Vốn là nhà nhập khẩu dầu thô lá»›n nhất trên thế giá»›i của Iran, Trung Quốc từ lâu Ä‘ã tìm cách cô lập nền kinh tế của đất nÆ°á»›c Hồi giáo này, đặc biệt là trong phạm vi nguồn nguyên liệu năng lượng. Trong khi Ä‘ó, vá»›i lệnh trừng phạt bổ sung má»›i nhất của Hoa Kỳ được Ä‘Æ°a ra hồi đầu tháng 2/2013 về các thá»±c thể quốc tế được phép quan hệ kinh doanh vá»›i Iran Ä‘ã mang đến cÆ¡ há»™i “hiếm có”cho Trung Quốc biến Iran trở thành “con mồi béo bở”, phục vụ những lợi ích kinh tế cho mình.

 

Vá»›i 441.000 thùng dầu thô nhập khẩu má»—i ngày từ Iran, Trung Quốc Ä‘ang là đối tác thÆ°Æ¡ng mại hàng đầu của đất nÆ°á»›c này. Bên cạnh việc tập trung đầu tÆ° vào lÄ©nh vá»±c năng lượng, đặc biệt là dầu mỏ, Bắc Kinh cÅ©ng không quên thắt chặt mối quan hệ chiến lược vá»›i Iran trong các lÄ©nh vá»±c khác nhÆ° giao thông vận tải, xây dá»±ng và sản xuất. Đây được coi là má»™t trong những ná»— lá»±c của Bắc Kinh nhằm gia tăng tầm ảnh hưởng tại khu vá»±c Trung Đông.

 

Lợi dụng tình cảnh khó khăn của Iran khi bị các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây gia tăng lệnh trừng phạt, khiến nÆ°á»›c này khó có thể kiếm tiền từ các hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu năng lượng của mình, Trung Quốc Ä‘ã nhanh chóng Ä‘Æ°a ra má»™t giải pháp kinh doanh truyền thống khác: trao đổi hàng hóa.

 

“Cách duy nhất giúp chính phủ Iran có thể nhận được tiền lúc này chính là phải chấp nhận trao đổi hàng hóa”, má»™t nhà phân tích kinh tế tại Tehran nhận định.

 

Tuy nhiên, giá»›i quan sát tỏ ra lo ngại rằng việc thá»±c thi các chính sách trao đổi hàng hóa kiểu này sẽ ảnh hưởng rất lá»›n tá»›i nền kinh tế của Iran. Từ lâu, những sản phẩm “made in China” vá»›i lợi thế giá rẻ Ä‘ã nhanh chóng xuất hiện tràn lan trên các kệ hàng ở Iran đẩy các doanh nghiệp nÆ°á»›c này vào tình thế vô cùng khó khăn khi khó có thể cạnh tranh nổi vá»›i những mặt hàng rẻ tiền của Trung Quốc, đặc biệt là trong bối cảnh tiền tệ mất giá đẩy chi phí vận chuyển cÅ©ng nhÆ° giá nguyên vật liệu đầu vào tăng chóng mặt. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp ở Tehran Ä‘ành phải chọn nÆ°á»›c tuyên bố phá sản vì không đủ khả năng để cạnh tranh vá»›i hàng hóa rẻ của Trung Quốc.

 

Ông Naser Al-Tamimi, chuyên gia nghiên cứu Trung Đông tại trụ sở ở Anh Quốc cho rằng: “Không giống nhÆ° hầu hết các nền kinh tế của các quốc gia vùng Vịnh, các ngành thủ công và các ngành công nghiệp vừa và nhỏ Ä‘óng vai trò then chốt trong nền kinh tế của Iran. Tuy nhiên, dòng chảy mạnh mẽ của hàng hóa “giá bèo”, chất lượng thấp của Trung Quốc Ä‘ã khiến cho những ngành công nghiệp non trẻ của Iran phải đối mặt vá»›i cuá»™c cạnh tranh khốc liệt, đồng thời dấy lên làn sóng phản đối hàng Trung Quốc dữ dá»™i ở rất nhiều các nhà máy và các thÆ°Æ¡ng gia Iran”.

 

NhÆ° má»™t giải pháp nhằm trấn an ná»—i bất mãn Ä‘ang ngày càng tăng cao của người dân Iran, má»›i Ä‘ây Há»™i đồng Nhà nÆ°á»›c Trung Quốc vừa chính thức phê chuẩn dá»± án xây dá»±ng đường sắt cao tốc ở Iran vá»›i chi phí Æ°á»›c tính lên tá»›i 1 tá»· USD. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng Ä‘ây có chăng cÅ©ng chỉ là má»™t hình thức trao đổi hàng hóa má»›i của Trung Quốc khi nÆ°á»›c này không dùng những mặt hàng tiêu dùng rẻ tiền để đổi lấy “vàng Ä‘en” của Iran nữa mà thay vào Ä‘ó xây dá»±ng các đường cao tốc, cầu, đập.