Minh bạch cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c là cÆ¡ sở để Nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng có thể giám sát được cÆ¡ cấu giá của doanh nghiệp (DN) cÅ©ng nhÆ° tạo Ä‘iều kiện để DN phát huy khả năng kinh doanh.

Ba phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá

Ông Võ Văn Quyền, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng) nhận xét rằng, má»™t trong những Ä‘iểm má»›i trong Nghị định thay thế Nghị định 55/2007/NĐ-CP về cÆ¡ chế Ä‘iều hành thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c là Ban Soạn thảo Ä‘ã công khai công thức tính giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng dầu vào Dá»± thảo. "Đây là cÆ¡ sở quan trọng để cÆ¡ quan quản lý, người tiêu dùng nắm được cÆ¡ cấu giá, thông qua Ä‘ó giám sát được giá xăng dầu của DN. Việc công khai, minh bạch cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở tại Dá»± thảo Nghị định sẽ giải quyết được những vấn đề mà dÆ° luận nghi ngờ về tính minh bạch trong cÆ¡ cấu giá thành của DN xăng dầu bấy lâu nay. CÅ©ng thông qua việc công khai này, DN sẽ tính toán kinh doanh tốt hÆ¡n", ông Quyền phát biểu tại Há»™i thảo lấy ý kiến Ä‘óng góp cho Dá»± thảo Nghị định má»›i thay thế Nghị định 55/2007/NĐ-CP.

Từ giá cÆ¡ sở làm tham chiếu để sá»­ dụng trong công tác quản lý, cÆ¡ quan chức năng đề xuất các phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c. Theo ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính), Bá»™ Tài chính đề xuất 3 phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu để lấy ý kiến rá»™ng rãi trÆ°á»›c khi lá»±a chọn má»™t phÆ°Æ¡ng án áp dụng tại Nghị định má»›i.

Theo phÆ°Æ¡ng án 1, trường hợp các yếu tố làm giá cÆ¡ sở tăng đến 3% thì DN phải giữ giá bán lẻ; khi các yếu tố làm tăng giá cÆ¡ sở từ hÆ¡n 3% đến 12% thì DN được tăng không quá 50% của mức tăng giá cÆ¡ sở, thời gian giữa 2 lần tăng liên tiếp tối thiểu là 10 ngày; các yếu tố làm tăng giá cÆ¡ sở trên 12% thì DN được tăng 50% mức tăng giá cÆ¡ sở và thá»±c hiện đăng ký vá»›i cÆ¡ quan quản lý để được tăng cao hÆ¡n.

Vá»›i phÆ°Æ¡ng án 2, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được Ä‘iều chỉnh giá theo giá thị trường trong phạm vi các yếu tố làm tăng giá cÆ¡ sở đến 10%. Trên mức này, thì DN được phép Ä‘iều chỉnh có mức Ä‘á»™, phần giá vốn biến Ä‘á»™ng còn lại sẽ xá»­ lý thông qua quỹ bình ổn giá. Nhà nÆ°á»›c can thiệp trong trường hợp bất thường.

PhÆ°Æ¡ng án 3, DN được chủ Ä‘á»™ng quy định giá khi giá cÆ¡ sở tăng đến 7%, Nhà nÆ°á»›c giám sát và có ý kiến nếu DN Ä‘iều chỉnh không hợp lý. Nếu tăng từ trên 7% đến 12%, thì DN được Ä‘iều chỉnh giá 60% của mức giá vốn tăng Ä‘ó. Sau khi Ä‘iều chỉnh giá, 40% giá vốn còn lại được sá»­ dụng quỹ bình ổn giá để bù đắp. Nếu tăng trên 12%, Nhà nÆ°á»›c áp dụng các biện pháp bình ổn cho phép.

Tạo cÆ¡ chế giám sát má»›i

Việc lá»±a chọn các phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu Ä‘ang được các nhà quản lý lấy ý kiến rá»™ng rãi từ giá»›i nghiên cứu, cá»™ng đồng DN, người tiêu dùng trÆ°á»›c khi quyết định Ä‘Æ°a vào Dá»± thảo Nghị định trình Chính phủ ban hành. Má»—i phÆ°Æ¡ng án mà Ban Soạn thảo Ä‘Æ°a ra đều có những Æ°u và nhược Ä‘iểm riêng. Ông Võ Văn Quyền cho rằng, DN chắc chắn thích chọn phÆ°Æ¡ng án 2, bởi biên Ä‘á»™ được tá»± Ä‘iều chỉnh giá rá»™ng hÆ¡n. Còn nếu nhìn từ cÆ¡ quan quản lý thì phÆ°Æ¡ng án 1 là hợp lý, bởi vừa tạo tính chủ Ä‘á»™ng cho DN, vừa thể hiện vai trò quản lý của Nhà nÆ°á»›c má»™t cách tốt nhất.

Trong khi Ä‘ó, ông Nguyá»…n Tiến Thoả lại nhận xét rằng, phÆ°Æ¡ng án 3 có thể phù hợp trong tình hình hình quản lý hiện nay.

ChÆ°a bàn tá»›i việc phÆ°Æ¡ng án quản lý giá xăng dầu nào sẽ được chọn, song các DN kinh doanh và người tiêu dùng Ä‘ã nhìn thấy má»™t công cụ quản lý giá xăng dầu minh bạch, công khai Ä‘ang dần được hình thành và được quy định chi tiết trong văn bản luật.

Việc Ä‘Æ°a công thức tính toán giá cÆ¡ sở vào Nghị định má»›i sẽ giúp cho Ä‘ông đảo người tiêu dùng có căn cứ khoa học để tính toán được giá xăng dầu trong nÆ°á»›c dá»±a trên giá của xăng dầu thành phẩm thế giá»›i.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú, Nghị định má»›i này không chỉ xây dá»±ng cÆ¡ chế quản lý giá xăng dầu má»›i, mà còn góp phần rất quan trọng trong việc tạo ra môi trường kinh doanh xăng dầu cạnh tranh hÆ¡n. "Thành phần kinh doanh xăng dầu sẽ được mở rá»™ng, thay vì chỉ có DN nhà nÆ°á»›c tham gia nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây, nên tạo môi trường cạnh tranh hÆ¡n. Nghị định má»›i cÅ©ng sẽ giúp công tác quản lý của Nhà nÆ°á»›c được đảm bảo, thông thoáng hÆ¡n, đồng thời tạo sá»± chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n cho DN trong kinh doanh", ông Nguyá»…n Cẩm Tú nói.

Các nhà quản lý cho biết, việc xây dá»±ng cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu là khó khăn nhất và có nhiều ý kiến khác nhau nhất trong khi xây dá»±ng Dá»± thảo Nghị định. Do Ä‘ó, liên bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính sẽ lắng nghe, tiếp thu các ý kiến để có được phÆ°Æ¡ng án lá»±a chọn tốt nhất.

Lãnh đạo các bá»™ Tài chính và Công thÆ°Æ¡ng khẳng định rằng, khi Nghị định má»›i này được ban hành, cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu theo hÆ°á»›ng thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c sẽ được hoàn thiện hÆ¡n, tăng khả năng cạnh tranh của DN, tăng tính tá»± chủ của DN, cÅ©ng nhÆ° tăng tính công khai, minh bạch của giá thành xăng dầu trong nÆ°á»›c.