Liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng vừa thống nhất cho phép các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng, dầu đầu mối thá»±c hiện quyá»n quyết định giá trong biên Ä‘á»™ và tần suất được quy định tại Nghị định số 84/2009/NÄ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến lo ngại, cả cÆ¡ quan quản lý và DN chÆ°a làm tốt công tác thông tin vá» tính minh bạch của giá thành xăng, dầu, nên Ä‘ã có những lý giải khác nhau.
Phải tăng, giảm linh hoạt
Nghị định số 84 vá» kinh doanh xăng dầu có hiệu lá»±c từ ngày 15/12/2009 nhÆ°ng sau gần 3 năm, Bá»™ Tài chính vẫn chÆ°a trao quyá»n định giá cho DN do xăng, dầu là mặt hàng trá»ng yếu tác Ä‘á»™ng mạnh đến sá»± ổn định kinh tế - xã há»™i. Tuy váºy, việc Nhà nÆ°á»›c trá»±c tiếp can thiệp sâu vào quá trình hình thành giá lại bá»™c lá»™ hạn chế, làm cho thị trÆ°á»ng xăng, dầu trong nÆ°á»›c bị "bóp méo". Nhà nÆ°á»›c phải cắt giảm các khoản thu, tháºm chí còn phải bù lá»— thông qua DN. Việc Ä‘iá»u hành giá bán các mặt hàng xăng vẫn do Nhà nÆ°á»›c quy định dẫn đến hệ lụy giá bán trong nÆ°á»›c thÆ°á»ng không bắt kịp giá thị trÆ°á»ng thế giá»›i.
Văn bản số 8412/BTC-QLG ngày 29/6 được Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a ra sau 4 lần giá xăng dầu giảm liên tiếp trong 2 tháng qua, tổng cá»™ng giảm 2.600 đồng/lít. Tuy nhiên, cả 4 lần, hầu nhÆ° không DN nào chủ Ä‘á»™ng Ä‘á» xuất giảm, mà chủ yếu phải giảm theo lệnh.
Kỳ vá»ng của cÆ¡ quan quản lý khi để DN tá»± quyết định giá, há» sẽ phải có trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i dân, Chính phủ trÆ°á»›c việc lá»— lãi của giá xăng, dầu thay vì Ä‘ùn đẩy cho cÆ¡ quan quản lý nhÆ° hiện nay.
Tá»± quyết giá có là “lợi ích nhóm”?
Từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c, trong các thông báo tăng, giảm giá xăng, dầu được công bố, khái niệm "giá cÆ¡ sở" luôn được Ä‘Æ°a ra nhÆ° má»™t căn cứ quan trá»ng nhất cho quyết định Ä‘iá»u chỉnh. Tuy nhiên, có má»™t Ä‘iểm mà thông cáo Ä‘ã không chỉ ra, Ä‘ó là sá»± cao, thấp của giá cÆ¡ sở lại không phản ánh lá»— lãi thá»±c tế của DN.
Giá cÆ¡ sở được tính dá»±a trên giá xăng, dầu thành phẩm tại thị trÆ°á»ng Singapore bình quân gia quyá»n của 30 ngày (theo lịch) tính đến thá»i Ä‘iểm chốt số liệu. Trong 30 ngày Ä‘ó, giá có lên, có xuống. DN có thể nháºp vào thá»i Ä‘iểm giá cao trong 30 ngày nhÆ°ng cÅ©ng có thể nháºp vào những thá»i Ä‘iểm giá thế giá»›i thấp hÆ¡n nhiá»u so vá»›i giá cÆ¡ sở trung bình. Äiá»u này có thể làm cho giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n nhiá»u giá bán hiện hành nhÆ°ng thá»±c tế DN vẫn lãi lá»›n. Vì thế, giá cÆ¡ sở chỉ là công cụ giám sát mà không thể là căn cứ để quyết định tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu.
Äồng ý cứ để thị trÆ°á»ng quyết định, nhÆ°ng vấn Ä‘á» là thị trÆ°á»ng nào để tránh các hiện tượng thông đồng giá. Äó không thể là thị trÆ°á»ng mà Petrolimex thống trị, TS VÅ© Äình Ánh nháºn định. CÆ¡ chế giao quyá»n tá»± quyết định giá bán cho DN má»›i chỉ tháo gỡ má»™t phần sá»± phụ thuá»™c, lúng túng của các DN khi giá xăng dầu lên hay xuống. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cần từng bÆ°á»›c xóa bá» Ä‘á»™c quyá»n các ngành xăng dầu, Ä‘iện để có thể áp dụng các quy tắc thị trÆ°á»ng.
Thống nhất việc quản lý giá xăng, dầu hÆ°á»›ng vá» thị trÆ°á»ng nhiá»u hÆ¡n, theo tiến sÄ© Nguyá»…n Äình Cung, Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, Nhà nÆ°á»›c nên táºp trung vào đạt được mục tiêu quản lý bằng chính sách kinh tế nhÆ° quy hoạch, giấy phép, thuế, phí... giao quyá»n tá»± chủ cho DN nhiá»u hÆ¡n nhÆ° tá»± chủ vá» nguồn cung, vá» việc định giá bán xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, mạng lÆ°á»›i kinh doanh... Nhà nÆ°á»›c phải thể hiện vai trò giám sát, quản lý của mình trong các DN bằng việc kiểm toán, thanh tra Ä‘á»™c láºp.
Phải tăng, giảm linh hoạt
Nghị định số 84 vá» kinh doanh xăng dầu có hiệu lá»±c từ ngày 15/12/2009 nhÆ°ng sau gần 3 năm, Bá»™ Tài chính vẫn chÆ°a trao quyá»n định giá cho DN do xăng, dầu là mặt hàng trá»ng yếu tác Ä‘á»™ng mạnh đến sá»± ổn định kinh tế - xã há»™i. Tuy váºy, việc Nhà nÆ°á»›c trá»±c tiếp can thiệp sâu vào quá trình hình thành giá lại bá»™c lá»™ hạn chế, làm cho thị trÆ°á»ng xăng, dầu trong nÆ°á»›c bị "bóp méo". Nhà nÆ°á»›c phải cắt giảm các khoản thu, tháºm chí còn phải bù lá»— thông qua DN. Việc Ä‘iá»u hành giá bán các mặt hàng xăng vẫn do Nhà nÆ°á»›c quy định dẫn đến hệ lụy giá bán trong nÆ°á»›c thÆ°á»ng không bắt kịp giá thị trÆ°á»ng thế giá»›i.
Văn bản số 8412/BTC-QLG ngày 29/6 được Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a ra sau 4 lần giá xăng dầu giảm liên tiếp trong 2 tháng qua, tổng cá»™ng giảm 2.600 đồng/lít. Tuy nhiên, cả 4 lần, hầu nhÆ° không DN nào chủ Ä‘á»™ng Ä‘á» xuất giảm, mà chủ yếu phải giảm theo lệnh.
Kỳ vá»ng của cÆ¡ quan quản lý khi để DN tá»± quyết định giá, há» sẽ phải có trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i dân, Chính phủ trÆ°á»›c việc lá»— lãi của giá xăng, dầu thay vì Ä‘ùn đẩy cho cÆ¡ quan quản lý nhÆ° hiện nay.
Tá»± quyết giá có là “lợi ích nhóm”?
Từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c, trong các thông báo tăng, giảm giá xăng, dầu được công bố, khái niệm "giá cÆ¡ sở" luôn được Ä‘Æ°a ra nhÆ° má»™t căn cứ quan trá»ng nhất cho quyết định Ä‘iá»u chỉnh. Tuy nhiên, có má»™t Ä‘iểm mà thông cáo Ä‘ã không chỉ ra, Ä‘ó là sá»± cao, thấp của giá cÆ¡ sở lại không phản ánh lá»— lãi thá»±c tế của DN.
Giá cÆ¡ sở được tính dá»±a trên giá xăng, dầu thành phẩm tại thị trÆ°á»ng Singapore bình quân gia quyá»n của 30 ngày (theo lịch) tính đến thá»i Ä‘iểm chốt số liệu. Trong 30 ngày Ä‘ó, giá có lên, có xuống. DN có thể nháºp vào thá»i Ä‘iểm giá cao trong 30 ngày nhÆ°ng cÅ©ng có thể nháºp vào những thá»i Ä‘iểm giá thế giá»›i thấp hÆ¡n nhiá»u so vá»›i giá cÆ¡ sở trung bình. Äiá»u này có thể làm cho giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n nhiá»u giá bán hiện hành nhÆ°ng thá»±c tế DN vẫn lãi lá»›n. Vì thế, giá cÆ¡ sở chỉ là công cụ giám sát mà không thể là căn cứ để quyết định tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu.
Äồng ý cứ để thị trÆ°á»ng quyết định, nhÆ°ng vấn Ä‘á» là thị trÆ°á»ng nào để tránh các hiện tượng thông đồng giá. Äó không thể là thị trÆ°á»ng mà Petrolimex thống trị, TS VÅ© Äình Ánh nháºn định. CÆ¡ chế giao quyá»n tá»± quyết định giá bán cho DN má»›i chỉ tháo gỡ má»™t phần sá»± phụ thuá»™c, lúng túng của các DN khi giá xăng dầu lên hay xuống. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cần từng bÆ°á»›c xóa bá» Ä‘á»™c quyá»n các ngành xăng dầu, Ä‘iện để có thể áp dụng các quy tắc thị trÆ°á»ng.
Thống nhất việc quản lý giá xăng, dầu hÆ°á»›ng vá» thị trÆ°á»ng nhiá»u hÆ¡n, theo tiến sÄ© Nguyá»…n Äình Cung, Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, Nhà nÆ°á»›c nên táºp trung vào đạt được mục tiêu quản lý bằng chính sách kinh tế nhÆ° quy hoạch, giấy phép, thuế, phí... giao quyá»n tá»± chủ cho DN nhiá»u hÆ¡n nhÆ° tá»± chủ vá» nguồn cung, vá» việc định giá bán xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, mạng lÆ°á»›i kinh doanh... Nhà nÆ°á»›c phải thể hiện vai trò giám sát, quản lý của mình trong các DN bằng việc kiểm toán, thanh tra Ä‘á»™c láºp.
| Mô hình quản lý giá theo hÆ°á»›ng mở sẽ giảm bá»›t gánh nặng cho ngân sách và khuyến khích DN tham gia vào những lÄ©nh vá»±c mà Nhà nÆ°á»›c chi phối giá cả đầu ra. Tuy nhiên, Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng giám sát chặt chẽ hÆ¡n đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của các DN để bình ổn thị trÆ°á»ng. |
Nguồn tin: KTÄT
