Trong bối cảnh giá dầu vẫn ở mức thấp, các quốc gia xuất khẩu “vàng Ä‘en” tại Trung Đông Ä‘ang chuyển hÆ°á»›ng sang cải cách nền kinh tế để có thể chống chịu các “cú sốc” má»™t khi giá dầu thô xuống thấp hÆ¡n nữa trong tÆ°Æ¡ng lai, đồng thời chuẩn bị cho ká»· nguyên hậu dầu mỏ.

Các nÆ°á»›c Trung Đông Ä‘ang cải cách nền kinh tế để bá»›t phụ thuá»™c vào dầu mỏ

Giá dầu hiện được giao dịch quang ngưỡng 30 USD/thùng, má»™t con số không hề “dá»… chịu” đối vá»›i các nhà sản xuất “vàng Ä‘en” khi nó thấp hÆ¡n rất nhiều so vá»›i mức đỉnh 114 USD/thùng ghi nhận hồi tháng 6/2014. TrÆ°á»›c tình hình Ä‘ó, Ä‘a dạng hóa các nền kinh tế truyền thống và giảm sá»± phụ thuá»™c vào dầu mỏ Ä‘ã trở thành vấn đề trọng tâm tại khu vá»±c Trung Đông.

Bá»™ trưởng Năng lượng Các tiểu vÆ°Æ¡ng quốc Arập thống nhất (UAE) Suhail Bin Mohammed Al Mazrouei cho biết, quốc gia vùng Vịnh này Ä‘ang chuyển hÆ°á»›ng thoát khỏi sá»± phụ thuá»™c vào “vàng Ä‘en”. Phát biểu bên lề Diá»…n Ä‘àn Kinh tế thế giá»›i (WEF) tại Davos (Thụy Sỹ), ông Al Mazrouei nói: “Tại UAE, chúng tôi Ä‘ang Ä‘a dạng hóa các nguồn năng lượng, cÅ©ng nhÆ° Ä‘a dạng hóa các nguồn thu nhập và phát triển nền kinh tế của mình theo hÆ°á»›ng gia tăng sá»± Ä‘óng góp của lÄ©nh vá»±c phi dầu mỏ qua từng năm”.

Chính phủ UAE cÅ©ng chuẩn bị thảo luận về các giải pháp để những tác Ä‘á»™ng từ biến Ä‘á»™ng dầu mỏ không ảnh hưởng quá nhiều tá»›i nguồn thu ngân sách của quốc gia này.

Bản thân Bá»™ trưởng Al Mazrouei vẫn cho rằng, Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) không phải là đối tượng để chỉ trích về sá»± xuống giá của dầu mỏ do thị trường Ä‘ang trong tình cảnh nguồn cung vượt quá nhu cầu trầm trọng. Ông cho biết, OPEC chỉ sản xuất khoảng 1/3 sản lượng dầu mỏ toàn cầu, trong khi 2/3 còn lại đến từ các khu vá»±c khác trên thế giá»›i.

Thị trường dầu mỏ vẫn xuất hiện những đồn Ä‘oán OPEC cuối cùng có thể thay đổi chiến lược giữ nguyên sản lượng của mình, song ông Al Mazrouei lạc quan tin tưởng rằng, giá dầu sẽ trải qua giai Ä‘oạn tá»± Ä‘iều chỉnh phù hợp mà không cần sá»± can thiệp của OPEC. Ná»­a đầu năm 2016, thị trường dầu mỏ vẫn sẽ rất khó khăn, song giai Ä‘oạn Ä‘iều chỉnh sẽ diá»…n ra trong ná»­a cuối năm.

Trong khi Ä‘ó, ngày 25/1, má»™t quốc gia vùng Vịnh khác là Ả Rập Xê út Ä‘ã công bố kế hoạch đầy tham vọng nhằm chuyển đổi mô hình kinh tế để đối phó hiệu quả vá»›i tình trạng giá dầu xuống thấp ká»· lục nhÆ° hiện nay. Theo Ä‘ó, quốc gia giàu tài nguyên dầu mỏ ở Trung Đông này sẽ chú trọng phát triển các ngành công nghiệp khác nhau, từ công nghệ thông tin đến chăm sóc sức khỏe, du lịch, Ä‘óng tàu.

Việc giá dầu chạm Ä‘áy của hÆ¡n má»™t thập niên gây sức ép lá»›n đối vá»›i nền kinh tế Ả Rập Xê út, khiến thâm hụt ngân sách hàng năm của nÆ°á»›c này lên tá»›i gần 100 tá»· USD. Đây được coi là thách thức kinh tế lá»›n nhất đối vá»›i chính quyền Riyadh trong nhiều năm qua. Bá»™ trưởng ThÆ°Æ¡ng mại và công nghiệp Ả Rập Xê út Tawfiq al-Rabiah cho biết, nÆ°á»›c này Ä‘ang đối mặt vá»›i tình huống giống nhÆ° Hà Lan trÆ°á»›c Ä‘ây, vá»›i lÄ©nh vá»±c dầu mỏ chiếm tá»· trọng lá»›n trong cÆ¡ cấu của nền kinh tế, và bây giờ là lúc Riyadh phải hành Ä‘á»™ng để chuyển đổi mô hình kinh tế.

Theo chính sách cải cách kinh tế má»›i, Ả Rập Xê út sẽ giảm sá»± phụ thuá»™c vào giá dầu và Ä‘Æ°a ra các biện pháp nhằm giảm áp lá»±c việc làm trong khu vá»±c công. Tăng trưởng và tạo việc làm sẽ được chuyển sang khu vá»±c tÆ° nhân, vá»›i sá»± trợ giúp của nhà nÆ°á»›c trong giai Ä‘oạn ban đầu. Các cÆ¡ sở thuá»™c hệ thống chăm sóc y tế quốc gia sẽ được chuyển đổi thành các công ty thÆ°Æ¡ng mại Ä‘á»™c lập.

Má»™t số quốc gia Trung Đông khác nhÆ° Kuwait, Bahrain, Oman và Qatar cÅ©ng Ä‘ang cân nhắc tăng thuế để bù đắp thâm hụt ngân sách khi nguồn thu từ dầu mỏ tụt dốc.

Không thể phủ nhận giá dầu thấp Ä‘ã Ä‘em lại “ná»—i Ä‘au” cho các nền kinh tế Trung Đông, song giá»›i phân tích cÅ©ng chia sẻ quan Ä‘iểm, Ä‘ây là cÆ¡ há»™i để khu vá»±c này thá»±c thi những cải cách và chuyển đổi mạnh mẽ, hÆ°á»›ng tá»›i tăng trưởng bền vững hÆ¡n.

Giám đốc Ä‘iều hành Ủy ban kinh tế Bahrain, Khalid Al Rumaihi nói: “Khu vá»±c Trung Đông Ä‘ang đối mặt vá»›i nhiều thách thức từ dầu mỏ. Bahrain cÅ©ng nhÆ° các quốc gia lân cận trong khu vá»±c cần củng cố tình hình tài chính, Ä‘a dạng hóa kinh tế và đầu tÆ° nhiều hÆ¡n vào cÆ¡ sở hạ tầng. Chúng ta cần sá»± sáng tạo và cho phép đổi má»›i mạnh mẽ nền kinh tế. Đây thá»±c sá»± là cÆ¡ há»™i chuyển đổi dù dầu mỏ có xuống giá hay không”.

Nguồn tin: ÄTCK