Má»™t thủ Ä‘oạn làm xăng rởm để tránh sá»± kiểm tra của các Ä‘oàn Ä‘i lấy mẫu khi Ä‘o chỉ số RON là cho thêm vào xăng má»™t số chất nhÆ° acetone để nâng chỉ số octan tăng lên. Khi cho hóa chất này vào xăng có thể gây ra cháy nổ.

Biến xăng thật thành rởm thế nào?

Xăng rởm là má»™t trong những nguyên nhân gây cháy nổ ô tô, xe máy. Ảnh: internet

Thời gian gần Ä‘ây, nhiều vụ cháy nổ ô tô, xe máy diá»…n ra khiến dÆ° luận đặt câu hỏi, liệu cháy nổ này do chất lượng xe hay do xăng?

Nhiều phân tích của các chuyên gia, nhà khoa học Ä‘ã vạch trần thủ Ä‘oạn làm xăng rởm gây ra các vụ cháy nổ gần Ä‘ây tại há»™i thảo về loại bỏ tạp chất trong xăng do Liên hiệp các há»™i Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức.

PGS.TS Hoàng Mạnh Hùng, Giám đốc Trung tâm TÆ° vấn, Giám định dân sá»± Liên hiệp các Há»™i Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) cho rằng: Các đối tượng làm rởm xăng vì lợi nhuận nhÆ°ng cÅ©ng không loại trừ khả năng muốn phá hoại an ninh xã há»™i. Và có má»™t mối liên hệ xâu chuá»—i giữa người làm xăng rởm tá»›i người bán xăng. Sản phẩm xăng rất dá»… cháy nổ, vì vậy kẻ làm rởm phải có chuyên môn trong lÄ©nh vá»±c này.

Ông Nguyá»…n Quang Kiên – Phó Tổng giám đốc Tập Ä‘oàn xăng dầu Petrolimex cho biết: Việt Nam hiện có 13 đầu mối kinh doanh xăng dầu. Riêng vá»›i Petrolimex, chất lượng xăng nhập về của Petrolimex được các Ä‘Æ¡n vị Ä‘á»™c lập kiểm nghiệm. Xăng rởm có thể được pha chế bởi các đại lý, cÆ¡ sở bán lẻ.

Theo phân tích của PGS Hùng, xăng là há»—n hợp các hydrocacbon, được chÆ°ng cất, chế biến từ sản phẩm dầu mỏ. Nó gồm các hydrocacbon từ C4 đến C12, tá»· trọng: 0,71 đến 0,77 (719,7 kg/m3), nhiệt Ä‘á»™ sôi từ 45 đến 2000C.

Xăng cần phải cháy nhanh, hoàn toàn, không còn cặn và không gây kích nổ. Xăng được chÆ°ng cất trá»±c tiếp từ dầu mỏ có thành phần chính là isooctan, butan, má»™t số naphthene, các aromat. Xăng chÆ°ng cất thường có chỉ số octan thấp (55-65 Ä‘Æ¡n vị), chỉ số này (RON) thấp sẽ làm cho Ä‘á»™ng cÆ¡ dá»… bị kích nổ, Ä‘á»™ng cÆ¡ nhanh nóng, dá»… bị hỏng và ảnh hưởng đến hiệu suất của xe, cho nên xăng thường được thêm má»™t số chất để nâng cao chỉ số RON.

Đối vá»›i các Ä‘á»™ng cÆ¡ đốt trong thì Ä‘òi hỏi chỉ số octan từ 90-95 Ä‘Æ¡n vị. Má»™t số nÆ°á»›c sản xuất ra xăng có chỉ số octan cao hÆ¡n (98; 99). Chỉ số này không chỉ nâng cao hiệu suất của Ä‘á»™ng cÆ¡ mà còn đỡ gây ô nhiá»…m môi trường.

Về nguyên tắc trong xăng và dầu không được có nÆ°á»›c, vá»›i dầu hàm lượng nÆ°á»›c phải nhỏ hÆ¡n 0,25%.

Các đối tượng làm xăng rởm có thể pha nÆ°á»›c lã vào xăng do Ä‘ó làm cho xe hay bị chết máy hoặc không Ä‘i được.

Người mua xăng tại các đại lý lá»›n có thể an tâm phần nào về chất lượng xăng. (Ảnh: Nguyá»…n Tâm)

Chung quan Ä‘iểm xăng bị làm rởm do nhiá»…m nÆ°á»›c, TS. Đinh Ngọc Ân - Trưởng khoa CÆ¡ khí Động Lá»±c, trưởng bá»™ môn Công nghệ ôtô trường Đại học SÆ° phạm kỹ thuật HÆ°ng Yên cho rằng: Các đối tượng làm rởm xăng bằng cách pha vào xăng các chất hút nÆ°á»›c nhÆ° Mono ethylene glycol. Đây là chất lỏng trong suốt, tốc Ä‘á»™ bay hÆ¡i thấp, hút ẩm, nhiệt Ä‘á»™ sôi cao, có mùi nhẹ. Chất này hút nhiều nÆ°á»›c sẽ làm tăng thể tích xăng và Ä‘em lại lợi nhuận cho người bán.

Tuy nhiên, theo ông Nguyá»…n Quang Kiên – Phó Tổng giám đốc Tập Ä‘oàn xăng dầu Petrolimex thì lượng nÆ°á»›c trong xăng ở mức cho phép có thể được sinh ra trong quá trình chÆ°ng cất xăng và không ảnh hưởng gì đến Ä‘á»™ng cÆ¡.

“Má»™t thủ Ä‘oạn nữa của dân làm rởm là xăng được cho thêm dầu hỏa hoặc các há»—n hợp chất tÆ°Æ¡ng tá»±”, PGS Hùng tiếp tục phân tích.

Do dầu hỏa có nhiệt Ä‘á»™ sôi cao hÆ¡n xăng: 150 đến 2750C, nó gồm hydrocacbon từ C12 đến C15, tá»· trọng d15 là 0,78-0,80, do Ä‘ó khi pha thêm dầu hỏa vào xăng, nếu ít thì xe vẫn chạy được, nhÆ°ng không “bốc”, hiệu suất kém, khi cho nhiều dầu hỏa sẽ gây ra nguy hiểm nhÆ° máy nóng, hiệu suất Ä‘á»™ng cÆ¡ kém, chất thải khói Ä‘en nhiều, gây ô nhiá»…m môi trường và hÆ¡i dầu không cháy hết, rò rỉ ra ngoài cÅ©ng dá»… gây ra hiện tượng cháy xe, khi gặp nguồn nhiệt hoặc tia lá»­a.

Má»™t thủ Ä‘oạn khác làm xăng rởm để tránh sá»± kiểm tra của các Ä‘oàn Ä‘i lấy mẫu khi Ä‘o chỉ số RON, Ä‘ó chính là cho thêm vào xăng má»™t số chất oxygenat chẳng hạn MTBE (viết tắt của Metyl tert butyl ete là hợp chất chứa oxy để nâng chỉ số octan tăng lên – PV).

Điều Ä‘áng nói là việc cho thêm các chất oxygenat sẽ ảnh hưởng đến sá»± phát tán hÆ¡i của nhiên liệu và hiệu suất chuyển Ä‘á»™ng của xe. Nó làm thay đổi cách thức phản ứng trÆ°á»›c khi Ä‘ánh lá»­a ở Ä‘á»™ng cÆ¡, nó làm giảm Ä‘i hàm lượng năng lượng của nhiên liệu.

Nếu đối tượng làm rởm xăng cho thêm methanol vào xăng vá»›i hàm lượng cao nhÆ° Ä‘ã phát hiện sẽ làm cho dây dẫn nhiên liệu trÆ°Æ¡ng nở nhiều hÆ¡n, hÆ¡i nhiên liệu và chất oxygenat dá»… phát tán ra ngoài.

Khi nhiên liệu bị phát tán ra ngoài, dá»… dàng tạo nên há»—n hợp nổ cháy, khi há»—n hợp này nằm trong giá»›i hạn nổ cháy vá»›i oxy trong không khí, gặp nhiệt Ä‘á»™ cao (của Ä‘á»™ng cÆ¡ hoặc do va chạm, chập mạch … sinh tia lá»­a), nó sẽ cháy, khi bình xăng còn nhiên liệu, lá»­a bén vào sẽ gây nổ nguy hiểm đến tính mạng.

Đối phó vá»›i xăng rởm

TS. Đinh Ngọc Ân- Trưởng khoa CÆ¡ khí Động Lá»±c, trưởng bá»™ môn Công nghệ ôtô trường Đại học SÆ° phạm kỹ thuật HÆ°ng Yên. (Ảnh: Nguyá»…n Tâm)

Từ những chiêu làm rởm xăng, TS. Đinh Ngọc Ân chỉ rõ: Các chất phụ gia được cho vào xăng quá mức gây giãn nở và làm hỏng các ống dẫn cao su từ Ä‘ó rò rỉ xăng, đặc biệt đối vá»›i các xe phun xăng sẽ gây cháy, nổ.

HÆ¡n nữa, tác phong làm bừa, làm ẩu và gian dối của thợ bảo dưỡng sá»­a chữa xe nhÆ° thay (hoặc tráo đổi) ống xăng rởm, không kẹp chặt ống xăng sau khi tháo ra… cÅ©ng là nguyên nhân cháy.

Bản thân người dùng không thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng Ä‘úng định kỳ nên xảy ra tình trạng Ä‘áng tiếc.

Để đối phó vá»›i xăng rởm, ở tầm vÄ© mô, PGS Hoàng Mạnh Hùng kiến nghị: Chính phủ giao cho má»™t, hai địa chỉ khoa học nhất định để liên tục kiểm tra, phân tích chất lượng xăng dầu nhập vào Việt Nam, Ä‘á»™c lập vá»›i các cÆ¡ quan xuất nhập khẩu. Không giao nhiệm vụ này cho các bá»™ ngành trá»±c tiếp quản lý xăng dầu. CÆ¡ quan này cần thường xuyên lấy mẫu kiểm tra, không báo trÆ°á»›c tại các đại lý lá»›n cÅ©ng nhÆ° nhỏ.

PGS.TS Hoàng Mạnh Hùng, Giám đốc Trung tâm TÆ° vấn, Giám định dân sá»± Liên hiệp các Há»™i Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA). (Ảnh: Nguyá»…n Tâm)

Nhà nÆ°á»›c cần thành lập lâm thời tổ chuyên gia há»—n hợp, chỉ định phòng thí nghiệm trọng Ä‘iểm nhà nÆ°á»›c để giải quyết nhiệm vụ Ä‘á»™t xuất này trong thời gian hạn định. Tổ có nhiệm vụ Ä‘i đến hiện trường, khám nghiệm hiện trường, thống kê tình trạng xe cháy, thu thập mẫu, bảo quản và giám định. Hiện nay, cán bá»™ chuyên trách khám nghiệm cháy nổ ở địa phường còn yếu và thiếu.

Ngoài ra, Chính phủ cần có ngay các Nghị định, thông tÆ° để tăng mức phạt nặng (kể cả hình sá»±) đối vá»›i các cÆ¡ sở làm ăn gian dối về xăng dầu.

Ông Trần Quốc Tuấn, Cục trưởng Cục quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Tổng cục Tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng khuyến cáo người tiêu dùng không cho bất cứ phụ gia nào nhÆ° viên tiết kiệm xăng vào bình xăng. Hiện Cục Ä‘ã niêm phong cÅ©ng nhÆ° không cấp phép cho bất kỳ phụ gia tiết kiệm xăng nào ra thị trường để đợi kết quả nghiên cứu.

Còn TS Ân tÆ° vấn: Người sá»­ dụng xe cần được trang bị những hiểu biết về phÆ°Æ¡ng tiện mình Ä‘ang sá»­ dụng và thá»±c hiện bảo dưỡng xe định kỳ ở những cÆ¡ sở có uy tín và được trang bị tốt. Đồng thời các cÆ¡ sở này cÅ©ng cần lá»±a chọn thợ và quản lý chất lượng công việc của thợ.

Khi đấu nối thêm các thiết bị phụ phải Ä‘úng cách và nên có tÆ° vấn của chuyên gia.Không nên nghe theo thợ mời chào rồi thay, chỉnh hoặc lắp thêm má»™t số đồ rởm v.v.

Trong tình huống xe cháy thì cần nhanh chóng rời khỏi xe và tìm cách dập lá»­a nếu có phÆ°Æ¡ng tiện và Ä‘iều kiện; đồng thời cÅ©ng phải làm Ä‘úng kỹ thuật, tránh trường hợp tiếc của lao vào cứu xe có thể bị bỏng và bị thÆ°Æ¡ng.

Nguồn tin:VTC News