Việc Venezuela bên bờ vực sụp đổ và các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt của Mỹ đang tạo cơ hội cho Nga, Iran và Trung Quốc tăng cường sự hiện diện của họ ở Mỹ Latinh, khu vực mà trong nhiều thập kỷ đã nằm dưới quyền bá chủ của Mỹ. Trong khi Nga và Iran, ở một mức độ nào đó, đã giành được chỗ đứng ở Venezuela thông qua việc hậu thuẫn quan trọng cho chế độ Maduro, thì Trung Quốc mới là bên được hưởng lợi nhiều nhất nếu có thể đảm bảo mối quan hệ mật thiết với chế độ độc tài xã hội chủ nghĩa này.
Venezuela được ưu đãi với sự giàu có về dầu mỏ với trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới là 304 tỷ thùng. Sự tuyệt vọng ngày càng tăng ở Caracas, bởi sự sụp đổ gần kề của một quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào dầu mỏ, đã tạo cơ hội cho Trung Quốc khai thác nguồn tài nguyên hydrocacbon khổng lồ của Venezuela. Điều này không thể xảy ra ở một điểm mấu chốt quan trọng hơn đối với Trung Quốc khi nước này đã vượt Mỹ để trở thành nước lọc dầu và nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới. Cơn khát vô tận của Trung Quốc đối với xăng dầu, nguồn năng lượng quan trọng cho nền kinh tế đang phát triển của nước này, đang buộc Bắc Kinh phải xem xét việc tiếp cận nhiều hơn với các nguồn cung dầu trên toàn cầu. Các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc đã thể hiện sự sẵn sàng lách các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ để nhận dầu thô nhập khẩu từ Venezuela và Iran.
Áp lực ngày càng lớn để có thêm nguồn cung dầu thô đã khiến công ty hậu cần Trung Quốc China Concord Petroleum Co, được gọi là CCPC, nổi lên như một công ty hàng đầu trong việc lách lệnh trừng phạt của Mỹ để cung cấp dầu thô của Venezuela cho các nhà máy lọc dầu Đông Á. Tầm quan trọng của công ty này được thấy rõ bởi dữ liệu do hãng tin Reuters dẫn nguồn cho thấy trong tháng 4 và tháng 5 năm 2021, các tàu do CCPC thuê đã chở hơn 1/5 lượng dầu xuất khẩu của Venezuela trong hai tháng đó. Theo điều tra của Reuters, CCPC đã mua ít nhất 14 tàu chở dầu để vận chuyển dầu thô của Venezuela và Iran bất chấp các lệnh trừng phạt của Washington đối với hai nước này. Đến tháng 7 năm 2021, xuất khẩu dầu của Venezuela đã tăng tháng thứ hai liên tiếp, đạt 713.097 thùng mỗi ngày với phần lớn dầu thô được chuyển đến Trung Quốc.
Sau khi từ bỏ việc khai thác trực tiếp dầu thô của Venezuela vào tháng 8 năm 2019 như một phản ứng trước các lệnh trừng phạt nghiêm khắc hơn mà chính quyền Trump áp đặt, Bắc Kinh đang tập trung vào việc mở rộng sự hiện diện của mình tại quốc gia thành viên OPEC này. Được biết, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) đang cử nhân viên đến Venezuela để chuẩn bị đầu tư vào các hoạt động khi Tổng thống Maduro hoàn thiện đạo luật nhằm tạo điều kiện cho tư nhân kiểm soát nhiều hơn các dự án năng lượng. Nhà lãnh đạo độc tài hy vọng Đạo luật đó mà sẽ thu hút vốn đầu tư nước ngoài cần gấp để xây dựng lại ngành công nghiệp dầu khí đang bệ rạc của Venezuela, qua đó cho phép Caracas tái thiết nền kinh tế đang lụi bại của Venezuela. CNPC cũng đang đàm phán với PDVSA về việc tăng cường sản xuất tại 5 công ty liên doanh mà họ hợp tác với công ty dầu quốc gia của Venezuela.
Tầm quan trọng của việc thu hút đầu tư nước ngoài được nhấn mạnh bởi tình trạng khó khăn của ngành công nghiệp dầu mỏ hùng mạnh một thời của Venezuela với sản lượng tiếp tục giảm. Vào tháng 8 năm 2021, sản lượng dầu của PDVSA và đối tác nước ngoài được báo cáo đạt mức trung bình 520.000 thùng mỗi ngày, hoặc thấp hơn một chút so với 524.000 thùng được bơm một tháng trước đó và thấp hơn đáng kể so với 713.097 thùng mà Caracas xuất khẩu trong tháng đó. Không có gì ngạc nhiên khi sản lượng dầu của tháng Bảy thấp hơn nhiều so với mục tiêu do Bộ trưởng Dầu khí Tareck El Aissami đặt ra, một cuộc phỏng vấn với Bloomberg vào tháng 6 năm 2021, ông này cho biết sản lượng sẽ tăng lên 1,5 triệu thùng vào cuối năm nay. Để đạt được mục tiêu đầy tham vọng đó, Venezuela sẽ cần tăng gần gấp ba lần sản lượng dầu trung bình hàng ngày từ mức tháng 7 năm 2021.
Cách thức duy nhất để đạt được mục tiêu đầy tham vọng như vậy và cuối cùng đưa sản lượng dầu của Venezuela trở lại hơn 2 triệu thùng mỗi ngày là thu hút nguồn vốn đáng kể từ nước ngoài. PDVSA tin rằng sẽ cần 58 tỷ USD để khôi phục sản lượng về mức năm 1998, với khoảng 3 triệu thùng mỗi ngày. Trong khi đó, Maduro đã chỉ ra rằng việc đầu tư ít nhất là 30 tỷ USD sẽ thúc đẩy sản lượng có khả năng lên tới 5 triệu thùng mỗi ngày. Những con số này dựa trên phân tích được thực hiện bởi các chuyên gia trong ngành khác có vẻ không khả thi với một khoản đầu tư lớn hơn rất nhiều. Chẳng hạn như, Francisco Monaldi, Giám đốc Chương trình Năng lượng Châu Mỹ Latinh tại Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng của viện Baker thuộc Đại học Rice có trụ sở tại Houston tin rằng các ước tính của Maduro và PDVSA là quá lạc quan. Trong một bản tóm tắt chính sách tháng 2 năm 2021, Monaldi giải thích rằng sẽ cần một khoản đầu tư từ 10 đến 12 tỷ đô la mỗi năm trong một thập kỷ, "tổng cộng hơn 110 tỷ đô la" để Venezuela nâng sản lượng dầu thô lên 1 triệu thùng mỗi ngày trong vòng hai năm và sau đó đạt được 2,5 đến 3 triệu thùng mỗi ngày vào cuối 10 năm.
Các nguồn khác bao gồm các cố vấn kinh tế cho Tổng thống tạm quyền Juan Guaido được Hoa Kỳ công nhận ước tính sẽ cần một khoản đầu tư lớn hơn nữa, có khả năng lên đến 250 tỷ đô la để đạt sản lượng hơn 3 triệu thùng mỗi ngày.
Ngay cả những động thái của Maduro nhằm tạo ra một môi trường thân thiện hơn với nhà đầu tư đối với các công ty dầu mỏ quốc tế cũng không thu hút được nguồn vốn đáng kể cần thiết để hồi sinh ngành công nghiệp dầu mỏ đang bị ăn mòn nhanh chóng của Venezuela. Điều này là do các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt của Washington, đặc biệt là những lệnh trừng phạt do chính quyền Trump áp đặt trong năm 2019 nhằm cắt đứt Caracas khỏi thị trường năng lượng và vốn toàn cầu, đang ngăn cản nguồn vốn đầu tư từ các công ty năng lượng nước ngoài. Các ông lớn năng lượng của phương Tây chính là yếu tố quan trọng để xây dựng lại ngành công nghiệp dầu mỏ đang điêu tàn của Venezuela vì phần lớn cơ sở hạ tầng dầu mỏ của quốc gia này được thiết kế và xây dựng bởi các công ty Hoa Kỳ và châu Âu trong thời kỳ bùng nổ dầu mỏ những năm 1970.
Trong khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đang ngăn cản đầu tư của các ông lớn năng lượng phương Tây, thì Bắc Kinh chắc chắn sở hữu vốn và công nghệ cần thiết để hồi sinh ngành năng lượng đang sụp đổ của Venezuela. Sáng kiến Vành đai và Con đường trị giá 1 nghìn tỷ đô la của Trung Quốc cho thấy rõ nguồn lực, lao động và công nghệ đáng kể mà Bắc Kinh đang sử dụng. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã cho thấy sự sẵn sàng để lách và thậm chí thách thức các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ vì nó sẽ mang lại cho Trung Quốc một quyền lợi hữu hình khi làm như vậy.
Bất kỳ nỗ lực nào của CNPC để tăng cường đầu tư thông qua quan hệ đối tác với PDVSA cũng sẽ giúp Bắc Kinh kiểm soát tốt hơn nguồn cung dầu mỏ lớn nhất thế giới này. Điều đó sẽ không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng lớn hơn cho một nền kinh tế “khát” dầu mà dự kiến sẽ vượt qua Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào cuối thập kỷ này mà còn củng cố đáng kể sức mạnh địa chính trị của Trung Quốc. Mong muốn mở rộng tầm ảnh hưởng của Bắc Kinh ở Mỹ Latinh là sự đáp trả trực diện sự hiện diện liên tục của Washington ở châu Á và sự ủng hộ đối với Đài Loan. Nó cũng sẽ giúp gia tăng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc ở Mỹ Latinh, một khu vực từ trước tới nay nằm dưới quyền bá chủ của Hoa Kỳ, giúp Bắc Kinh tiếp cận nhiều hơn với các nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào của Nam Mỹ bao gồm dầu, vàng, bạc, đồng và kim loại đất hiếm. Bắc Kinh tin rằng điều này sẽ nâng cao vị thế của họ đối với Washington và giúp nước này chiếm ưu thế trong cuộc cạnh tranh đang diễn ra giữa hai cường quốc kinh tế và quân sự khổng lồ.
Bất kỳ khoản đầu tư nào của Bắc Kinh vào Venezuela cũng sẽ cung cấp cho chế độ xã hội chủ nghĩa Maduro một phao cứu sinh tài chính, cho phép PDVSA mở rộng sản xuất xăng dầu, qua đó củng cố khả năng của chính phủ Venezuela trong việc chống lại các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ. Điều đó sẽ kéo dài sự tồn tại của một chế độ chuyên quyền đã được chứng minh là gần như không thể tác động, bất chấp những rạn nứt xuất hiện trong những tháng gần đây, trước các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ trong hơn một thập kỷ. Điều đáng cân nhắc là Bắc Kinh, bằng cách tăng cường các hoạt động khai thác dầu của Venezuela, đang cải thiện triển vọng thu hồi khoản vay ước tính 19 tỷ USD thế chấp bằng dầu mỏ. Vào tháng 8 năm 2020, chế độ của Maduro đã bảo đảm thời gian ân hạn cho các khoản hoàn trả cho đến cuối năm đó khi đại dịch COVID-19 đang gây ảnh hưởng lên sản xuất. Dữ liệu của OPEC cho thấy vào tháng 6 năm 2020, sản lượng dầu của Venezuela đã giảm xuống mức trung bình 336.000 thùng mỗi ngày, mặc dù đã liên tục tăng kể từ đó.
Nếu Bắc Kinh trở lại là người cho vay cuối cùng và cung cấp vốn cũng như các nguồn lực khác cần thiết để xây dựng lại ngành công nghiệp dầu mỏ đang đổ nát của Venezuela, thì quyền lực của Maduro sẽ mạnh lên trong khi giá trị các lệnh trừng phạt của Washington sẽ giảm xuống. Chính sự yếu kém ngày càng lớn của Maduros và lo ngại nhà nước Venezuela sẽ sụp đổ là động lực thúc đẩy những hành động đơn phương gần đây nhằm xây dựng mối quan hệ với Washington và tìm cách nới lỏng các lệnh trừng phạt. Điều đó đã tạo cơ hội cho chính quyền Biden tìm kiếm một con đường thay thế khi đối phó với Venezuela, chế độ Maduro chuyên quyền và cuộc khủng hoảng nhân đạo quy mô lớn trên nước này sẽ chấm dứt nếu Bắc Kinh bước vào để lấp chỗ trống.
Nguồn tin: xangdau.net
