Không có quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nào có tác động đến mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch và năng lượng tái tạo lớn như Trung Quốc. Tăng trưởng kinh tế và xây dựng cơ sở hạ tầng của nước này trong ba thập kỷ qua đã thay đổi thế giới năng lượng. Nhưng hiện tại, Trung Quốc đang thay đổi và thiết lập tốc độ chuyển đổi năng lượng toàn cầu, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong báo cáo Triển vọng Năng lượng Thế giới 2023 mới trong tuần này.
IEA cho biết tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể tiến gần đến điểm uốn, trong đó đầu tư sử dụng nhiều tài nguyên vào đô thị hóa, cơ sở hạ tầng và nhà máy có thể chậm lại - cho thấy nhu cầu về xi măng và thép, và có thể cả dầu và than cũng giảm.
Tuy nhiên, quy mô, hình dạng và tốc độ thay đổi cơ cấu kinh tế của Trung Quốc rất không chắc chắn, điều này khiến cho những dự đoán về nhu cầu năng lượng của Trung Quốc cũng không chắc chắn.
IEA cho biết trong báo cáo: “Phân tích của chúng tôi phát hiện một số điểm không chắc chắn quan trọng, đặc biệt là liên quan đến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và khả năng triển khai điện mặt trời nhanh hơn do kế hoạch mở rộng quy mô lớn về năng lực sản xuất (dẫn đầu là Trung Quốc).
Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu thế giới về chi tiêu cho năng lượng tái tạo, nhưng đây cũng là một trong số ít nền kinh tế lớn vẫn phê duyệt và xây dựng công suất điện chạy bằng than. An ninh năng lượng và nhu cầu sản xuất điện ổn định trong thời kỳ nhu cầu cao điểm nhằm hỗ trợ nền kinh tế đang phát triển và ổn định nguồn cung được đặt lên trước những lo ngại về khí thải.
Trung Quốc đã đạt được mục tiêu có nhiều công suất điện lắp đặt bằng nhiên liệu phi hóa thạch hơn so với nhiên liệu hóa thạch sớm hơn kế hoạch, với 50,9% công suất điện hiện đến từ các nguồn nhiên liệu phi hóa thạch. Hồi năm 2021, chính quyền Trung Quốc cho biết đặt mục tiêu năng lượng tái tạo sẽ vượt qua công suất lắp đặt nhiên liệu hóa thạch vào năm 2025.
IEA thừa nhận những bất ổn chính về việc sử dụng năng lượng của Trung Quốc, nhưng dường như cơ quan này đang đặt cược vào khả năng tăng trưởng GDP thấp hơn về cơ cấu trong tương lai khi IEA điều chỉnh hạ dự báo dài hạn về tăng trưởng GDP ở Trung Quốc xuống dưới 4% mỗi năm trong giai đoạn 2022 đến 2030, và 2,3% mỗi năm trong giai đoạn 2031 đến 2050.
“Nhưng tốc độ tăng trưởng chậm hơn dẫn đến tổng nhu cầu năng lượng của Trung Quốc đạt đỉnh vào khoảng giữa thập kỷ này; với nhu cầu ổn định và sau đó giảm dần, tăng trưởng năng lượng sạch đủ để làm giảm nhu cầu nhiên liệu hóa thạch và do đó giảm lượng khí thải”, IEA nhận định.
“Khi tốc độ tăng trưởng nhu cầu của Trung Quốc chậm lại, năng lượng sạch sẽ đẩy nhiên liệu hóa thạch suy giảm,” là một tuyên bố táo bạo của cơ quan này, đồng thời dự đoán nhu cầu dầu, khí tự nhiên và than toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2030.
IEA cho biết: “Tại Trung Quốc – nước tiêu thụ than lớn nhất thế giới – sự tăng trưởng ấn tượng của năng lượng tái tạo và hạt nhân cùng với những thay đổi kinh tế vĩ mô dẫn đến việc giảm sử dụng than vào giữa những năm 2020”.
Điều này dựa trên giả định rằng “Trung Quốc sẽ dần dần sử dụng năng lượng đốt than nhiều hơn để mang lại sự linh hoạt và ít cung cấp năng lượng số lượng lớn, mặc dù chắc chắn có một số điều không chắc chắn về tốc độ và mức độ của sự thay đổi này”, IEA lưu ý.
Không ai, ít nhất là IEA, có quan điểm rõ ràng về mức độ và tốc độ thay đổi của nền kinh tế Trung Quốc cũng như nhu cầu năng lượng. Dự báo đầy mơ ước của cơ quan quốc tế này rằng “năng lượng sạch sẽ đẩy nhiên liệu hóa thạch vào tình trạng suy giảm” ở Trung Quốc khó có thể sớm thành hiện thực.
Ngay cả khi điều đó xảy ra, Trung Quốc cũng có vai trò lớn trong chuỗi cung ứng công nghệ năng lượng sạch toàn cầu, điều này mang đến một loạt mối lo ngại khác về an ninh năng lượng do chuỗi cung ứng tập trung về mặt địa lý cho cả công nghệ và khoáng sản quan trọng, như IEA thừa nhận. Theo dự báo của cơ quan này trong Triển vọng Năng lượng Thế giới, Trung Quốc sẽ chiếm 79% thị phần trong chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời vào năm 2030, 64% về năng lượng gió, 68% về pin, 54% về hóa chất lithium và 72% về coban tinh chế.
Những hạn chế thương mại hơn nữa từ Trung Quốc và xung đột Trung Quốc- phương Tây leo thang có thể làm chậm quá trình chuyển đổi năng lượng do sự thống trị của Trung Quốc trong một số chuỗi cung ứng công nghệ và khoáng sản quan trọng. Điều này sẽ làm tăng chi phí vốn đã rất cao cho các ngành công nghiệp và chính phủ để đảm bảo cung cấp các thành phần quan trọng nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch.
IEA cảnh báo: “Việc chuyển đổi năng lượng cũng mang lại những rủi ro mới cho an ninh năng lượng”.
“Đầu tư đa dạng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng có thể hữu ích, nhưng quan hệ đối tác quốc tế cũng sẽ rất cần thiết.”
Nguồn tin: xangdau.net
