80% thị phần xăng dầu nằm trong tay 3 “đại gia” nhập khẩu. Quy định về bán lẻ Ä‘ã tạo ra quy trình khép kín khiến cho thị trường thiếu tính cạnh tranh. Ảnh minh họa: Trần Việt

Câu chuyện 5 năm trÆ°á»›c

Năm 2006, Cty TÆ° vấn và ThÆ°Æ¡ng mại Hải Vân (do ông Phạm Ngọc Hà làm Giám đốc) được Cty Australian Crucible Minerals (ACM) giá»›i thiệu làm đại diện, môi giá»›i bán xăng dầu vào Việt Nam. Cty ACM thay mặt Cty Project Equity Nominees (PEN) – Cty con của Project Equity Service Group (PESG) giao dịch chào hàng.

Theo chào hàng, thay vì phÆ°Æ¡ng thức hiện giờ các nhà nhập khẩu xăng dầu Việt Nam nhập vào  là giá Platt’s FOB Singapore (giá chào của sàn giao dịch dầu mỏ khu vá»±c), nhà nhập khẩu phải chịu chi phí vận chuyển và bảo hiểm vận chuyển (Æ°á»›c tính tốn khoảng 700 – 800 triệu USD má»—i năm), thì PESG sẽ bán dầu cho Việt Nam theo phÆ°Æ¡ng thức giá Platt’s CIF Vietnam Port (chuyển tận cảng của Việt Nam), cùng vá»›i mức chiết khấu nhất định. Vá»›i phÆ°Æ¡ng thức này, nhà nhập khẩu Việt Nam sẽ không phải chịu chi phí vận chuyển và bảo hiểm vận chuyển, bên bán cÅ©ng sẽ có lợi là đường vận chuyển ngắn hÆ¡n, không phải tốn chi phí kho bãi bốc dỡ.

Bên bán cÅ©ng cam kết sẽ cho bên mua trả chậm không lãi suất má»™t khoảng thời gian tá»›i 13,5 tháng, cam kết cung cấp hàng hóa trong thời gian đủ  mức đảm bảo an ninh năng lượng (10 năm)… Bên bán dá»± tính, vá»›i những Æ°u Ä‘ãi này, giá xăng vào Việt Nam sẽ rẻ hÆ¡n mức giá mà các nhà nhập khẩu Việt Nam vẫn Ä‘ang giao dịch, chÆ°a kể nguồn lợi về môi trường từ các chỉ tiêu kỹ thuật sản phẩm mà họ chào bán.

Thế nhÆ°ng, lời chào hàng hấp dẫn này Ä‘ã bị hai công ty nhận được lời chào hàng lúc Ä‘ó là Petrolimex và Vinapco từ chối vá»›i nhiều lý do khác nhau (bên bán chào sỉ trong khi các DN Việt Nam mua lẻ, những bất tiện do việc mở thÆ° bảo lãnh tại ngân hàng… ).

Câu chuyện này Ä‘ã khuấy Ä‘á»™ng dÆ° luận suốt má»™t thời gian dài, lôi kéo sá»± chú ý, tham gia của nhiều cÆ¡ quan chức năng và chuyên gia kinh tế.

Mối quan tâm hiện tại

Ông Phạm Ngọc Hà – Giám đốc Cty Hải Vân – DN được ủy quyền chào hàng ở Việt Nam  - má»›i Ä‘ây Ä‘ã gá»­i tá»›i Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c má»™t phép tính cho rằng, khi các nhà nhập khẩu Việt Nam từ chối những Æ°u Ä‘ãi của bên bán – tập Ä‘oàn PESG – Ä‘ã khiến nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng thiệt hại tá»›i 3 tá»· USD má»—i năm (gồm chi phí vận tải và bảo hiểm, chiết khấu của bên bán dành cho bên mua, trả chậm không lãi suất). Đó là chÆ°a kể xăng dầu hiện Ä‘ang tiêu dùng ở Việt Nam chỉ Ä‘áp ứng tiêu chuẩn Việt Nam TCVN có chất lượng thấp hÆ¡n xăng dầu chào hàng có chất lượng quốc tế (hệ ASTM), gây ra tình trạng ô nhiá»…m môi trường nặng nề hÆ¡n và ảnh hưởng tiêu cá»±c tá»›i Ä‘á»™ bền của máy móc.

Má»›i Ä‘ây, trÆ°á»›c những tranh cãi thiệt hÆ¡n về việc giao dịch xăng dầu theo phÆ°Æ¡ng thức này, phía cung cấp Ä‘ã ngỏ ý bán thá»­ cho Việt Nam 1 lô hàng 100.000 tấn (+- 5%) theo giá Platt’s CIF Việt Nam Port, chất lượng quốc tế (ASTM), cho trả chậm 12 tháng. Bên bán đặt trÆ°á»›c Bond 2% và chịu phạt 5% giá trị lô hàng nếu không đảm bảo hợp đồng.

ChÆ°a có câu trả lời rõ ràng cho lời chào hàng hấp dẫn này, nhÆ°ng rõ ràng, trên thá»±c tế tồn tại cả các phÆ°Æ¡ng thức giao dịch linh hoạt hÆ¡n việc chỉ giao dịch tại các sàn giao dịch. Có thể, việc giao dịch không theo phÆ°Æ¡ng thức các nhà nhập khẩu Việt Nam Ä‘ang thá»±c hiện sẽ tốn công sức theo sát thị trường, săn Ä‘ón thị trường và có thể chịu rủi ro nếu doanh nghiệp không phán Ä‘oán tốt thị trường. Trong khi Ä‘ó, việc giao dịch qua sàn giao dịch dầu giá cao hÆ¡n má»™t chút, phải tốn chi phí vận chuyển, bảo hiểm, thì vẫn có thể được nhà nÆ°á»›c miá»…n giảm thuế, đồng thời được toàn bá»™ người tiêu dùng chia sẻ gánh nặng lá»— lãi thông qua Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Nguồn tin: phapluatvn