Saudi Arabia Ä‘ang tấn công Iran và cả Nga bằng thứ “vÅ© khí” hiệu quả nhất của mình - dầu lá»­a...

Ngày nay, Saudi Arabia lại má»™t lần nữa Ä‘ang dùng tá»›i “vÅ© khí dầu lá»­a”.

Tháng 8/1973, Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat có má»™t chuyến thăm bí mật tá»›i Riyadh, thủ Ä‘ô Saudi Arabia, để gặp nhà vua Faisal. Khi Ä‘ó, Sadat Ä‘ang chuẩn bị cho cuá»™c chiến tranh giữa thế giá»›i Arab vá»›i Israel, và ông muốn Saudi Arabia dùng tá»›i thứ “vÅ© khí” mạnh nhất của nÆ°á»›c này: dầu lá»­a.

Cho tá»›i thời Ä‘iểm Ä‘ó, vua Faisal vẫn lưỡng lá»± trong vấn đề các nÆ°á»›c Arab thuá»™c Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»­a (OPEC) sá»­ dụng dầu lá»­a nhÆ° má»™t loại “vÅ© khí”.

Tuy vậy, đến tháng 10/1973 khi cuá»™c chiến giữa phe Arab và Israel nổ ra, các nÆ°á»›c Arab xuất khẩu dầu lá»­a Ä‘ã tăng giá dầu, giảm sản lượng và tung lệnh cấm vận dầu lá»­a để trừng phạt nÆ°á»›c Mỹ vì Washington hậu thuẫn Israel trong cuá»™c chiến tranh này. Nếu không có Saudi Arabia, lệnh cấm vận dầu lá»­a năm 1973 sẽ không diá»…n ra.

Theo má»™t bài bình luận của hãng tin Reuters, ngày nay, Saudi Arabia lại má»™t lần nữa Ä‘ang dùng tá»›i “vÅ© khí dầu lá»­a”.

NhÆ°ng thay vì đẩy giá lên và cắt giảm nguồn cung, nÆ°á»›c này làm Ä‘iều ngược lại. Trong bối cảnh giá dầu thô toàn cầu liên tục giảm từ tháng Sáu tá»›i nay, Saudi Arabia cÆ°Æ¡ng quyết không giảm sản lượng và dùng ảnh hưởng của mình để khiến OPEC ra quyết định giữ nguyên sản lượng trong cuá»™c họp gần Ä‘ây nhất của khối này hôm 27/11.

Những hệ quả từ chính sách của Saudi Arabia Ä‘ã rõ. Sau hai năm ổn định ở ngưỡng 105-110 USD/thùng, giá dầu thô Brent tại thị trường London Ä‘ã “giảm má»™t lèo” từ 115 USD/thùng vào tháng 6 xuống dÆ°á»›i ngưỡng 60 USD/thùng vào phiên giao dịch ngày 16/12.

“Đâu là lý do khiến Mỹ và má»™t số đồng minh của Mỹ muốn đẩy giá dầu xuống?”, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro từng đặt câu hỏi hồi tháng 10. Sau Ä‘ó, ông Maduro tá»± Ä‘Æ°a ra câu trả lời của mình: “Để gây thiệt hại cho nÆ°á»›c Nga”.

Reuters cho rằng, Ä‘iều này Ä‘úng má»™t phần, nhÆ°ng thá»±c ra, “trò chÆ¡i giá dầu” của người Saudi Arabia phức tạp hÆ¡n nhiều.

NÆ°á»›c này có hai mục tiêu trong “cuá»™c chiến giá dầu” hiện nay: má»™t là hất cẳng các nhà khai thác dầu Ä‘á phiến của Mỹ ra khỏi thị trường. Và quan trọng hÆ¡n, Saudi Arabia muốn trừng phạt hai đối thủ chính là Nga và Iran vì hai nÆ°á»›c này ủng há»™ Tổng thống Bashar al-Assad trong cuá»™c ná»™i chiến ở Syria.

Dầu Ä‘á phiến Ä‘òi hỏi chi phí sản xuất cao hÆ¡n bình thường, nên giá dầu giảm sâu sẽ khiến các nhà khai thác dầu Ä‘á phiến không còn lợi nhuận.

Còn ở Syria, kể từ khi cuá»™c nổi dậy bắt đầu vào năm 2011, các cường quốc khu vá»±c và thế giá»›i Ä‘ã có những cuá»™c đối đầu nảy lá»­a. Trong khi Saudi Arabia và Qatar cung cấp vÅ© khí cho nhiều phần tá»­ nổi dậy ở Syria, thì Iran và Nga lại cung cấp vÅ© khí và tài chính để chính quyền Tổng thống Assad tồn tại.

Từ khi Mỹ Ä‘Æ°a quân vào Iraq năm 2003, các trung tâm quyền lá»±c truyền thống trong thế giá»›i Arab, gồm Ai Cập, Saudi Arabia, và các nÆ°á»›c vùng Vịnh khác, Ä‘ã trở nên lo ngại về ảnh hưởng ngày càng lá»›n của Iran: tham vọng hạt nhân của Tehran, ảnh hưởng của Tehran đối vá»›i Chính phủ Iraq, việc Tehran ủng há»™ các nhóm vÅ© trang Hezbollah và Hamas, cÅ©ng nhÆ° liên minh giữa Iran vá»›i Syria.

Cuá»™c xung Ä‘á»™t ở Syria về bản chất Ä‘ã trở thành má»™t cuá»™c chiến ủy nhiệm (proxy war) lan rá»™ng khắp khu vá»±c giữa Iran và Saudi Arabia. Cả hai bên đều cho rằng, Ä‘ây là má»™t cuá»™c xung Ä‘á»™t mà kẻ thắng sẽ có tất cả: nếu quân Hezbollah người Shi’ite chiếm Æ°u thế ở Lebanon, thì người Hồi giáo Sunni thân Saudi Arabia ở Lebanon sẽ thất thế trÆ°á»›c Iran. Nếu má»™t chính phủ do người Shi’ite đứng đầu tăng cường quyền kiểm soát ở Iraq, Iran sẽ giành chiến thắng thêm má»™t lần nữa.

Vì lý do này, Saudi Arabia Ä‘ang ra sức tăng cường sức mạnh cho đồng minh ở Bahrain, Yemen, và Syria, cÅ©ng nhÆ° bất kỳ ở nÆ¡i nào khác mà Riyadh lo ngại ảnh hưởng của Iran sẽ lan tá»›i. Và Saudi Arabia Ä‘ang tấn công Iran và cả Nga bằng thứ “vÅ© khí” hiệu quả nhất của mình - dầu lá»­a.

Cả Nga và Iran đều có sá»± phụ thuá»™c cao vào giá dầu. Theo má»™t số Æ°á»›c tính, Nga cần giá dầu ở mức khoảng 100 USD/thùng để cân bằng ngân sách. Còn Iran, dÆ°á»›i sức ép của các lệnh trừng phạt từ phÆ°Æ¡ng Tây và sá»± cô lập kinh tế, thậm chí cần mức giá cao hÆ¡n.

Đến hiện tại, nền kinh tế Iran Ä‘ã lÄ©nh Ä‘òn từ hành Ä‘á»™ng của Saudi Arabia. Vào hôm 30/11, đồng Rial của Iran mất giá gần 6% chỉ trong má»™t ngày sau khi OPEC quyết định không tăng sản lượng.

Saudi Arabia tin rằng mình có thể tá»± vệ trÆ°á»›c ảnh hưởng của giá dầu giảm. Ngoài việc sản xuất nhiều dầu hÆ¡n để bù đắp cho thất thoát doanh thu vì giá giảm, nÆ°á»›c này còn có má»™t “lá chắn” là dá»± trữ ngoại hối 750 tá»· USD.

Tuy vậy, chính sách của Saudi Arabia vẫn là má»™t “trò chÆ¡i” nguy hiểm. Vẫn chÆ°a có tín hiệu nào cho thấy Nga và Iran sẽ thay đổi lập trường dÆ°á»›i sức ép kinh tế. Tệ hÆ¡n, chính sách của Riyadh có thể sẽ “phản Ä‘òn”, khiến Nga và nhất là Iran càng trở nên quyết tâm hÆ¡n trong việc chống lại ảnh hưởng của Saudi Arabia ở Trung Đông.

Tóm lại, đối đầu vá»›i Nga và Iran trong vấn đề Syria và Iraq, Saudi Arabia Ä‘ang tiến hành má»™t “cuá»™c chiến giá dầu” vá»›i hai đối thủ này. Trong ngắn hạn, Saudi Arabia có thể thắng.

NhÆ°ng cÅ©ng giống nhÆ° bất kỳ má»™t cuá»™c xung Ä‘á»™t bè phái nào, hành Ä‘á»™ng của nÆ°á»›c này Ä‘e dọa dẫn tá»›i những hậu quả vượt ra khỏi tầm kiểm soát của tất cả các bên - Reuters kết luận.

Nguồn tin: Vneconomy