân 3,19 USD/gallon.

“Các nhà máy lọc dầu thô ngọt sẽ bị đẩy vào má»™t cuá»™c chiến chào giá. Vấn đề chất lượng Ä‘ang được đặt lên trÆ°á»›c vấn đề số lượng.”, ông Lawrence J. Goldstein, má»™t chuyên gia thuá»™c Quỹ Nghiên cứu chính sách năng lượng của Mỹ, nhận định.

Dầu thô ngọt đặc biệt phù hợp vá»›i việc sản xuất dầu diesel - loại nhiên liệu phổ biến cho các phÆ°Æ¡ng tiện giao thông ở châu Âu hÆ¡n so vá»›i ở Mỹ. Dầu thô chua Ä‘òi hỏi chi phí cao hÆ¡n cho việc lọc hóa, nhÆ°ng các nhà máy lọc dầu ở Mỹ có đủ khả năng lọc loại dầu này, vì phần lá»›n dầu nhập khẩu vào Mỹ là từ các nÆ°á»›c Mỹ Latin - nÆ¡i dầu chua chiếm tá»· lệ cao hÆ¡n.

Lần gần Ä‘ây nhất xảy ra sá»± khan hiếm dầu ngọt là vào năm 2007 và đầu năm 2008. Khi Ä‘ó, giá dầu thế giá»›i Ä‘ã vọt lên trên 140 USD/thùng, mặc dù sá»± thiếu hụt chủ yếu xảy ra do nhu cầu tăng cao, thay vì nguồn cung sụt giảm Ä‘á»™t ngá»™t.

Trong phiên giao dịch ngày 23/2, giá dầu thô ngọt nhẹ tại Mỹ có thời Ä‘iểm chạm mốc 100 USD/thùng, trÆ°á»›c khi chốt phiên ở mức 98,1 USD/thùng, tăng 2,68 USD/thùng so vá»›i phiên trÆ°á»›c. Tại thị trường London, giá dầu thô Brent tăng 5,47 USD/thùng, lên 111,25 USD/thùng.

Giá xăng hàng không tăng 10,7 xu/gallon, lên mức 2,99 USD/gallon, trên thị trường giao ngay tại Mỹ, làm gia tăng áp lá»±c buá»™c các hãng hàng không phải tăng giá vé. Trong khi Ä‘ó, giá dầu diesel cÅ©ng tăng 4 xu/gallon trong tuần trÆ°á»›c, lên mức 3,57 USD/gallon, cao nhất kể từ tháng 10/2008.

Theo dá»± báo của má»™t số chuyên gia, giá dầu thô ngọt nhẹ tại Mỹ sẽ sá»›m chạm mức 110 USD/thùng, và giá dầu Brent tại London sẽ sá»›m lên 120 USD/thùng.

Giá»›i chuyên gia lo ngại, nếu giá dầu giữ ở mức cao trong năm nay, tiến trình phục hồi mong manh của kinh tế toàn cầu sẽ bị cản trở. Ước tính, giá dầu cứ tăng thêm 10 USD/thùng thì tốc Ä‘á»™ tăng GDP toàn cầu sẽ bị cắt giảm 0,5 Ä‘iểm phần trăm trong 2 năm.

Riêng tại Mỹ, giá xăng có thể lên mức 3,5 USD/gallon trong thời gian tá»›i, buá»™c người dân nÆ°á»›c này phải cắt giảm chi tiêu. Tính ra, giá xăng tăng thêm 1 xu, thì người tiêu dùng Mỹ lại thiệt hại 1 tá»· USD má»—i năm.

Tuy nhiên, nÆ°á»›c Mỹ vẫn được cho là sẽ ít chịu ảnh hưởng trá»±c tiếp từ cuá»™c khủng hoảng ở Trung Đông và Bắc Phi hÆ¡n so vá»›i phần lá»›n các nÆ°á»›c châu Âu và châu Á, vì các nhà máy lọc dầu lá»›n của nÆ°á»›c này có thể chế biến cả dầu ngọt và dầu chua. Trong trường hợp nguồn cung dầu chua trở nên căng thẳng, Mỹ có thể sá»­ dụng tá»›i nguồn cung từ kho dá»± trữ dầu lá»­a chiến lược của nÆ°á»›c này, dù việc sá»­ dụng nguồn dầu dá»± trữ này sẽ không có nhiều tác Ä‘á»™ng tá»›i giá dầu.

Châu Âu là khu vá»±c chịu ảnh hưởng tức thời nhiều nhất từ tình hình căng thẳng ở Libya. HÆ¡n 85% lượng xuất khẩu dầu của Libya là sang châu Âu, trong Ä‘ó hÆ¡n 1/3 sang Italy. Phần lá»›n số dầu còn lại được xuất sang châu Á, 5% được xuất sang Mỹ.

Nguồn: Vang24h