Trong năm 2010, tiêu thụ dầu của Trung Quốc tăng 11% so vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c ở mức trung bình 9,2 triệu bpd. Mức ká»· lục được thiết lập vào tháng 4 vá»›i 9,36 triệu bpd.

Theo giá»›i phân tích, cÆ¡n khát dầu Trung Quốc có thể giảm tốc giữa những dấu hiệu "nguá»™i dần" của nền kinh tế. Ước tính tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2011 ở mức 9 -9,5% thay vì mức 10%-10,5%. Trong tháng 6, nhập khẩu dầu của Trung Quốc giảm ở xuống thấp nhất trong vòng 8 tháng ở con số 5,7% so vá»›i tháng trÆ°á»›c và 11,5% vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c. Tuy vậy, trừ khi nền kinh tế Trung Quốc hoàn toàn ngừng chạy, nếu không sá»± sụt giảm chỉ giống nhÆ° đốm sáng tạm thời.

Trong 4,8 triệu bpd mà Trung Quốc nhập khẩu năm ngoái (52% tổng tiêu thụ dầu của nÆ°á»›c này), gần má»™t nữa đến từ Trung Đông. Ảrập Xêút, Iran, Oman, Kuwait và Iraq chiếm khoảng 45% tổng lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc năm 2010.

Sá»± phụ thuá»™c vào nguồn dầu nhập khẩu Æ°á»›c tính sẽ gia tăng, vá»›i những nguồn cung má»›i đặc biệt đến từ đường bá»™ ở chính châu Á - Ä‘iều mà các nhà hoạch định an ninh năng lượng tin là đỡ rủi ro hÆ¡n các nguồn cung đường biển nhÆ° tuyến vận chuyển qua Eo biển Malacca.

Ví dụ, từ đầu năm nay, Nga bắt đầu vận chuyển dầu sang Trung Quốc thông qua hệ thống ống dẫn Skovorodino - Đại Khánh, má»™t nhánh của dá»± án Đông Siberia - Thái Bình DÆ°Æ¡ng (ESPO) mà Trung Quốc Ä‘ã cho Nga vay 25 tỉ USD đầu năm 2009. ESPO khởi nguồn cách Trung Quốc 4.800 km tại vùng Irkutsk.

Khi Nga bắt đầu xây dá»±ng mạng lÆ°á»›i Skovorodino vá»›i khoản vay của Trung Quốc, thì Trung Quốc Ä‘ã xây dá»±ng đường sắt nối từ biên giá»›i Nga tá»›i Đại Khánh. Tháng trÆ°á»›c, phó Thủ tÆ°á»›ng Nga Igor Sechin tuyên bố, việc vận chuyển dầu có thể gia tăng để cung cấp cho má»™t nhà máy lọc dầu liên doanh giữa Rosneft và Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), nhà máy này được cho là Ä‘ang trong quá trình xây dá»±ng gần Bắc Kinh vá»›i công suất 260.000 bpd, và Nga dá»± kiến cung cấp hÆ¡n 2/3 tổng số.

Theo cÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế tại Paris, dá»± án hợp tác này là má»™t phần của ná»— lá»±c thúc đẩy gia tăng gấp bá»™i công suất lọc dầu quốc gia Trung Quốc (hiện tại là 10 triệu bpd) vào 2016. Các cuá»™c Ä‘àm phán cÅ©ng được tiến hành vá»›i Tập Ä‘oàn Dầu khí Kuwait cho má»™t nhà máy lọc dầu 300.000 bpd ở tỉnh Quảng Đông, bao gồm việc xây dá»±ng má»™t mạng lÆ°á»›i bán lẻ cho phép Kuwait đạt mục tiêu xuất khẩu 500.000 bpd sang Trung Quốc.

Cho dù liên doanh nhà máy lọc dầu Trung - Nga xây dá»±ng gần Bắc Kinh, và cho dù nhu cầu tổng thể của Trung Quốc ngày má»™t lá»›n, nhÆ°ng không phải tất cả dầu ESPO sẽ tá»›i Trung Quốc. Đó là vì Nga muốn Ä‘a dạng hóa cÆ¡ sở khách hàng của mình ở nÆ°á»›c ngoài (đặc biệt là mục tiêu Nhật Bản và Hàn Quốc) bằng cách sá»­ dụng cảng Kozmino, cách không xa biên giá»›i của họ vá»›i Trung Quốc và Triều Tiên.

Các công ty dầu mỏ Trùng Quốc thậm chí Ä‘ã vÆ°Æ¡n xa tá»›i cả Iraq trong công cuá»™c tìm kiếm thêm nhiều nguồn cung cấp.

Tổng cá»™ng sản lượng dầu sản xuất ở nÆ°á»›c ngoài của các công ty Trung Quốc đạt 1,2 triệu bpd năm 2009, bao gồm cả dầu Trung Quốc nhập khẩu từ Kazakhstan kể từ năm 2005. Đường ống dẫn đầu Kazakhstan - Trung Quốc mang theo dầu cả ở Kazakhstan và Nga, Æ°á»›c tính trong năm nay đạt công suất dá»± kiến 400.000 bpd.

Ở Ä‘ây còn chứng kiến nhu cầu tiếp tục tăng mạnh vá»›i sản phẩm liên quan khí tá»± nhiên và mức Ä‘á»™ nhập khẩu chất đốt đạt ká»· lục. Sá»± phụ thuá»™c vào nÆ°á»›c ngoài còn lan rá»™ng ra toàn bá»™ nguồn năng lượng bao gồm than Ä‘á - nÆ°á»›c này trở thành nhà nhập khẩu ròng than Ä‘á trong năm 2009. Than chiếm 71% tổng tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc trong năm 2009, năm má»›i nhất vá»›i mọi con số thống kê đầy đủ. Con số thiếu 3,5 tỉ tấn cho tiêu dùng trong năm chiếm gần má»™t ná»­a lượng tiêu dùng than toàn cầu, và gần gấp Ä‘ôi mức tiêu thụ ná»™i địa vào thời Ä‘iểm chuyển giao của thế ká»·.

Ngoài má»™t phần trong hàng loạt thỏa thuận năng lượng mà Trung Quốc kí kết vá»›i Nga năm 2009 bao gồm hệ thống ống dẫn ESPO, Bắc Kinh Ä‘ã cho Moscow vay 6 tỉ USD trong má»™t phần thỏa thuận nhập khẩu 15 - 20 triệu tấn than má»—i năm trong giai Ä‘oạn kéo dài tá»›i giữa 2030.

Trung Quốc Ä‘ang tiến hành những bÆ°á»›c đề phòng rủi ro địa chính trị. Họ tìm cách khôi phục thỏa thuận Ä‘ã ký kết vá»›i Myanmar năm 2009. NhÆ°ng hệ thống ống dẫn ấy sẽ không mang theo dầu từ Myanmar, nó sẽ là má»™t lá»™ trình thay thế vận chuyển dầu thô từ châu Phi và Trung Quốc thay Ä‘i vì Ä‘i qua Eo biển Malacca. CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế vẫn giữ Æ°á»›c tính, tốc Ä‘á»™ gia tăng nhu cầu dầu của Trung Quốc từ 2010 - 2012 chiếm hÆ¡n 1/3 mức gia tăng nhu cầu toàn cầu.

Bởi vậy, Trung Quốc Ä‘ang không ngừng ná»— lá»±c phát triển các nguồn năng lượng ná»™i địa trong khi vẫn gia tăng phụ thuá»™c vào nguồn cung nÆ°á»›c ngoài về khí đốt, than Ä‘á và dầu mỏ. Tình hình địa - kinh tế Ä‘ã góp phần làm tăng tầm quan trọng của các nguồn dầu khí tiềm năng trong khu vá»±c, bao gồm cả quần đảo Trường Sa ở Biển Đông - nÆ¡i diá»…n ra tuyên bố chủ quyền chồng lấn giữa Trung Quốc và nhiều nÆ°á»›c khác.

* Tiến sÄ© Robert M Cutler được Ä‘ào tạo tại Viện Công nghệ Massachusetts và Đại học Michigan. Ông nghiên cứu và giảng dạy ở nhiều trường đại học tại Mỹ, Canada, Pháp, Thụy SÄ© và Nga. Hiện ông là nhà nghiên cứu cấp cao ở Đại học Carleton, Canada.

- TrÆ°á»›c căng thẳng Biển Đông, Trung Quốc Ä‘ã cảnh báo các bên tuyên bố chủ quyền khác ngừng mọi hoạt Ä‘á»™ng thăm dò dầu khí ở vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền nếu không có sá»± cho phép của Bắc Kinh. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền vá»›i hầu hết vùng biển này.

- Trong tháng 5, Tập Ä‘oàn Dầu khí Ngoài khÆ¡i quốc gia Trung Quốc (CNOOC), nhà sản xuất dầu khí ngoài khÆ¡i lá»›n nhất nÆ°á»›c này Ä‘ã Ä‘Æ°a ra 19 lô cùng hợp tác khai thác dầu khí ngoài khÆ¡i vá»›i các công ty nÆ°á»›c ngoài trong khu vá»±c Biển Đông. Trong tháng 2, má»™t thông tin do Ä‘ài truyền hình quốc gia Trung Quốc (CCTV) cho hay, CNOOC có kế hoạch đầu tÆ° 350 tỉ nhân dân tệ (54 tỉ USD) trong 5 năm tá»›i để khai thác tài nguyên dầu và khí tá»± nhiên. Trong số này, CNOOC dá»± kiến dùng 20 tỉ nhân dân tệ để khai thác và phát triển dầu khí vùng nÆ°á»›c sâu. "Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào việc thăm dò và khai thác ở Biển Đông trong tÆ°Æ¡ng lai gần", giám đốc Ä‘iều hành CNOOC DÆ°Æ¡ng Hoa nói trong má»™t cuá»™c họp báo về chiến lược kinh doanh của công ty năm 2011.

Hôm 24/5, Tân Hoa xã Ä‘Æ°a tin, tại Thượng Hải, má»™t giàn khoan dầu khổng lồ hoạt Ä‘á»™ng ở vùng nÆ°á»›c sâu 3.000m Ä‘ã được bàn giao cho CNOOC.

- Biển Đông trải dài từ bờ biển phía tây của Singapore ở Đông Nam Á tá»›i eo biển Đài Loan vá»›i diện tích khoảng 3.500.000 km vuông, bao gồm hÆ¡n 200 hòn đảo. Đây là má»™t hình thể biển lá»›n nhất sau năm đại dÆ°Æ¡ng. Các đảo ở Biển Đông có số lượng nhiều, tập hợp thành má»™t số quần đảo. Rất nhiều trong số này là các đảo chìm, đảo Ä‘á không có người ở. Biển Đông chứa Ä‘á»±ng khối lượng Ä‘áng kinh ngạc về Ä‘a dạng sinh học và tài nguyên biển, bao gồm trữ lượng dầu khí rất lá»›n, thủy sản và Æ°á»›c tính chiếm 30% các rạn san hô của thế giá»›i.

Tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc ngày 19/4 Ä‘ã Ä‘Æ°a ra má»™t báo cáo đặc biệt về Biển Đông, trong Ä‘ó mệnh danh vùng biển này là "Vịnh Ba TÆ° thứ hai". Tờ báo cho biết, Biển Đông chứa Ä‘á»±ng hÆ¡n 50 tỉ tấn dầu thô và hÆ¡n 20 nghìn tỉ mét khối khí. Con số này gấp khoảng 25 lần trữ lượng dầu và 8 lần trữ lượng khí của Trung Quốc Ä‘ã được chứng minh.