Sự bất ổn về chính trị ở Ả-rập Xê-út đang tăng dần khi vua Salman bin Abdulaziz bắt đầu cải cách chính phủ Saudi, bằng việc đưa một danh sách dài các thành viên gia đình vào các vị trí có tầm ảnh hưởng trong khi củng cố quyền lực cho con trai, Phó Hoàng thái tử Mohammad bin Salman. Những hành động này có khả năng dẫn đến cuộc xung đột trực tiếp với Hoàng tử Mohammed bin Nayef. Vụ mâu thuẫn quyền lực nội bộ này được dự đoán bởi nhiều nhà phân tích, cuối cùng thì cũng có vẻ như đang nóng lên. Tuy nhiên, bất ngờ thực sự là nó lại đang diễn ra trong khi Vua Salman vẫn còn sống thay vì trong giai đoạn kế nhiệm. Theo quyết định của nhà vua Salman, trong đó ông đã bổ nhiệm hai trong số những người con trai khác của ông- Hoàng tử Abdulaziz và Hoàng tử Khaled làm Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Đại sứ Hoa Kỳ, đã khơi mào cho những chuyện chẳng lành.
Đồng thời, vua Salman đã quyết định khôi phục lại tất cả các khoản trợ cấp và phúc lợi mà đã bị hủy bỏ hồi tháng 9 năm ngoái trong thời gian giá dầu sụt giảm. Ngoài ra, nhà vua đã tuyên bố rằng hai tháng lương sẽ được trả như là một khoản trợ cấp cho quân đội và nhân viên an ninh đang chiến đấu tại Yemen. Khoản trợ cấp cho nhân viên an ninh là một sự đảo ngược hoàn toàn về các biện pháp kinh tế đã được thực hiện vào năm 2016 khi Ả rập Xê út bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự suy thoái toàn cầu về giá dầu.
Cuộc đấu đá quyền lực trong những tháng tới có thể xuất hiện bên trong các cung điện của vua Salman khi cuộc cải tổ chính phủ hiện nay là một động thái trực tiếp nhằm tăng ảnh hưởng của Salman. Trong thời gian này, truyền thông ở Ả-rập Xê-út và GCC đã chỉ ra rằng các quyết định của vua Salman đã chuyển một số đồng minh của con trai, Mohammed bin Salman, sang các vị trí chủ chốt. Vua Salman cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc, có thể được Mohammed bin Salman ủng hộ hoặc xúi giục, trong việc tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ. Việc bổ nhiệm Price Khaled làm đại sứ tại Washington là bằng chứng thuyết phục cho giả thiết này.
Việc bổ nhiệm Hoàng tử Abdulaziz bin Salman, anh cùng cha khác mẹ với Phó hoàng thái tử Mohammed bin Salman, cũng như Bộ trưởng Bộ Năng lượng cũng được coi là rất quan trọng. Ông sẽ giảm bớt gánh nặng chung cho Bộ Năng lượng, Công nghiệp, Tài nguyên Khoáng sản, Khalid Al Falih. Hoàng tử Abdulaziz cũng sẽ là trung tâm của danh mục đầu tư năng lượng quan trọng của Vương quốc, bao gồm thăm dò và khai thác dầu mỏ, khí đốt, năng lượng tái tạo, và phát điện.
Việc bổ nhiệm Hoàng tử Khalid, anh trai của Mohammed bin Salman, một số cho rằng đây là một động thái nhằm đẩy thái tử Mohammed bin Nayef ra rìa. Và trong khi Nayef duy trì các mối quan hệ mạnh mẽ với những người có tiếng nói ở Washington và chính quyền Trump, thì đây cũng có thể được xem như là một động thái của vua Salman để đưa việc điều hành chống khủng bố và mối quan hệ chính trị trở lại về tay của Salman Branch.
Được bổ nhiệm sau cái chết của cha, vua Abdullah, Mohammed bin Nayef vẫn là Thái tử hiện tại. Mặc dù Mohammed bin Salman chưa bao giờ thách thức một cách công khai những tuyên bố của Nayef về ngai vàng, nhưng rõ ràng là tiềm ẩn cho một cuộc đấu đá quyền lực toàn diện. Là người nắm quyền chính đằng sau Chiến tranh Liên minh ở Yemen, kế hoạch cai trị Vương quốc từ sự phụ thuộc vào dầu mỏ của nước này thông qua tầm nhìn Saudi 2030, và là chủ tịch của Saudi Aramco, rõ ràng Phó Hoàng thái tử Mohammed bin Salman là người rất tham vọng.
Vua Salman cũng đã tạo ra một Trung tâm An ninh Quốc gia mới. Vai trò của cố vấn an ninh quốc gia sẽ được lấp đầy bởi Mohammed bin Salih Alghfaili là người mà trong nội bộ Saudi đã liên kết với vòng tròn bên trong của Mohammed bin Salman. Đồng thời, một người trung thành khác của Salman, Thiếu tướng Ahmed Assiri, được bổ nhiệm làm Phó tổng tư lệnh Tình báo. NSC đang cạnh tranh trực tiếp với cơ quan an ninh đã có, Hội đồng Chính trị và An ninh do Mohammed bin Nayef lãnh đạo, khi Bộ trưởng Nội vụ để Nayef ở một vị trí tạm thời.
Ảnh hưởng trực tiếp từ việc cải tổ của Salman là hiển nhiên đối với hầu hết mọi người. Vị thế quyền lực chính của Hoàng tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Nayef đã bị ảnh hưởng nặng nề. Việc cơ cấu quyền lực của Nayef được xây dựng một phần dựa trên các mối quan hệ của ông với cơ quan an ninh. Một trong những thành tựu lớn của ông trước khi trở thành Thái tử là những hoạt động rất thành công của ông chống lại Al Qaeda và các chiến binh Hồi giáo khác.
Cuộc đấu đá quyền lực nội bộ gia tăng, trong đó Mohammed bin Salman và các đồng minh của ông có lợi thế hơn, nhưng không báo trước điềm hay cho những tháng sắp tới. Sự ổn định về chính trị và an ninh chỉ có thể có nếu sự phản đối được chống lại. Để trấn áp sự bất hòa chính trị (hoặc hoàng gia), chính phủ King Salman phải tiếp tục đẩy giá dầu và doanh thu lên cao hơn. Điều này sẽ đặt ra cho Vương quốc này một thách thức lớn. Do giá vẫn đang dao động quanh mức 50 USD/thùng, Ả-rập Xê-út sẽ phải sử dụng toàn bộ sức mạnh và tầm ảnh hưởng quốc tế của mình để nắm bắt các thị trường dầu dễ biến động. Riyadh sẽ cần một dòng tiền liên tục để hỗ trợ chi phí chính phủ, trợ cấp và tiền lương cao hơn trong khi đầu tư vào các dự án đa dạng hóa nền kinh tế đang diễn ra. Vì vậy việc gia hạn cắt giảm sản xuất của OPEC là lựa chọn duy nhất.
Các khoản thu nhập cao hơn đã được dự tính bởi Riyadh, vì những tuyên bố lạc quan của các quan chức chính phủ đang nối đuôi nhau. Được biết, tình hình tài chính của chính phủ đã được cải thiện, nhưng Vương quốc này vẫn phải chịu mức thâm hụt khoảng 50-53 tỷ đôla Mỹ trong năm 2017. Tình hình thâm hụt sẽ được giảm bớt phần nào nhờ tỷ lệ thành công cao của việc bán trái phiếu, nhưng một chính sách tài chính chặt chẽ phải được đưa ra. Nói chung, động thái để đảo ngược cắt giảm tài chính không phải là một động thái tích cực. Về tài chính, nó lẽ ra đã được chặn lại, nhưng các vấn đề chính trị và xã hội nội bộ đã buộc Salman phải ra tay.
Mặc dù sự phản đối ở Ả-rập Xê-út cực kỳ im ắng trong thời điểm hiện tại nhưng tình hình hiện nay có thể là sự im lặng trước cơn bão. Sự thay đổi bất ngờ của chính quyền vua Salman, chuyển tất cả quyền lực vào tay Salman, đồng thời đưa thêm tiền cho công chúng và quân đội, vẫn là một dấu hiệu cho thấy có sự phản đối cao với những giấc mơ của Phó hoàng thái tử Phe của Hoàng tử Mohammed Bin Salman.
Thị trường dầu mỏ và năng lượng toàn cầu không nên coi nhẹ những diễn biến trong nội bộ Saudi. Mối đe dọa của một cuộc xung đột hoàng gia ở Ả-rập Xê-út hay tình trạng bất ổn ngày càng tăng trên các con đường sẽ gây bất ổn cho vương quốc này.
Đứng trên góc độ này, sự đảo ngược chính sách phúc lợi của Salman và cải tổ của chính phủ là một cách hợp lý. Sự ổn định là mục tiêu chính Saudi. Nếu người dân Riyadh phải làm sáng tỏ, cùng với các vấn đề đang diễn ra ở tỉnh Shi’a Eastern thì mọi thứ có thể nhanh chóng đi từ xấu đến tồi tệ hơn. Thêm vào đó, một Ảrập Xêút bất ổn sẽ là điều may mắn bất ngờ cho Iran. Việc loại bỏ đối thủ chính của Tehran sẽ không chỉ trao cho Iran sự tự do hoàn toàn ở Iraq, Syria và Yemen, mà còn có thể đe dọa Bahrain – thậm chí là Kuwait. Việc đánh giá thấp các cuộc xung đột đang trong quá trình sôi sục trong khu vực, đặc biệt là giữa Iran và Ả-rập Xê-út, là không khôn ngoan. Tình trạng bất ổn nội bộ ở Riyadh, kết hợp với các cuộc bầu cử tổng thống Iran (19 tháng 5), có thể khơi mào một vụ cháy mà rất khó để dập tắt.
Nguồn tin: xangdau.net
