Nhiều nÆ°á»›c Ä‘ang bị Mỹ cấm mua dầu từ Iran. NhÆ°ng việc tìm nguồn thay thế rất khó khăn và giá cả còn đắt đỏ Ä‘ã khiến nhiều quốc gia bao gồm cả đồng minh của Mỹ dùng đủ cách để né lệnh cấm vận. Từ Ä‘ó sinh ra nhiều tranh cãi giữa Mỹ và các đồng minh.

Trường hợp gần Ä‘ây nhất liên quan tá»›i dá»± án hợp tác xây dá»±ng đường ống khí đốt giữa Iran và Pakistan, má»™t đồng minh thân cận của Mỹ, trong khi Iran Ä‘ang bị Mỹ và cá»™ng đồng quốc tế áp đặt những trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt vì chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của nÆ°á»›c này.

Hôm 6/3, Chính phủ Mỹ Ä‘ã chính thức lên tiếng phản đối dá»± án trên. Đại sứ Mỹ tại Islamabad, Richard Olson, nói rằng, Chính phủ Mỹ nắm vững tình hình khủng hoảng năng lượng cấp bách mà Pakistan Ä‘ang phải đối mặt và sẵn sàng cung cấp, há»— trợ. TrÆ°á»›c Ä‘ó, Washington Ä‘ã nêu rõ sẵn sàng áp đặt trừng phạt Pakistan nếu quốc gia này vẫn ná»— lá»±c Ä‘Æ°a dá»± án đường ống Iran-Pakistan vào thá»±c hiện.

Theo kế hoạch, ngày 11/3 này tại cảng Gwadar sẽ diá»…n ra lá»… khởi công Ä‘oạn đường ống trên lãnh thổ Pakistan, vá»›i sá»± tham dá»± của Tổng thống Pakistan Asif Zardari và Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad.

TrÆ°á»›c Ä‘ó hồi cuối tháng 2/2013, Bá»™ trưởng Ná»™i vụ Pakistan Rehman Malik Ä‘ã tá»›i Tehran để há»™i Ä‘àm vá»›i Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad nhằm hoàn tất thỏa thuận xây dá»±ng hệ thống đường ống dẫn khí đốt từ Iran trị giá 1,5 tỉ USD giúp Pakistan giảm bá»›t sá»± thiếu hụt năng lượng.

Bá»™ trưởng ná»™i vụ Pakistan Rehman Malik há»™i Ä‘àm vá»›i Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad tại Teheran, Iran hôm 19/2.

Đường ống Iran-Pakistan trên thá»±c tế Ä‘ã được thảo luận trong má»™t thập niên, nhÆ°ng những cuá»™c thÆ°Æ¡ng thuyết vẫn còn bị ngÆ°ng trệ về giá khí đốt và việc tài trợ phần đường ống nằm trên lãnh thổ Pakistan. Chính phủ Pakistan, ngoài việc phải hành Ä‘á»™ng cho những cuá»™c bầu cá»­ trong những tháng tá»›i, Ä‘ang bị chỉ trích kịch liệt vì không có khả năng chấm dứt nạn thiếu năng lượng trên toàn quốc.

Chả thế mà, ngay sau cuá»™c gặp trên, phát ngôn viên Đại sứ Mỹ, Rian Harris Ä‘ã cảnh cáo Pakistan rằng: "Chúng tôi nói rõ cho các đối tác của chúng tôi trên toàn thế giá»›i là vì lợi ích của họ, nên tránh những hành Ä‘á»™ng có thể bị những chế tài của Liên Hiệp Quốc hay có thể bị trừng phạt theo luật lệ của Mỹ". Bà Harris nói, Mỹ tin là có những giải pháp về năng lượng thay thế trong dài hạn cho Pakistan, nhÆ° là má»™t đường ống xuyên qua Turkmenistan và Afghanistan. Bà chỉ rõ: Mỹ tài trợ những nhà máy thủy Ä‘iện lá»›n và những dá»± án nhiệt Ä‘iện tại Pakistan để giúp đối phó vá»›i sá»± thiếu năng lượng triền miên của Pakistan.

ChÆ°a hết, cÅ©ng trong chuyến thăm Iran hồi cuối tháng 2, Bá»™ trưởng Ná»™i vụ Pakistan còn ký má»™t hiệp Æ°á»›c an ninh để thắt chặt an ninh dọc theo biên giá»›i hai quốc gia. Những thỏa thuận này Ä‘Æ°a đến những mối quan hệ thân thiện hÆ¡n giữa Pakistan và Iran. Và Ä‘iều này càng làm quan hệ đồng minh Mỹ - Pakistan thêm xấu.

Má»™t đồng minh khác của Mỹ là Ấn Độ cÅ©ng tuyên bố quyết mua dầu của Iran bất chấp lệnh cấm. Bá»™ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Ranjan Mathai cho biết, nÆ°á»›c này vẫn sẽ mua dầu của Iran bất chấp chiến dịch ngày càng quyết liệt của Mỹ nhằm bóp nghẹt hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu mỏ mang tính sống còn của Tehran.

Ông Ranjan Mathai khẳng định: New Delhi không tìm kiếm miá»…n trừ từ Washington. Hiện nền kinh tế lá»›n thứ 3 châu Á Ä‘ang rất khát năng lượng này phải vật lá»™n khá vất vả vá»›i vấn đề nhập khẩu từ Iran - nhà cung cấp dầu mỏ lá»›n thứ hai của mình, sau khi Mỹ công bố những biện pháp trừng phạt má»›i nhằm vào các thể chế tài chính vẫn còn giao dịch vá»›i Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Iran.

Còn trên phÆ°Æ¡ng diện các tập Ä‘oàn, cuối tháng 1/2013, Samsung Total Petrochemicals Co (liên doanh giữa hãng chế tạo sản phẩm Ä‘iện tá»­ tiêu dùng Samsung của Hàn Quốc và công ty năng lượng Total của Pháp) tuyên bố tái mua dầu từ Iran, vốn ngÆ°ng trệ trong năm 2012 khi Mỹ và châu Âu áp dụng các lệnh cấm vận Iran. Samsung Total lý luận rằng, việc phải tìm nguồn thay thế dầu của Iran Ä‘ã khiến tập Ä‘oàn này giảm 90% lợi nhuận trong năm 2012. Công ty Ä‘ã chuyển sang nhập khẩu các phụ phẩm dầu mỏ đắt đỏ hÆ¡n của Australia và Nga trong năm 2012.

Về phía Trung Quốc, vừa trở thành quốc gia nhập khẩu nhiều nhất thế giá»›i, cho biết không có kế hoạch thay đổi lập trường về việc mua dầu của Iran. Trung Quốc bị Mỹ gạt ra khỏi má»™t danh sách các nÆ°á»›c được miá»…n trừ chế tài về việc nhập khẩu dầu của Iran. 10 nÆ°á»›c EU và Nhật được xếp vào “trường hợp ngoại lệ” vì Ä‘ã tá»± nguyện cắt giảm việc mua dầu của Iran từ trÆ°á»›c. Trung Quốc là nÆ°á»›c nhập khẩu dầu của Iran nhiều nhất.

Đại sứ Mỹ tại Islamabad, Richard Olson, phản đối đường ống dẫn khí Iran – Pakistan.

TrÆ°á»›c tình trạng cả đồng minh lẫn các nÆ°á»›c không phải là đồng minh vẫn tìm cách nhập khẩu dầu của Iran, Tổng thống Mỹ Barack Obama má»›i Ä‘ây tuyên bố sẽ có biện pháp cấm vận đối vá»›i quốc gia nào vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu của Iran, kể cả các đồng minh của Mỹ. Theo ông Obama, thị trường dầu hỏa tuy khắt khe nhÆ°ng đủ để cung cấp mà không cần dầu Iran. Nhà Trắng nhấn mạnh, ông Obama sẽ tiếp tục để mắt đến thị trường dầu hỏa, để bảo đảm thị trường này lẫn giá»›i tiêu thụ vẫn còn chịu Ä‘á»±ng được trÆ°á»›c việc giảm nhập khẩu dầu của Iran.

Những nÆ°á»›c nhập khẩu dầu quan trọng của Iran gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ NhÄ© Kỳ, Nam Phi và Hàn Quốc. Theo giá»›i phân tích, sắp tá»›i, Chính phủ Mỹ sẽ miá»…n cưỡng phải trừng phạt má»™t quốc gia thân hữu nhÆ° Hàn Quốc hay Ấn Độ, hoặc má»™t đồng minh trong khối NATO nhÆ° Thổ NhÄ© Kỳ, và hiện Ä‘ang làm việc vá»›i những nÆ°á»›c này để thuyết phục họ giảm mức nhập khẩu dầu của Iran.

Nguồn tin: Cand