Việc Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu theo bất cứ hình thức nào cÅ©ng nhằm mục tiêu lá»›n nhất là đảm bảo an ninh năng lượng, đảm bảo đủ lượng xăng dầu cung ứng cho thị trÆ°á»ng má»i nÆ¡i, má»i lúc, má»i hoàn cảnh. Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Äình Huệ Ä‘ã chia sẻ nhÆ° váºy vá»›i phóng viên báo Kinh tế Việt Nam bên lá» há»™i thảo Ä‘iá»u hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng tại Việt Nam hiện nay diá»…n ra sáng 20/9 tại Hà Ná»™i.
ThÆ°a Bá»™ trưởng, theo ý kiến của nhiá»u DN, thá»i gian qua, mặc dù chúng ta Ä‘ã nhắc đến rất nhiá»u vá» chuyện làm sao Ä‘Æ°a các mặt hàng thiết yếu nhÆ° xăng, dầu, Ä‘iện… váºn hành theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng. Tuy nhiên đến thá»i Ä‘iểm này hiệu quả vẫn chÆ°a cao. Nguyên nhân là do Ä‘âu?
Xăng dầu là má»™t trong những yếu tố cần thiết, không thể thiếu và có tác Ä‘á»™ng lá»›n tá»›i phát triển kinh tế - xã há»™i của tất cả các quốc gia trên thế giá»›i. Giá cả xăng dầu tăng cao sẽ làm tăng chi phí sản xuất, giá bán các sản phẩm trong ná»n kinh tế. Bởi váºy, hầu hết các nÆ°á»›c, kể cả các nÆ°á»›c có ná»n kinh tế phát triển Ä‘ã có những cÆ¡ chế quản lý, Ä‘iá»u hành cụ thể đối vá»›i xăng dầu và kinh doanh xăng dầu nhằm giữ ổn định thị trÆ°á»ng xăng dầu phục vụ cho thá»±c hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã há»™i trong từng giai Ä‘oạn nhất định.
Tại Việt Nam, việc Ä‘Æ°a xăng dầu váºn hành theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng Ä‘ang trong quá trình hình thành và hoàn thiện. Tuy nhiên, ở thá»i Ä‘iểm này, chúng ta Ä‘ang gặp nhiá»u khó khăn lá»›n vá» kinh tế, đặc biệt là vấn Ä‘á» lạm phát. Cho nên tôi nghÄ© nếu hoàn toàn thả nổi giá xăng dầu theo giá thị trÆ°á»ng thì việc ổn định kinh tế vÄ© mô sẽ rất ảnh hưởng. Bên cạnh Ä‘ó, việc này cÅ©ng sẽ làm cho các kế hoạch sản xuất kinh doanh, các kế hoạch đầu tÆ° sá» dụng năng lượng Ä‘ang triển khai cÅ©ng bất ổn.
Tuy nhiên, vá» lâu dài, chắc chắn giá Ä‘iện, xăng dầu, than sẽ dần dần được Ä‘iá»u chỉnh theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng. Nhà nÆ°á»›c chỉ can thiệp trong những Ä‘iá»u kiện đặc biệt để đảm bảo kinh tế vÄ© mô cÅ©ng nhÆ° an sinh xã há»™i. Sắp tá»›i, Bá»™ Tài chính sẽ yêu cầu các cÆ¡ sở đầu mối xăng dầu báo cáo toàn bá»™ tình hình thá»±c trạng kinh doanh xăng dầu, nhất là thá»i Ä‘iểm 15/8 khi Bá»™ Tài Chính Ä‘iá»u chỉnh tá»· giá và từ 25/8 đến nay. Cá»™ng vá»›i những tính toán vá» quỹ bình ổn xăng dầu sẽ có những bÆ°á»›c Ä‘i phù hợp theo Ä‘úng yêu cầu và chỉ đạo của Chính phủ.
ThÆ°a Bá»™ trưởng, nhÆ° váºy, có mâu thuẫn gì hay không khi chúng ta muốn Ä‘Æ°a những mặt hàng này váºn Ä‘á»™ng theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng mà quyá»n Ä‘iá»u hành vá» giá vẫn phụ thuá»™c phần nhiá»u vào Nhà nÆ°á»›c?
Tôi nghÄ© không có gì mâu thuẫn ở Ä‘ây cả vì nhiá»u nÆ°á»›c sau khủng hoảng tài chính vừa rồi cÅ©ng ngẫm ra má»™t Ä‘iá»u là muốn có yếu tố thị trÆ°á»ng thì rất cần sá»± quản lý nhà nÆ°á»›c. Không phải bây giá» mà cÅ©ng không phải chỉ riêng Việt Nam má»›i tăng cÆ°á»ng kiểm soát mà các nÆ°á»›c phát triển cÅ©ng có những Ä‘iá»u khoản khắt khe vá» kiểm soát các lÄ©nh vá»±c nhÆ° ngân hàng, giá… Äiá»u quan trá»ng là phải làm sao hài hòa được yếu tố thị trÆ°á»ng và sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c.
Váºy thá»i gian tá»›i, Ä‘âu là những vấn Ä‘á» quan trá»ng cần xem xét trÆ°á»›c khi Ä‘Æ°a các mặt hàng thiết yếu này váºn hành theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng?
Cái quan trá»ng nhất vẫn là tùy tình hình kinh tế vÄ© mô và lạm phát. Khi những yếu tố này Ä‘i vào ổn định thì má»›i Ä‘Æ°a các mặt hàng nhÆ° xăng dầu, Ä‘iện váºn hành theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng. Äã có nhiá»u hình thức Ä‘Æ°a mặt hàng xăng dầu dần tiếp cáºn vá»›i cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, ví dụ các DN nhÆ° Tổng công ty Xăng dầu Ä‘á» xuất Nhà nÆ°á»›c xây dá»±ng má»™t mức giá trần, có tính chất định hÆ°á»›ng và đầu mối xăng dầu chỉ được phép Ä‘iá»u chỉnh theo mức giá trần này. Chúng ta cÅ©ng Ä‘ang nghiên cứu và có thể áp dụng giải pháp này thá»i gian tá»›i.
Tuy nhiên, tôi khẳng định rằng dù có Ä‘á» ra giải pháp nào, váºn hành thị trÆ°á»ng ra làm sao thì Ä‘iá»u quan trá»ng hàng đầu vẫn là đảm bảo đủ lượng xăng dầu cung ứng cho thị trÆ°á»ng má»i nÆ¡i, má»i lúc, má»i hoàn cảnh. Bá»™ Tài chính, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã có chỉ đạo các đầu mối phải đảm bảo đủ lượng hàng hóa lÆ°u thông bình thÆ°á»ng theo quy định của Nhà nÆ°á»›c. Vì Nhà nÆ°á»›c và ngÆ°á»i dân sẵn sàng chia sẻ những thua lá»— và thiệt hại kinh tế của DN nếu những thua lá»— Ä‘ó là lý do khách quan và không thể chấp nháºn bất cứ má»™t chi phí nào, má»™t khoản nào do DN gây ra mà đổ cho Nhà nÆ°á»›c và ngÆ°á»i dân gánh chịu.
Việc xây dá»±ng và sá» dụng quỹ bình ổn thị trÆ°á»ng xăng dầu thá»i gian qua Ä‘ã vấp phải khá nhiá»u vấn Ä‘á» vá» minh bạch trong thu chi và lợi ích. Váºy theo ông, thá»i gian tá»›i, cần những giải pháp gì cho Quỹ bình ổn giá xăng dầu?
Duy trì Quỹ bình ổn giá theo tôi là cần thiết nhÆ°ng cÅ©ng cần thay đổi cách sá» dụng để đảm bảo tính minh bạch. Thá»i gian tá»›i nếu vẫn duy trì sá»± tồn tại của Quỹ thì nhất thiết phải giao cho má»™t cÆ¡ quan quản lý. Tuy nhiên Ä‘iá»u quan trá»ng ai là ngÆ°á»i cầm chìa khóa? Rồi quản lý thu chi nháºp xuất nhÆ° thế nào? Mà Ä‘ã là quỹ thì phải có bảo toàn tăng trưởng. Khi chúng ta thu được má»™t khoản tiá»n nào Ä‘ó để xây dá»±ng quỹ này thì nhất định phải đầu tÆ° sinh lá»i để bảo toàn cho Quỹ. Khi Quỹ trong tay đủ mạnh thì việc thá»±c hiện các biện pháp bình ổn giá sẽ tốt hÆ¡n./.
Trân trá»ng cảm Æ¡n Bá»™ trưởng
