Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu Ä‘ã trao quyền tá»± chủ cho doanh nghiệp trong việc định giá bán. Tuy nhiên, bÆ°á»›c tiến hÆ°á»›ng thị trường xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang gặp phải những nghi ngại.

Có hiệu lá»±c kể từ ngày 15/12/2009, Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu được coi là má»™t bÆ°á»›c tiến lá»›n trong việc quản lý thị trường xăng dầu khi cÆ¡ chế giám sát minh bạch được xây dá»±ng. Theo Ä‘ó, nếu giá cÆ¡ sở biến Ä‘á»™ng đến 7%, doanh nghiệp (DN) được tá»± chủ định giá xăng dầu bán lẻ trên thị trường. Trường hợp biến Ä‘á»™ng từ 7 - 12% sẽ sá»­ dụng nguồn quỹ bình ổn để xá»­ lý và khi biến Ä‘á»™ng giá lá»›n hÆ¡n 12% thì Nhà nÆ°á»›c sẽ can thiệp bằng các công cụ quản lý khác.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú, nhờ công thức tính giá xăng dầu cụ thể và minh bạch, nên các DN được tá»± chủ trong việc ra quyết định kinh doanh. Bên cạnh Ä‘ó, cÆ¡ quan quản lý có cÆ¡ sở để giám sát DN và người tiêu dùng cÅ©ng có thể tham gia quá trình này. “Cái được lá»›n nhất của nghị định này là chúng ta Ä‘ã xây dá»±ng được cÆ¡ chế để quản lý thị trường xăng dầu theo định hÆ°á»›ng và vẫn đảm bảo được quyền lợi của Nhà nÆ°á»›c, người tiêu dùng và DN”, ông Tú nói.

Giải thích về những thông tin cho rằng, kể từ khi được quyền tá»± chủ trong quyết định giá bán, DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ã tăng giá xăng dầu nhiều đợt, gây tác Ä‘á»™ng xấu tá»›i sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) khẳng định, thông tin nhÆ° vậy là không thoả Ä‘áng. “Nếu nhÆ° năm 2008, chúng ta Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu 12 lần, thì năm 2009 cÅ©ng Ä‘iều chỉnh giá tá»›i 11 lần. Nên nhá»› rằng, giai Ä‘oạn Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c vẫn giữ quyền quyết định tăng - giảm giá xăng dầu và có lần Ä‘iều chỉnh cách nhau chỉ vài ngày. Còn thá»±c tế từ khi Nghị định 84/2009/NĐ-CP có hiệu lá»±c đến nay Ä‘ã 3 tháng, DN xăng dầu chỉ Ä‘iều chỉnh giá 3 lần - tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° những năm trÆ°á»›c và không hề dày đặc nhÆ° má»™t số người vẫn nghÄ©”, ông Bảo lý giải.

Phản bác ý kiến cho rằng, việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cao hÆ¡n mức tăng của thế giá»›i, ông Bảo cho biết, rất dá»… kiểm chứng Ä‘iều này, do các yếu tố tính giá cÆ¡ sở Ä‘ã được quy định chặt chẽ và chi tiết. “Có má»™t yếu tố mà nhiều người thường quên khi muốn tính giá xăng dầu trong nÆ°á»›c là mức Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh tá»· giá Ä‘ã không được tính vào giá thành xăng dầu trong nÆ°á»›c. Điều này dẫn tá»›i sá»± tính toán không chuẩn xác của nhiều chuyên gia. Thêm vào Ä‘ó, trách nhiệm ná»™p ngân sách nhà nÆ°á»›c của DN là rất cao và thường chiếm khoảng 38% cÆ¡ cấu giá. Nếu tính toán các yếu tố cấu thành giá cÆ¡ sở không đầy đủ thì dá»… đổ tiếng cho DN xăng dầu”, ông Bảo bổ sung.

Khẳng định kinh doanh xăng dầu khốc liệt và không hề có lãi nhÆ° nhiều người vẫn nghÄ©, ông Đỗ Quốc Hùng, Phó giám đốc Công ty Xăng dầu hàng không cho biết, từ đầu năm đến nay, DN này luôn bị lá»— trong kinh doanh xăng dầu. TÆ°Æ¡ng tá»±, ông Cao Văn Hân, Giám đốc Ä‘iều hành Tổng công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i cÅ©ng khẳng định, dù giá Ä‘ã tăng lên, nhÆ°ng DN vẫn không hề có lãi khi kinh doanh mặt hàng đầy rủi ro và nhạy cảm này.

Bình luận về tính hợp lý trong việc trao quyền định giá xăng dầu cho các DN, các DN kinh doanh trong lÄ©nh vá»±c này đều khẳng định, Ä‘ây là việc làm cần thiết, bởi nếu Nhà nÆ°á»›c vẫn giữ cÆ¡ chế quyết định giá bán nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây, thì thá»±c chất, DN chỉ bán thuê hàng cho Nhà nÆ°á»›c và không thá»±c sá»± phát huy tính sáng tạo trong kinh doanh. Khi Ä‘ó, sá»± lúng túng và chậm Ä‘iều chỉnh sẽ lại xuất hiện và hệ quả bù lá»— lá»›n cho các DN sẽ xảy ra.

Ông Nguyá»…n Cẩm Tú cÅ©ng khẳng định, cÆ¡ chế giám sát Ä‘ã được xây dá»±ng chặt chẽ và các DN không thể có cÆ¡ há»™i lách các quy định để tăng giảm giá bán sai so vá»›i quy định. Cụ thể, trong các đợt tăng giá xăng dầu kể từ khi Nghị định 84/2009/NĐ-CP có hiệu lá»±c tá»›i nay, các DN Ä‘ã làm Ä‘úng quy định. Lần tăng giá ngày 14/1, trên cÆ¡ sở giá xăng dầu bình quân của thế giá»›i 30 ngày để tính giá cÆ¡ sở, thì giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ khi Ä‘ó từ 230 đồng tá»›i 670 đồng/lít tuỳ loại, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tá»· lệ tăng từ 1,6% đến 4,2%. Do Ä‘ó, DN tăng giá vào ngày 14/1 là phù hợp vá»›i quy định.

Hay nhÆ° lần tăng ngày 21/2, giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng cao hÆ¡n 476 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng tá»· lệ tăng 2,9%. Do vậy, DN tăng giá mặt hàng xăng vào ngày 21/2 cÅ©ng phù hợp vá»›i quy định và sau khi tăng, DN lãi 100 đồng/lít (không bao gồm lợi nhuận định mức).

Lãnh đạo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho biết, cÆ¡ chế má»›i là phù hợp trong giai Ä‘oạn Ä‘iều hành thị trường hiện nay. Tuy nhiên, cả cÆ¡ quan quản lý và DN chÆ°a làm tốt công tác thông tin về tính minh bạch của giá thành xăng dầu, nên Ä‘ã có những lý giải khác nhau. Ông Tú khẳng định, thời gian tá»›i, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng sẽ chỉ đạo các DN thá»±c hiện công tác thông tin tốt hÆ¡n nữa để người tiêu dùng biết rõ cÆ¡ cấu giá. Bên cạnh Ä‘ó, công tác kiểm tra cÅ©ng sẽ được các cÆ¡ quan quản lý tiến hành sát sao.

baodautu