Khai thác khí Ä‘á phiến.  Ảnh drillingcontrtactor.org

Mỹ từ nhập khẩu biến thành thặng dÆ° khí đốt

Cách mạng khí Ä‘á phiến rất có thể sẽ làm thay đổi diện mạo năng lượng trên toàn cầu. Vá»›i trữ lượng dồi dào và chi phí sản xuất rẻ, khí Ä‘á phiến ở Mỹ có thể thay thế cho nguồn nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu .

Trong bài viết “Má»™t thế cân bằng địa chính trị má»›i”,  Financial Times nhận định Mỹ có thể sẽ từ bỏ vai trò cảnh sát biển quốc tế và Ä‘iều này lại có thể gây phiền toái cho Trung Quốc.

Theo học thuyết quân sá»± của Carter vào năm 1980, Hoa Kỳ có thể sá»­ dụng vÅ© lá»±c trong trường hợp cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi của mình tại vùng Vịnh. Và học thuyết này Ä‘ã được Mỹ áp dụng từ nhiều thập niên nay, nhằm bảo vệ con đường hàng hải huyết mạch nối liền các nÆ°á»›c dầu hỏa vùng Vịnh vá»›i phần còn lại của thế giá»›i.

NhÆ°ng giờ Ä‘ây, chính sách này Ä‘ang dần thay đổi. Các cuá»™c chiến “hao người, tốn của” ở Afghanistan và Iraq trÆ°á»›c Ä‘ó, khủng hoảng tài chính năm 2008, suy thoái và thâm hụt ngân sách ngày càng nghiêm trọng… khiến Washington quay về vá»›i thá»±c tại. Công luận Mỹ ngày càng ít hào hứng vá»›i má»™t chính sách đối ngoại theo kiểu gây hấn.

Theo phân tích của Financial Times, nhờ vào việc sá»­ dụng rá»™ng rãi công nghệ má»›i khai thác khí Ä‘á phiến, nÆ°á»›c Mỹ từ chá»— thâm hụt trở thành thặng dÆ° khí đốt. Hiện tại, Mỹ là quốc gia có sản lượng dầu khí tăng nhanh nhất trên thế giá»›i. Bên cạnh Ä‘ó, Mỹ còn phát triển dá»± án khai thác dầu ở vùng nÆ°á»›c sâu tại vùng vịnh Mêhicô và gia tăng việc sản xuất khí Ä‘á dầu. Nếu kể thêm việc khai thác cát chứa dầu tại Canada, khu vá»±c Bắc Mỹ Ä‘ã có thể hoàn toàn tá»± cung cấp về dầu khí. NhÆ° vậy, Ä‘iều này có lẽ làm biến đổi hoàn toàn vai trò mà Mỹ Ä‘ang nắm giữ trên thế giá»›i.

Vấn đề nan giải của Trung Quốc

Financial Times nhận định trong khi Mỹ ngày càng bá»›t lệ thuá»™c vào nguồn nhiên liệu bên ngoài, thì ngược lại nhu cầu của Trung Quốc ngày càng tăng. Hiện tại, hÆ¡n 50% lượng dầu hỏa tiêu thụ tại khu vá»±c châu Á-Thái Bình DÆ°Æ¡ng là nhập từ Trung Đông. Bên cạnh Ä‘ó, Trung Quốc ngày càng phải đối mặt  vá»›i những bất ổn trong vùng Vịnh.

Ông John Mitchell, chuyên gia về các vấn đề năng lượng cho Chatham House, má»™t há»™i tham vấn của VÆ°Æ¡ng quốc Anh, giải thích: “Do phần lá»›n lượng dầu vận chuyển qua eo biển Hormuz là cung cấp cho châu Á, việc đảm bảo an ninh cho nguồn cung cấp không còn liên quan nhiều đến Mỹ  nữa. Giờ Ä‘ây, Ä‘ó sẽ là vấn đề của riêng châu Á”.

NhÆ° vậy, nếu Mỹ không còn giữ vai trò sen đầm quốc tế nữa, vậy thì ai sẽ đảm nhận? Phải chăng là Trung Quốc?

Financial Times trích dẫn nhận định của các nhà phân tích cho rằng, Trung Quốc vẫn chÆ°a đủ khả năng để đảm nhận vai trò này. Nếu so sánh về mặt tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng, năng lá»±c của Hải quân Trung Quốc vẫn còn lâu má»›i bằng Hải quân Mỹ. Mỹ hiện có 11 tàu sân bay, trong khi Ä‘ó Trung Quốc chỉ má»›i có má»™t và  vừa được biên chế hồi tháng 9/2012.

Má»™t số chuyên gia khác còn cho rằng vấn đề đảm bảo an ninh hàng hải cÅ©ng có thể trở thành má»™t thứ để trao đổi trong quan hệ Trung-Mỹ. Theo ông John Mitchell, trong trường hợp má»™t khủng hoảng má»›i xảy ra tại vùng Vịnh, Washington có thể sẽ chấp nhận bảo đảm an ninh hàng hải, vá»›i Ä‘iều kiện Bắc Kinh phải có má»™t số nhượng bá»™. Mỹ có thể yêu cầu Trung Quốc phải có thái Ä‘á»™ Ä‘úng đắn trong các vụ tranh chấp lãnh thổ vá»›i các nÆ°á»›c đồng minh của Mỹ tại Đông Á nhÆ° Đài Loan, Nhật Bản và Philippines.

Thế nhÆ°ng, cÅ©ng có nhiều chuyên gia loại bỏ khả năng Mỹ rút quân khỏi vùng Vịnh. Ông David Goldwyn, giám đốc Văn phòng tÆ° vấn Goldwyn Global Strategies, cho rằng mặc dù lượng dầu nhập khẩu có thể giảm nhiều, nhÆ°ng Mỹ vẫn có thể bị  chao đảo, nếu giá dầu thô bùng phát. Và hiện vẫn chÆ°a có nguồn nhiên liệu nào có thể thay thế dá»… dàng xăng dầu trong ngành giao thông vận tải. Vì vậy, Mỹ vẫn phải tiếp tục duy trì sá»± hiện diện tại Trung Đông và vẫn phải tiếp tục bảo vệ các tuyến đường hàng hải chiến lược nhÆ° eo biển Hormuz.

Financial Times trích kết luận của ông Ed Morse, phụ trách nghiên cứu về nguyên liệu cho Citigroup, cho rằng “trong má»™t thế giá»›i luôn phải đối mặt vá»›i nạn khủng bố và cuá»™c chiến Internet,  biên giá»›i của Mỹ vẫn là toàn cầu”.

Nguồn tin: Financial Times/RFI