Mặc dù Bá»™ Tài chính Ä‘ã dẫn ra nhiều lý do "phải tăng giá xăng dầu" nhÆ°ng vá»›i người tiêu dùng, vẫn còn nhiều uẩn khúc chÆ°a sáng tỏ.

Hiện tượng nhiều "cây" xăng; dầu tại các tỉnh Đồng bằng sông Cá»­u Long hạn chế hoặc ngÆ°ng bán hàng trong những ngày gần Ä‘ây khiến dÆ° luận lại hòai nghi về khả năng tăng giá mặt hàng này trong thời gian tá»›i.

Chuyện tăng giá xăng dầu bấy lâu này Ä‘ã được ngầm định là hiển nhiên, không thể bàn cãi gì thêm nữa. Vấn đề người tiêu dùng quan tâm là cÆ¡ cấu giá thành; chi phí bán hàng và các khỏan huy Ä‘á»™ng của Nhà nÆ°á»›c trong giá xăng dầu hiện nay Ä‘ã công khai; minh bạch và có khuyến khích môi trường cạnh tranh họat Ä‘á»™ng giữa các doanh nghiệp hay không .

Cách Ä‘ây hÆ¡n 1 tháng, sau khi tăng ká»· lục từ 2.110 đồng-3.550 đồng/lít, Bá»™ Tài chính khẳng định, mức tăng Ä‘ó má»›i chỉ bằng 44,6% đến 56,7% mức phải tăng.

Lần tăng giá gần Ä‘ây nhất cÅ©ng vậy. Bất ngờ tăng ká»· lục không kém, từ 2.000-2.800 đồng/lít. Lãnh đạo Bá»™ cÅ©ng phân trần, giá xăng dầu chỉ tăng bằng 34,7-50,7% mức phải tăng. ChÆ°a kể, so sánh vá»›i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, giá xăng dầu Việt Nam tăng thế còn thấp.

Giá xăng dầu luôn "rập rình" Ä‘iều chỉnh tăng (IE)

Hôm 24/2, nếu tính đủ mức phải tăng thì giá xăng A92 sẽ là 22.893 đồng/lít, dầu diesel là 21.010 đồng/lít, dầu hỏa sẽ là 21.792 đồng/lít và dầu madut sẽ là 17.024 đồng/lít.

Trong khi Ä‘ó, mức giá má»›i vừa thiết lập là xăng A92 là 21.300 đồng/lít, dầu diesel là 21.100 đồng/lít, dầu hỏa là 20.800 đồng/lít và dầu madut là 16.800 đồng/lít.

Dù không nói thẳng ra bằng lời, bằng văn bản thì các con số trên Ä‘ã cho thấy má»™t thông Ä‘iệp rất rõ ràng: giá xăng dầu còn tiếp tục tăng - Ä‘ây là Ä‘iều hiển nhiên, là chuyện bình thường và người tiêu dùng phải chấp nhận.

CÅ©ng không khác gì Ä‘iện, người tiêu dùng Việt Nam hiện nay không có quyền so sánh và lá»±a chọn sản phẩm xăng dầu. Cả nÆ°á»›c chỉ có má»™t tập Ä‘oàn Điện lá»±c Việt Nam chiếm 70% nguồn cung ứng và là nhà bán lẻ Ä‘iện duy nhất, má»™t tổng công ty Petrolimex chiếm 60% thị phần cung ứng xăng, nhÆ°ng 11 doanh nghiệp đầu mối vá»›i 10.000 cá»­a hàng bán lẻ xăng dầu cÅ©ng đều chỉ bán má»™t mức giá. Khi tăng là tăng "há»™i đồng".

Vá»›i đời sống tiêu dùng và hoạt Ä‘á»™ng sản xuất hiện nay, không ai có thể nhịn dùng xăng, dùng Ä‘iện. Khi thị trường còn Ä‘á»™c quyền nhÆ° vậy, thì sá»± bất bình đẳng giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng còn dai dẳng tồn tại.

Trong má»™t quan hệ mua - bán không sòng phẳng Ä‘ó, các thông Ä‘iệp mà Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a vẫn chÆ°a toàn diện, thiếu thuyết phục.

Những Ä‘iểm không thuyết phục trong dẫn giải của Bá»™ Tài chính có thể thấy khá rõ.

Thay vì muốn công khai tất cả để phải rÆ¡i vào tình trạng đối chất, các dẫn chứng của Bá»™ Tài chính đều... có lợi cho nhà quản lý và doanh nghiệp. Lý do giá thế giá»›i tăng cao là Ä‘úng, lý giải do giá thấp nên nảy sinh xuất lậu xăng dầu là Ä‘úng, giá xăng dầu Việt Nam thấp hÆ¡n giá khu vá»±c cÅ©ng là Ä‘úng, nhÆ°ng nếu thông Ä‘iệp chỉ dừng lại bấy nhiêu thôi thì chÆ°a đủ.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, còn nhiều chuyện chÆ°a rõ ràng, Ä‘iển hình nhÆ° ngành xăng dầu Ä‘ã làm hết sức để giảm giá thành hay chÆ°a? Vì sao các doanh nghiệp luôn kêu lá»—? Bá»™ Tài chính thay mặt Nhà nÆ°á»›c, xã há»™i, người dân Ä‘ã kiểm soát các doanh nghiệp chặt chẽ chÆ°a để đảm bảo rằng, giá thành xăng dầu hiện nay là hợp lý và không còn cá»­a nào để cắt giảm chi phí, chỉ còn con đường tăng giá?

So sánh giá bán lẻ của Việt Nam vá»›i các nÆ°á»›c Trung Quốc, Lào, Campuchia... thì của ta thấp hÆ¡n. NhÆ°ng giá xăng dầu thế giá»›i là giống nhau nên bản chất giá xăng dầu các quốc gia khác nhau, là do các khoản thu vào ngân sách của các Chính phủ là khác nhau.

Nhìn lại bảng giá cÆ¡ sở xăng dầu hiện nay, tổng mức các khoản thu cho Nhà nÆ°á»›c vá»›i giá xăng dầu lên tá»›i 22%? Lạm phát, giá nhiều mặt hàng Ä‘ã tăng cao, sao vẫn áp dụng trích lập Quỹ bình ổn và không lùi thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt...?

Giá dầu thô thế giá»›i tăng, và còn tiếp tục tăng. Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam được khai thác tài nguyên thô để bán ra nÆ°á»›c ngoài. Vậy thì, khoản lợi chênh lệch giá ấy có được tính vào phần Nhà nÆ°á»›c sẽ bù giá ra cho người dân khi mua xăng dầu trong nÆ°á»›c không, hay chỉ mang đến lợi nhuận cho doanh nghiệp?

Bên cạnh Ä‘ó, lý do "vì chống xuất lậu" mà phải tăng giá càng khiến người tiêu dùng thấy khó hiểu. Ít ra, Bá»™ Tài chính phải làm rõ, tá»· lệ xuất lậu xăng dầu là bao nhiêu phần trăm trên thị trường ná»™i địa? Việc chống buôn lậu không thể coi là chuyện "tất yếu", mà là nhiệm vụ của công an, lá»±c lượng quản lý thị trường. Không thể mang công tác chống buôn lậu ra để tạo thêm má»™t gánh nặng cho giá, và cho người dân.

Xét cho cùng, chống xuất lậu xăng dầu là để tránh thất thoát Ngân sách, tiền của của người dân, nhÆ°ng rồi chính việc coi tăng giá là giải pháp chống buôn lậu lại khiến cho, người tiêu dùng rốt cục chịu thiệt thòi.

Lý lẽ tăng giá vì phải theo thị trường cÅ©ng không đầy đủ. Mặc dù, Nghị quyết 11 cho phép, giá Ä‘iện, giá xăng theo thị trường nhÆ°ng nếu chỉ tính chuyện "thả giá" theo thị trường, thay vì thiết lập Ä‘iều kiện tiên quyết hình thành cÆ¡ chế thị trường, trÆ°á»›c khi thả giá, là phải tạo lập má»™t môi trường có tính cạnh tranh.

Trong giải pháp thá»±c hiện thị trường hóa xăng dầu, chỉ có duy nhất má»™t giải pháp về giá. Và nếu theo Ä‘uổi theo hÆ°á»›ng này thì giá cả xăng dầu sẽ còn nhảy nhót nhiều lần hÆ¡n. Còn nếu kiềm chế giá để kiềm chế lạm phát nhÆ° năm 2010 trở về trÆ°á»›c, thì Ä‘iều Ä‘ó chỉ mang đến sá»± ổn định "ảo" cho kinh tế vÄ© mô.

Nguồn: Vnexpress