(Ảnh minh họa)

NDĐT - Trên bình diện thế giá»›i, năm 2015, Ä‘á»™ng thái chủ đạo nổi bật và xuyên suốt của thị trường dầu thô thế giá»›i vẫn là tình trạng cung vượt cầu; giá cả lúc tăng, lúc giảm và mức thấp nhất đạt được vào 11-12-2015. Giá dầu thô toàn cầu tính đến giữa tháng 12-2015, giảm sâu dÆ°á»›i ngưỡng 36 USD/thùng (dầu BrentLondon còn 37,93 USD thùng và dầu WTI của New Yorn ở mức 35,62 USD/thùng), tức sụt giảm 1/3 so vá»›i tháng 5-2015 và giảm gần 2/3 so vá»›i đỉnh Ä‘iểm hồi tháng 6-2014. Ở Việt Nam, dù giảm dần tá»· trọng, ngành dầu khí hiện vẫn Ä‘óng góp khoảng 10% tổng thu NSNN hàng năm của cả nÆ°á»›c.

Dầu thô giảm giá mang lại lợi ích cho người nhập khẩu và tiêu thụ xăng dầu; đồng thời, gây áp lá»±c tài chính ngày càng nặng lên các quốc gia và công ty khai thác, xuất khẩu dầu thô; kéo theo Ä‘à Ä‘i xuống của cổ phiếu các công ty xăng dầu thế giá»›i và tình trạng quá tải các kho dá»± trữ dầu thô thế giá»›i.
Giá dầu giảm gắn vá»›i triển vọng tích cá»±c từ kinh tế Mỹ và kỳ vọng tăng giá trở lại của đồng USD; vá»›i sá»± gia tăng sản lượng dầu khí Ä‘á phiến và kỳ vọng tăng nguồn cung từ việc đạt được thỏa thuận hạt nhân và sá»± tham gia trở lại của Iran trên thị trường dầu mỏ thế giá»›i; vá»›i việc không cắt giảm sản lượng khai thác của OPEC (tổng sản lượng của 12 thành viên khối OPEC là 31,72 triệu thùng/ngày trong tháng 9-2015, chiếm khoảng 1/3 tổng sản lượng dầu thô khai thác của thế giá»›i) và duy trì các Æ°u Ä‘ãi cho khách hàng nhằm duy trì thị phần; trong khi sản lượng dầu thô của các nhà sản xuất ngoài khối OPEC Ä‘ã tăng 6 triệu thùng/ngày trong vòng 6 năm qua. Ngoài ra, những dòng dầu thẩm lậu giá rẻ từ 70% lãnh thổ Siry, do lá»±c lượng IS kiểm soát, cÅ©ng góp phần níu kéo giá dầu thô khó vượt lên.

Theo CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế (IEA), giá dầu sẽ ở quanh mức khoảng 50 USD/thùng cho đến cuối thập ká»· này và cho đến tận năm 2040 vẫn chÆ°a đạt mốc 85 USD/thùng do khí hậu toàn cầu ấm lên; sá»± gia tăng nguồn năng lượng sạch được sản xuất ra và tăng sá»­ dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng; nhu cầu tiêu thụ giảm xuống do kinh tế Trung Quốc và nhiều nÆ°á»›c má»›i nổi Ä‘ang chững lại…

Năm 2016, mức tiêu thụ dầu toàn cầu trung bình 95,7 triệu thùng/ngày. Tổng sản lượng dầu của các nÆ°á»›c ngoài OPEC sẽ giảm 500.000 thùng/ngày và của Mỹ năm 2016 sẽ giảm còn 12,56 triệu thùng/ngày, từ mức 12,75 triệu thùng/ngày trong năm 2015. Từ nay đến năm 2020, nhu cầu dầu của thế giá»›i sẽ tăng dÆ°á»›i 1%, và Æ°á»›c chỉ tăng 5% trong 2 thập ká»· tá»›i (nhu cầu dầu của thế giá»›i sẽ không đạt ngưỡng 103,5 triệu thùng/ngày cho đến năm 2040, từ mức 94,5 triệu thùng dầu/ngày hiện nay.

Đến năm 2040, nhu cầu dầu của nhóm nÆ°á»›c công nghiệp có trình Ä‘á»™ phát triển cao nhÆ° Mỹ, Nhật và nhiều nÆ°á»›c thuá»™c Liên minh châu Âu sẽ giảm khoảng 10 triệu thùng/ngày); tức nhu cầu thấp hÆ¡n so vá»›i mức cần thiết để đẩy giá dầu hồi phục nhanh…

Tuy nhiên, vá»›i góc nhìn chi phí sản xuất trung bình hợp lý và sức chịu Ä‘á»±ng thiệt hại khách quan do giá dầu giảm từ các bên liên quan, có thể thấy giá dầu hiện Ä‘ã chạm Ä‘áy và có thể sẽ phục hồi vào ná»­a sau năm 2016, khi kết thúc các biện pháp trừng phạt kinh tế của Mỹ và EU đối vá»›i Nga.

Về tổng thể, thị trường xăng dầu toàn cầu năm 2016 sẽ cân bằng hÆ¡n, giá cả sẽ ổn định và tăng nhẹ chung quanh mức giá 50-55 USD/thùng. Giá xăng dầu thấp nhÆ° vừa qua khó kéo dài bởi tính phi kinh tế (dÆ°á»›i giá thành sản xuất trung bình thế giá»›i từ 30-70 USD/thùng cho công nghệ truyền thống và 60-100 USD cho công nghệ khai thác má»›i dầu khí Ä‘á phiến. Vừa qua, hÆ¡n má»™t ná»­a số giàn khoan dầu khí Ä‘á phiến trên thế giá»›i Ä‘ã bị Ä‘óng cá»­a vì thua lá»— càng là cÆ¡ sở vững chắc cho nhận định này). HÆ¡n nữa, Ä‘ang có nhiều dấu hiệu cho thấy, sẽ sá»›m có sá»± cải thiện dần quan hệ căng thẳng và cấm vận kinh tế không bình thường hiện nay giữa các nÆ°á»›c Mỹ, Nga, EU và Ucraina. Dù Iran sẽ ná»— lá»±c tăng xuất khẩu dầu nhờ được ná»›i trừng phạt, song tổng lượng cung cÅ©ng khó tăng do có thể OPEC sẽ cắt giảm sản lượng và hÆ¡n ná»­a giàn khoan dầu khí Ä‘á phiến trên thế giá»›i Ä‘ã bị Ä‘óng cá»­a do thua lá»—.

Dầu mỏ Việt Nam có chất lượng tốt và trữ lượng khoảng 4,4 tá»· thùng, chiếm 0,3% trữ lượng dầu mỏ được phát hiện của thế giá»›i, cao thứ nhì Đông Á, thứ ba châu Á, thứ 28 trên thế giá»›i. Việt Nam vừa là nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô (có thể sẽ duy trì sản lượng khai thác dầu thô ở mức khoảng 340.000 thùng/ngày trong má»™t vài năm tá»›i, xếp thứ 36 trên thế giá»›i về quy mô khai thác, và xếp thứ tÆ° trong khối Đông - Nam Á về xuất khẩu dầu mỏ), lại vừa là nÆ°á»›c nhập khẩu dầu thô và xăng dầu thành phẩm (nhu cầu tiêu thụ xăng, dầu của Việt Nam năm 2015 tăng 6% so vá»›i năm trÆ°á»›c, Æ°á»›c khoảng 16,4 triệu tấn, vá»›i 50% được thỏa mãn từ nhập khẩu). Giá xăng dầu nhập khẩu giảm là nhân tố tích cá»±c giúp giảm giá bán lẻ, kích thích sản xuất và tiêu dùng trong nÆ°á»›c (năm 2015, giá xăng dầu bán lẻ trong nÆ°á»›c Ä‘ã có 6 lần giảm giá và 4 lần tăng giá (năm 2014 Ä‘ã giảm 14 lần tăng 5 lần); đồng thời, giúp giảm chi phí đầu vào và kiểm soát lạm pháp ở mức thấp nhất 16 năm qua; tiết kiệm má»™t khoản ngoại tệ Ä‘áng kể khi nhập khẩu xăng dầu. Trong 11 tháng năm 2015, Việt Nam nhập khẩu xăng dầu đạt 4,8 tá»· USD, tăng về lượng và giảm 31,9% về giá trị so cùng kỳ năm 2014.

Nguồn tin: Nhandan

Giá dầu thô xuất khẩu giảm gây hụt thu NSNN (giảm 1 USD khiến hụt thu khoảng 1.000 tá»· đồng). Trong 11 tháng năm 2015, xuất khẩu dầu thô của Việt Nam giảm 0,2% về lượng và giảm 48,3% về kim ngạch so cùng kỳ năm 2014; song, Bá»™ Tài chính khẳng định, vá»›i giá dầu nhÆ° hiện nay, thu ngân sách vẫn bảo đảm theo kế hoạch đặt ra và quyết tâm thá»±c hiện vượt thu 8%, dù thuế nhập khẩu xăng dầu năm 2015 được giảm còn 25% so vá»›i mức thuế 30-35% trÆ°á»›c Ä‘ó, giúp giảm áp lá»±c lên giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c.
Đặc biệt, do cÆ¡ chế quản lý thị trường xăng dầu song trùng bất đối xứng (vừa bảo đảm dá»± trữ quốc gia 15 ngày vừa thá»±c hiện kinh doanh) và nhiệm vụ thu NSNN qua thuế môi trường và thuế nhập khẩu, tiêu thụ xăng dầu, trong khi cÆ¡ chế quỹ bình ổn giá xăng dầu lại không linh hoạt, dá»… gây nhiá»…u xu hÆ°á»›ng giá thị trường, khiến giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c luôn ở tình trạng “lên nhanh-xuống chậm”…
Những biến Ä‘á»™ng của giá dầu thô luôn có ảnh hưởng trá»±c tiếp và hai chiều tá»›i đời sống kinh tế-xã há»™i trong nÆ°á»›c. Những phản ứng chính sách và phản ứng thị trường về xăng dầu của Việt Nam cần linh hoạt, kịp thời, phù hợp, chủ Ä‘á»™ng theo dõi chặt chẽ, phân tích, Ä‘ánh giá, nhận định và thông tin đầy đủ chính xác. Tính toán các phÆ°Æ¡ng án khác nhau, kể cả phÆ°Æ¡ng án xấu nhất, kịp thời Ä‘Æ°a ra những giải pháp chính sách nhằm hạn chế thấp nhất các tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c. Khai thác tốt nhất các mặt thuận lợi của giá xăng dầu dù xuống hay lên, nhằm duy trì ổn định kinh tế vÄ© mô, há»— trợ thá»±c hiện các chỉ tiêu về tăng trưởng, lạm phát, NSNN, sản xuất kinh doanh và xuất nhập khẩu theo mục tiêu Ä‘ã đề ra.