Năm ngoái, sản lượng dầu của Trung Quốc là 3,8 triệu thùng/ngày, so vá»›i mức 3,3 triệu thùng/ngày vào năm 2001, nhÆ°ng Trung Quốc vẫn phải nhập khẩu tá»›i hÆ¡n má»™t ná»­a lượng dầu mà nÆ°á»›c này tiêu thụ - Ảnh: New York Times.

Là nÆ°á»›c tiêu thụ dầu lá»›n thứ hai thế giá»›i và có lượng dầu tiêu thụ dầu tăng trưởng nhanh nhất thế giá»›i, Trung Quốc Ä‘ang ngày càng thể hiện rõ mối quan tâm tá»›i những mỏ dầu ở Iraq, nÆ¡i mà cách Ä‘ây chÆ°a lâu, những nguồn tài nguyên thiên nhiên vẫn nằm trong tầm ảnh hưởng của Mỹ.

Những Ä‘á»™ng thái mua lại

Các công ty dầu lá»­a quốc doanh của Trung Quốc nhÆ° Sinopec, Tập Ä‘oàn Dầu lá»­a Quốc gia Trung Quốc (CNPC) và Tập Ä‘oàn Dầu khí ngoài khÆ¡i Quốc gia Trung Quốc (CNOOC) dá»± kiến sẽ tham gia vào cuá»™c đấu giá quyền khai thác nhiều mỏ dầu của Iraq bắt đầu vào ngày 30/6 vừa qua.

Cách Ä‘ây chÆ°a lâu, hãng lọc hóa dầu lá»›n nhất Trung Quốc Sinopec Ä‘ã đạt thỏa thuận mua lại hãng dầu lá»­a Addax có trụ sở tại Thụy Sỹ và niêm yết trên thị trường chứng khoán Canada vá»›i mức giá 7,22 tá»· USD. Addax nắm giữ nhiều mỏ dầu thuá»™c khu vá»±c do người Kurd kiểm soát ở Iraq và Tây Phi. Nếu các cổ Ä‘ông của Addax và các nhà chức trách Canada thông qua thỏa thuận này, Ä‘ây sẽ là vụ mua lại lá»›n nhất mà Trung Quốc từng thá»±c hiện ở nÆ°á»›c ngoài.

Thêm vào Ä‘ó, đầu năm nay, CNPC Ä‘ã bắt đầu khoan mỏ dầu Ahdab ở vùng Đông Nam của Iraq.

Sau 6 năm chiến tranh, có lẽ chẳng mấy người Mỹ hay Iraq nào có thể hình dung ra được việc Trung Quốc sẽ nổi lên thành má»™t trong những đối tượng nắm giữ nguồn tài nguyên dầu lá»­a của Iraq. Tuy nhiên, những dấu hiệu ổn định trở lại ở Iraq trong năm nay và kế hoạch rút quân của Mỹ khỏi Iraq vào ngày 30/6 này Ä‘ã xảy ra đồng thời vá»›i ná»— lá»±c mạnh mẽ của Trung Quốc trong việc mua lại và khai thác các mỏ dầu ở nÆ°á»›c ngoài.

Theo ông David Zweig, má»™t chuyên gia về chính sách nguồn tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, các công ty Trung Quốc “vốn Ä‘ã quan tâm tá»›i Iraq”. “Trung Quốc để ý đến Iraq từ trÆ°á»›c chiến tranh và giờ Ä‘ây khi mọi thứ ở Iraq Ä‘ã được cải thiện ở mức Ä‘á»™ nào Ä‘ó, họ bắt tay vào việc ngay”, ông Zweig nói.

Nhiều tiền và dám chịu rủi ro

Trong những tuần gần Ä‘ây, các quan chức, các nhà kinh tế học và các cố vấn của Trung Quốc gần nhÆ° bày tỏ má»™t quan Ä‘iểm đồng nhất khi cho biết, nÆ°á»›c này cần đầu tÆ° nhiều hÆ¡n vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên, đồng thời cÅ©ng thể hiện sá»± lo ngại về mức Ä‘á»™ tín nhiệm nợ của nÆ°á»›c Mỹ và sức mua của đồng USD.

Trung Quốc nắm giữ lượng dá»± trữ ngoại hối 2.000 tá»· USD, phần lá»›n là các loại trái phiếu bằng USD. Theo má»™t quan chức chính phủ Trung Quốc đề nghị giấu tên, vá»›i lượng ngoại hối này, Trung Quốc Ä‘ang tìm những cách thức má»›i để dần Ä‘a dạng hóa danh mục đầu tÆ° sang những tài sản khác nhÆ° các loại hàng hóa cÆ¡ bản.

Cuối tuần trÆ°á»›c, Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Trung Quốc Ä‘ã lên tiếng kêu gọi sá»­ dụng má»™t “siêu tiền tệ” nhằm thay thế USD ở vai trò đồng tiền dá»± trÆ° của thế giá»›i. Đây được xem là dấu hiệu má»›i nhất cho thấy Trung Quốc Ä‘ang tìm kiếm những cách thức má»›i nhằm đầu tÆ° dá»± trữ ngoại hối của nÆ°á»›c này.

Ông Philip Andrew-Speed, má»™t chuyên gia về ngành công nghiệp dầu lá»­a của Trung Quốc tại Đại học Dundee, Scotland, cho rằng, Iraq có sức hấp dẫn quá rõ ràng đối vá»›i Trung Quốc và ngành dầu khí của nÆ°á»›c này.

“Tất cả, hoặc gần nhÆ° là tất cả các công ty dầu lá»­a có đủ dÅ©ng khí đều muốn tá»›i Iraq vì trữ lượng dầu lá»­a khổng lồ Ä‘ã được phát hiện và có khả năng được phát hiện thêm ở nÆ°á»›c này”, ông Speed nhận định. “Do vậy,  ở phÆ°Æ¡ng diện này, Trung Quốc cÅ©ng nằm trong số những đối tượng bị hấp dẫn bởi tài nguyên dầu lá»­a của Iraq mà thôi”, ông Speed nói.

CÅ©ng theo chuyên gia này, nhiều công ty dầu lá»­a của Trung Quốc đặc biệt quan tâm tá»›i việc mua lại các mỏ dầu kể từ khi giá dầu bắt đầu lao dốc vào giữa năm ngoái, vì giá dầu hạ cÅ©ng kéo theo giá của các mỏ dầu. Vá»›i kinh nghiệm tại vài trong số những quốc gia bất ổn nhất ở châu Phi, các công ty dầu khí Trung Quốc có thể có khả năng để Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những rủi ro ở Iraq.

“ChÆ°a chắc họ Ä‘ã giỏi kiểm soát những rủi ro này hÆ¡n các công ty khác, nhÆ°ng dường nhÆ° họ sẵn sàng chấp nhận má»™t mức Ä‘á»™ rủi ro cao hÆ¡n”, ông Speed nhận định.

“CÆ¡n khát dầu”

Sá»± quan tâm của Trung Quốc tá»›i nguồn dầu lá»­a tại Iraq xuất phát từ chính “cÆ¡n khát” dầu của nÆ°á»›c này. Vào những năm 1990, Trung Quốc còn là má»™t nÆ°á»›c xuất khẩu ròng dầu lá»­a vá»›i sản lượng dầu chủ yếu từ các mỏ dầu Ä‘ã già cá»—i ở vùng Đông Bắc.

Tuy nhiên, tiêu thụ dầu của Trung Quốc kể từ Ä‘ó Ä‘ã tăng vọt do kinh tế phát triển nhÆ° vÅ© bão và doanh số thị trường xe hÆ¡i không ngừng gia tăng. Đầu năm nay, Trung Quốc Ä‘ã vượt Mỹ trở thành thị trường tiêu thụ xe hÆ¡i lá»›n nhất thế giá»›i, má»™t phần do nÆ°á»›c này chống chọi tốt hÆ¡n vá»›i cuá»™c suy thoái kinh tế toàn cầu này so vá»›i Mỹ. Theo số liệu của hãng dầu lá»­a BP của Anh, tiêu thụ dầu thô của Trung Quốc vì thế Ä‘ã đạt mức 8 triệu thùng/ngày trong năm 2008, từ mức 4,9 triệu thùng/ngày vào năm 2001.

Trong khi Ä‘ó, sản lượng dầu lá»­a của Trung Quốc gia tăng vá»›i tốc Ä‘á»™ chậm chạm hÆ¡n nhiều do những mỏ dầu khai thác lâu năm ở nÆ°á»›c này Ä‘ã cạn. Những mỏ dầu má»›i ở ngoài khÆ¡i hay khu vá»±c miền Tây Trung Quốc chỉ vừa đủ bù đắp được phần sản lượng hao hụt Ä‘i này. Năm ngoái, sản lượng dầu của Trung Quốc là 3,8 triệu thùng/ngày, so vá»›i mức 3,3 triệu thùng/ngày vào năm 2001, nhÆ°ng Trung Quốc vẫn phải nhập khẩu tá»›i hÆ¡n má»™t ná»­a lượng dầu mà nÆ°á»›c này tiêu thụ.

Các nhà lãnh đạo của Trung Quốc Ä‘ã rất bất ngờ trÆ°á»›c sá»± gia tăng mạnh mẽ của giá cả các loại hàng hóa cÆ¡ bản ở thời Ä‘iểm đầu năm ngoái. Sá»± leo thang giá cả đầu vào này Ä‘ã đặt Trung Quốc vào má»™t tình thế dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng.

Sau Ä‘ó, khi giá dầu lao dốc vào mùa thu năm 2008, Trung Quốc bắt đầu gom mua, nhập khẩu và tích trữ dầu vá»›i khối lượng khổng lồ, giúp góp phầp dẫn tá»›i sá»± gia tăng trở lại của giá dầu từ đầu năm 2009 tá»›i nay. Song song vá»›i Ä‘ó, Trung Quốc cÅ©ng tăng tốc cuá»™c săn tìm những mỏ dầu ở nÆ°á»›c ngoài.

Về phần mình, Iraq hiện là quốc gia có trữ lượng dầu được phát hiện lá»›n thứ ba trên thế giá»›i, sau Saudi Arabia và Iran. Nhiều nhà địa chất địa chất cho rằng trữ lượng dầu lá»­a thá»±c sá»± của Iraq thậm chí còn lá»›n hÆ¡n những con số thống kê chính thức, vì ngành công nghiệp dầu lá»­a của Iraq Ä‘ã phải trải qua nhiều thập ká»· gián Ä‘oạn và thiếu đầu tÆ°. Nhiều mở dầu ở Ä‘ây vì thế còn chÆ°a được thăm dò đầy đủ.

( VnEconomy )