Ngành công nghiệp khai thác và xuất khẩu dầu mỏ Ä‘óng vai trò quan trọng tại các quốc gia châu Phi do có tá»· trọng Ä‘óng góp rất lá»›n vào ngân sách quốc gia.

Ngành dầu mỏ Ä‘óng vai trò quan trọng đặc biệt trong nền kinh tế Angôla khi chiếm khoảng 2/3 GDP và khoảng 90% ngân sách quốc gia. Trữ lượng dầu mỏ của nÆ°á»›c này dá»± báo khoảng 20 năm, vá»›i sản lượng 2 triệu thùng má»—i ngày.

Các công ty dầu khí được hưởng 15% lợi nhuận, phần còn lại do Chính phủ nắm giữ. Ở Nigiêria, 80% ngân sách quốc gia và 90% nguồn thu xuất khẩu là từ dầu mỏ. Mặc dù xuất khẩu dầu mỏ của CH Công gô và Gabông ít hÆ¡n các nÆ°á»›c khác trong khu vá»±c, nhÆ°ng Ä‘óng góp tá»· trọng lá»›n vào GDP của 2 nÆ°á»›c này (50% và 37%) cho thấy tầm quan trọng của ngành công nghiệp này. Ở CamÆ¡run và CHDC Cônggô ngành công nghiệp dầu mỏ chỉ chiếm khoảng 6% và 4% trong GDP.

Năm 2011, châu Phi chiếm 13% sản lượng dầu mỏ thế giá»›i, trong Ä‘ó vùng Hạ Xahara chiếm 7,25%. CÆ¡ quan Thông tin Năng lượng Mỹ dá»± báo tiềm năng tăng trưởng sản lượng lá»›n nhất đến năm 2035 ở hai nÆ°á»›c thành viên Tổ chức Các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) là Nigiêria và Anggôla và các nÆ°á»›c không thuá»™c OPEC thuá»™c vùng Hạ Xahara. Sản lượng ở các nÆ°á»›c thành viên OPEC trong khu vá»±c này có thể tăng trưởng ở mức cao nhất, từ 4,2-5,3 triệu thùng/ngày. Mức tăng sản lượng tÆ°Æ¡ng đối ở các nÆ°á»›c châu Phi ngoài OPEC có thể là 1,2%, cao hÆ¡n mức tăng trưởng trung bình toàn thế giá»›i là 0,8%. Mức tăng trưởng ở khu vá»±c Bắc Phi được dá»± báo là thấp hÆ¡n.

Hiện có khoảng 500 công ty lá»›n nhỏ Ä‘ang khai thác dầu khí ở châu Phi, trong Ä‘ó có các tập Ä‘oàn liên doanh lá»›n, Ä‘á»™c lập, thuá»™c nhà nÆ°á»›c và các công ty tÆ° nhân nhỏ. Năm đại gia có vốn lÆ°u Ä‘á»™ng 150- 500 tá»· USD gồm ExxonMobil, BP, Shell, Total và Chevron. ENI, ConocoPhillips và Repsol-YPF là những công ty lá»›n nhất trong số công ty Ä‘á»™c lập. Các công ty nhà nÆ°á»›c gồm có Tập Ä‘oàn dầu khí Trung Quốc, Saudi Aramco, Dầu khí Braxin, Công ty dầu khí quốc gia Iran và Công ty dầu khí Malaixia. Các công ty dầu khí quốc gia thuá»™c châu Phi, đặc biệt là công ty dầu khí quốc gia Nigiêria và Sonatrach của Angiêri, cÅ©ng tăng cường khai thác và phát triển ngoài biên giá»›i nÆ°á»›c mình.

Những năm gần Ä‘ây, tầm quan trọng của các công ty dầu mỏ châu Á (nhÆ° Trung Quốc, Ấn Độ, Malaixia, Hàn Quốc) và các nÆ°á»›c vùng Vịnh Ä‘ã hiện diện và nhanh chóng có chá»— đứng tại ngành khai thác dầu mỏ tại châu Phi. Các công ty trên thá»±c sá»± có khả năng cạnh tranh vá»›i các công ty PhÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ã làm chủ thị trường dầu mỏ từ giữa thập niên 1940-1970. Trung Quốc, thông qua 3 công ty dầu mỏ quốc gia (Tập Ä‘oàn dầu mỏ ngoài khÆ¡i quốc gia Trung Quốc, Tập Ä‘oàn hóa dầu Trung Quốc và CNPC) Ä‘ã có mặt tại châu Phi và Trung Quốc trở thành nÆ°á»›c tiêu thụ dầu thô thứ hai thế giá»›i sau Mỹ.

Các hợp đồng đầu tÆ° dầu khí của Trung Quốc thường Ä‘i kèm các thỏa thuận nâng cấp cÆ¡ sở hạ tầng nhằm đạt được ủng há»™ về mặt chính trị cho việc đầu tÆ° và tiếp cận nguồn dầu mỏ. Các công ty dầu mỏ quốc tế châu Âu vẫn duy trì khai thác ở vùng nÆ°á»›c sâu do lợi thế công nghệ. Năm 2010, khoảng 7% lượng dầu mỏ nhập khẩu vào Liên minh châu Âu (khoảng 314 triệu thùng và trị giá 65 tá»· USD) là từ khu vá»±c Hạ Xahara, châu Phi. Trong Ä‘ó, Nigêria chiếm tá»›i 50% tổng sản lượng. Những nÆ°á»›c nhập khẩu dầu chính ở châu Âu gồm Tây Ban Nha, Đức, Pháp, Anh, Bồ Đào Nha, Hà Lan và Italia. Đối vá»›i Angôla, châu Âu không phải là thị trường quan trọng nhất (so vá»›i Mỹ và Trung Quốc), nhÆ°ng vẫn là thị trường lá»›n, trong Ä‘ó Pháp là nÆ°á»›c nhập khẩu chính.

Nguồn tin: Tamnhin