Vào tháng 11 năm ngoái, Vương quốc Anh cùng với đối tác quan trọng là Italy đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26, một sự kiện được nhiều người cho là cơ hội cuối cùng tốt nhất của thế giới để kiểm soát tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra. Kết quả quan trọng của hội nghị thượng đỉnh là hàng chục quốc gia cam kết chấm dứt nạn phá rừng, hạn chế phát thải khí CO2 và mêtan, đồng thời ngừng đầu tư công vào điện than. Cụ thể liên quan đến than, tổng cộng 46 quốc gia đã ký tuyên bố chuyển đổi từ than toàn cầu sang điện sạch, hứa hẹn sẽ “đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khỏi việc sản xuất điện từ than không suy giảm” và “ngừng cấp giấy phép mới cho các dự án phát điện từ than mới không suy giảm”.
Nhưng chưa đầy một năm sau, tất cả những lời hứa đó đã tan thành mây khói, khi các nước phát triển hiện đang đua nhau để khôi phục sản xuất năng lượng dựa trên than đá sau khi cuộc khủng hoảng Ukraine gây ra cuộc suy thoái năng lượng toàn cầu.
Theo một báo cáo của Observer Research Foundation, sự gián đoạn nguồn cung năng lượng do cuộc chiến của Nga với Ukraine khiến giá LNG thậm chí còn cao hơn khi than đá trở thành lựa chọn duy nhất cho nguồn điện có thể phân phối và giá cả phải chăng ở phần lớn châu Âu, bao gồm các thị trường khó tính như Tây Âu và Bắc Mỹ vốn có chính sách rõ ràng để loại bỏ dần than đá.
Theo Washington Post, các mỏ than và nhà máy điện đóng cửa 10 năm trước đã bắt đầu được sửa chữa ở Đức. Các nhà quan sát trong ngành đã gọi đây là “mùa xuân” cho các nhà máy nhiệt điện than của Đức, nước này dự kiến sẽ đốt ít nhất 100.000 tấn than mỗi tháng vào mùa đông. Đó là một bước ngoặt lớn khi xét tới mục tiêu của Đức là loại bỏ tất cả điện sản xuất bằng than vào năm 2038.
Các nước châu Âu khác như Áo, Ba Lan, Hà Lan và Hy Lạp cũng đã bắt đầu khởi động lại các nhà máy than.
Trong khi đó, nhập khẩu than của Trung Quốc đã tăng mạnh 24% so với tháng trước đó trong tháng 7 khi các nhà máy phát điện tăng cường mua để đáp ứng nhu cầu điện cao điểm vào mùa hè. Trung Quốc có số lượng nhà máy điện than đang hoạt động lớn nhất với 3.037 nhà máy trong khi Đức, nền kinh tế lớn nhất EU sở hữu 63 nhà máy.
Tình trạng này đã dẫn đến tiêu thụ than toàn cầu tăng vọt, có thể đạt mức chúng ta chưa từng thấy trong một thập kỷ, mặc dù sẽ có giới hạn đối với sự tăng trưởng khi việc đầu tư vào bất kỳ nhà máy chạy bằng than mới nào đã dừng lại. Nhưng điều đó chỉ khiến thị trường than trở nên thắt chặt hơn, đẩy nguồn năng lượng này vào nhóm tăng trưởng vượt trội.
Than nhiệt, là loại được sử dụng để sản xuất điện, đã tăng giá 170% kể từ cuối năm 2021 – phần lớn mức tăng là sau khi Nga xâm lược Ukraine.
Thế tiến thoái lưỡng nan của Đức
Đức là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc khủng hoảng năng lượng ngày càng gia nghiêm trọng sau khi chính sách năng lượng của nước này rơi vào ngõ cụt. Trong nhiều thập kỷ, các chính phủ liên tiếp ở Berlin đã theo đuổi chính sách tối đa hóa sự phụ thuộc của đất nước vào dầu và khí đốt của Nga, và gần như loại bỏ hoàn toàn năng lượng hạt nhân khi hai lò phản ứng chức năng cuối cùng dự kiến sẽ ngừng hoạt động vào năm 2022. Hệ quả là, nước Đức đã trở nên phụ thuộc nặng nề vào khí đốt tự nhiên, khi nhiên liệu này chiếm 25% tổng mức tiêu thụ năng lượng sơ cấp của cả nước. Mặc dù Đức có nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên đáng kể có thể được tiếp cận bằng fracking, nhưng Berlin đã cấm công nghệ này, đồng nghĩa với việc nước này phải nhập khẩu 97% khí đốt chủ yếu từ Nga, Hà Lan và Na Uy.
Trong trường hợp xấu nhất khi Nga ngừng tất cả các hoạt động xuất khẩu theo đường ống, nhà Kinh tế trưởng Châu Âu của Goldman Sachs, Sven Jari Stehn và nhóm của ông cho rằng tăng trưởng GDP của khu vực đồng Euro có khả năng giảm 2,2 điểm phần trăm vào năm 2022, với những tác động lớn ở Đức (-3 điểm phần trăm) và Ý (-2,6 điểm phần trăm).
Những khó khăn của nước Đức có thể lý giải được một phần. Quá trình loại bỏ hạt nhân mạnh mẽ cũng là một phần của việc chuyển đổi năng lượng của nước này cũng như quá trình hướng tới một nền kinh tế cacbon thấp. Khí đốt tự nhiên rẻ và đáng tin cậy, chỉ tạo ra lượng khí thải bằng một nửa so với than đá, và là nguyên liệu đầu vào quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Ở Đức, 44% khí đốt được sử dụng để sưởi ấm tại các tòa nhà vào năm 2020, trong khi các quy trình công nghiệp tiêu thụ 28%. Khí đốt là nguyên liệu tốt nhất và rẻ nhất để sản xuất phân đạm tổng hợp, trong đó Đức là nhà cung cấp quan trọng. Khí đốt cũng được sử dụng trong quá trình lọc dầu, sản xuất hóa chất và nhiều loại hình sản xuất khác. Tất cả những hoạt động này rất khó - nếu không muốn nói là không thể - để sớm thay thế hoàn toàn bằng năng lượng xanh.
Với một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng đang diễn ra, Đức sẽ tham gia vào nhóm các quốc gia giảm dần các mục tiêu khí hậu bằng cách tăng cường sử dụng than, loại nhiên liệu đã vượt qua gió để trở thành nguyên liệu đầu vào lớn nhất cho sản xuất điện trên toàn cầu vào năm 2021. Quả thật, Đức có rất ít sự lựa chọn ngoài việc đốt than tại các nhà máy điện - được nhiều người coi là một trong những nhiên liệu hóa thạch bẩn nhất và được khai thác tại các mỏ lộ thiên rộng lớn nằm rải rác ở vùng nông thôn nước Đức. Ủy ban châu Âu đã cho phép các quốc gia thay thế khí đốt của Nga bằng than đá và hệ quả là tạo ra lượng khí thải cao hơn.
Nhưng than chỉ là một giải pháp tạm thời và Đức cũng phải nhìn rõ về tương lai năng lượng lâu dài của mình - một tương lai không có khí đốt của Nga. Năng lượng hạt nhân là không thể chấp nhận được, nếu có thì rất ít, các quốc gia châu Âu đều phản đối năng lượng hạt nhân giống như Đức. Trở lại vào tháng 2, các chính trị gia Đức đã kịch liệt lên án nỗ lực của EU nhằm dán nhãn năng lượng hạt nhân là bền vững.
Nguồn tin: xangdau.net
