Bá»™ Tài chính vừa lý giải về việc tăng giá xăng dầu thêm 400-900 đồng/lít má»›i Ä‘ây là dá»±a vào cách tính bình quân 30 ngày của giá thế giá»›i. Thế nhÆ°ng các chuyên gia cho rằng Ä‘ây là cách tính chỉ có lợi cho DN.

Nguồn: Petrolimex - Đồ họa: vÄ© cường - Ảnh: N.Khánh

Điều Ä‘áng nói là việc tăng giá xăng dầu bán lẻ vừa qua diá»…n ra trong bối cảnh giá thế giá»›i giảm Ä‘ã cho thấy các quy định trong nghị định 84 về hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu Ä‘ã quá lạc hậu.

Lỗ tăng, lời chưa giảm?

Theo Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính), giá cÆ¡ sở được tính theo giá nhập khẩu trung bình 30 ngày, không tính theo giá má»™t ngày nhất định. CÆ¡ sở của việc tăng giá bán lẻ xăng dầu ngày 20-4 là do giá xăng dầu thế giá»›i bình quân 30 ngày (từ ngày 19-3 đến 17-4) so vá»›i mức bình quân 30 ngày trÆ°á»›c (từ ngày 5-2 đến 5-3) tăng 0,54-3,08%, khiến giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán trong nÆ°á»›c. Tại thời Ä‘iểm Ä‘ó, theo công thức tính giá cÆ¡ sở (để làm căn cứ Ä‘iều chỉnh tăng/giảm giá bán lẻ) của Bá»™ Tài chính, doanh nghiệp lá»— 500-600 đồng/lít.

Tuy nhiên, ghi nhận diá»…n biến giá xăng dầu thành phẩm nhập khẩu cho thấy thời Ä‘iểm tăng giá bán lẻ vá»›i xăng dầu trong nÆ°á»›c là khi giá thế giá»›i Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng giảm. Nếu nhÆ° các phiên giao dịch đầu tháng 4, giá xăng A92 tại Singapore đều ở mức cao 134-138 USD/thùng, nhÆ°ng từ giữa tháng 4 giá mặt hàng này Ä‘ã giảm lại. Đặc biệt, liên tiếp từ ngày 18 đến 26-4, giá xăng A92 xoay quanh mức 127-129 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng ứng giá nhập khẩu giảm 900-1.200 đồng/lít.

Theo tính toán của các chuyên gia, giá cÆ¡ sở trung bình 30 ngày (tính từ ngày 26-4 trở về trÆ°á»›c) Ä‘ang thấp hÆ¡n giá bán lẻ. Cụ thể, nếu tính theo giá nhập khẩu về đến cảng VN (tỉ giá quy đổi tại các ngân hàng), cá»™ng vá»›i thuế môi trường 1.000 đồng/lít, chi phí kinh doanh định mức 600 đồng/lít, trích quỹ bình ổn giá 300 đồng/lít, lợi nhuận định mức 300 đồng/lít thì giá cÆ¡ sở sẽ là 23.500 đồng/lít. Giá bán lẻ xăng A92 hiện nay 23.800 đồng/lít.

NhÆ° vậy, giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n 300 đồng/lít. Tuy nhiên, do trong giá cÆ¡ sở có khoản lợi nhuận định mức 300 đồng/lít nên doanh nghiệp có thể có lời 600 đồng/lít. Các chuyên gia cho rằng khi doanh nghiệp lá»— 500-600 đồng/lít thì Bá»™ Tài chính tăng giá. Nay ngược lại, mức chênh lệch giữa giá đầu vào và giá đầu ra là 600 đồng/lít thì Bá»™ Tài chính phải xem xét giảm giá bán lẻ.

ChÆ°a kể việc lá»— lãi của doanh nghiệp tính trên cÆ¡ sở giá trung bình 30 ngày là không hợp lý. Bởi thời Ä‘iểm giá cao doanh nghiệp có thể giảm nhập nhÆ°ng khi xu hÆ°á»›ng giá xuống thì mạnh tay mua vào. Nếu tính theo giá trung bình khoảng 10 ngày gần Ä‘ây, khoản chi phí thá»±c tế của doanh nghiệp cao hÆ¡n khoảng 300 đồng/lít thì doanh nghiệp vẫn lời được khoảng 1.200 đồng/lít.

Chỉ có lợi cho doanh nghiệp

TS Nguyá»…n Minh Phong, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã há»™i Hà Ná»™i, cho rằng các quy định tại nghị định 84 Ä‘ã quá lạc hậu và không còn phù hợp vá»›i thá»±c tế. Bá»™ Tài chính duy trì cách tính giá cÆ¡ sở 30 ngày khiến giá xăng trong nÆ°á»›c phải tăng khi giá thế giá»›i Ä‘ã giảm.

Theo các doanh nghiệp, sở dÄ© phải để giá cÆ¡ sở trung bình 30 ngày vì hai lý do: má»™t là tạo sá»± ổn định cho giá bán lẻ trong nÆ°á»›c, hai là đảm bảo doanh nghiệp đầu mối thá»±c hiện dá»± trữ lÆ°u thông tối thiểu 30 ngày. Việc đặt ra quy định giá cÆ¡ sở trung bình 30 ngày và sá»± chậm trá»… sá»­a đổi những Ä‘iểm bất hợp lý trong nghị định 84 khiến nhiều người đặt câu hỏi: Ai được lợi?

Theo Tập Ä‘oàn Xăng dầu VN (Petrolimex), dù khẳng định Ä‘iều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường nhÆ°ng trên thá»±c tế thời gian qua, má»™t số thời Ä‘iểm giá xăng dầu chịu sá»± Ä‘iều hành của Nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp phải duy trì dá»± trữ tối thiểu 30 ngày. Vì vậy, khi giá thế giá»›i tăng, giá trong nÆ°á»›c chÆ°a Ä‘iều chỉnh kịp, việc nhập hàng và dá»± trữ khối lượng lá»›n sẽ mang lại rủi ro kinh doanh cho nhà nhập khẩu.

Tuy nhiên, khi giá thế giá»›i giảm, giá trong nÆ°á»›c cÅ©ng chÆ°a được Ä‘iều chỉnh kịp (nhÆ° trường hợp diá»…n biến giá hiện nay - PV), doanh nghiệp có khả năng cải thiện tỉ suất lợi nhuận. Còn trong trường hợp giá nhập không có nhiều biến Ä‘á»™ng, nhà nhập khẩu cÅ©ng có tỉ lệ lợi nhuận ổn định trên tổng sản lượng tiêu thụ, dá»±a vào khoản lợi nhuận định mức mà Bá»™ Tài chính phân bổ.

Theo má»™t chuyên gia trong ngành xăng dầu, việc duy trì cÆ¡ chế giá 30 ngày thá»±c tế chỉ Ä‘em lại lợi ích cho má»™t bá»™ phận doanh nghiệp. Bởi khi bị lá»— thì doanh nghiệp lập tức đề nghị tăng giá. Trong khi giá thế giá»›i giảm, người tiêu dùng không có công cụ giám sát, doanh nghiệp vẫn giữ giá bán mà hầu nhÆ° không thấy có Ä‘Æ¡n vị nào đề xuất giảm giá bán lẻ.

BẠCH HOÀN

Nguồn tin:Tuổi Trẻ