Giá dầu hiện Ä‘ang ở gần mức 100 USD và giá» là lúc thế giá»›i tương đối ổn định, nhưng vẫn có nguy cÆ¡ tăng vá»t trong những năm tá»›i.
Thị trưá»ng dầu má» Ä‘ã bá»›t biến động trong thá»i gian gần Ä‘ây do tin xấu Ä‘ã cạn. Tin tức vá» bất ổn tại Ai Cáºp và Libya không còn nhiá»u ảnh hưởng, Osama bin Laden thì Ä‘ã chết, còn Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad cá»§a Iran sẽ không chá»§ tá»a phiên há»p sắp tá»›i cá»§a OPEC.
Tuy nhiên, vấn đỠgiữa các nước Trung Äông vẫn là yếu tố tiá»m tàng, có thể đẩy giá dầu lên.
Khi Mỹ rút quân khá»i Iraq vào tháng 12, Iran và Ảráºp Xêut có thể cạnh tranh để giành quyá»n lá»±c và tầm ảnh hưởng ở khu vá»±c. Iran Ä‘ã tích cá»±c nâng tầm ảnh hưởng cá»§a mình trong khu vá»±c trong thá»i gian gần Ä‘ây, còn Ảráºp Xêut và các nước khác Ä‘ang trở nên no lắng. Chỉ má»›i tuần trước, Nháºt báo Phố Wall đưa tin các quan chức Ảráºp Xêut Ä‘ang Ä‘àm phán vá»›i các nước Hồi giáo khác để gia nháºp má»™t liên minh Ảráºp chống Iran. Nhiá»u ngưá»i lo ngại rằng sẽ có nhiá»u nước hÆ¡n có thể bị lôi kéo vào rắc rối do hai cưá»ng quốc Trung Äông này gây ra.
Bất ổn và xáo trá»™n thưá»ng có ảnh hưởng lá»›n hÆ¡n nhiá»u so vá»›i nháºn thức cá»§a hầu hết má»i ngưá»i. Khi các cưá»ng quốc dầu má» lá»›n bị bất ổn, công suất sản xuất dầu má» cá»§a há» sẽ bị giảm mạnh trong nhiá»u năm. Thưá»ng thì những nước này không bao giá» trở lại được mức sản xuất vốn có trước khi bị bất ổn.
Số liệu lịch sá»:
Nước | Năm | Sá»± kiện | Sản lượng trước khi diá»…n ra sá»± kiện (triệu thùng/ngày) | Mức thấp (triệu thùng/ngày) | Mức hồi phục (triệu thùng/ngày) | Số năm hồi phục |
Iran | 1979 | Cách mạng | 6,0 | 1,3 | 3,5 | 15 |
Iraq | 1980 | Chiến tranh Iran | 3,5 | 1,0 | 3,0 | 10 |
Liên bang Sô Viết | 1989 | Sụp đổ | 12,0 | 6,0 | 10,1 | 20 |
Iraq | 1990 | Chiến tranh vùng Vịnh | 3,0 | 0,5 | 2,5 | 10 |
Venezuela | 2002 | Biểu tình | 2,8 | 1,2 | 2,6 | 9 |
Iraq | 2003 | Xâm lược | 2,5 | 1,4 | 2,5 | 8 |
Libya | 2011 | Cách mạng | 1,6 | ~0,4 | - | - |
Iran và Iraq là những ví dụ Ä‘iển hình. Cuá»™c cách mạng Iran năm 1979 sau Ä‘ó là cuá»™c xâm lược cá»§a Iraq năm 1980 khiến sản lượng dầu má» cá»§a Iran giảm gần 80%. Cuá»™c xâm lược khiến sản lượng cá»§a Iraq giảm 70% và nước này phải mất má»™t tháºp ká»· để trở lại mức 40% cá»§a sản lượng trước Ä‘ó. Tuy nhiên, kể từ Ä‘ó Iraq không thể sản xuất được mức trên 4,2 triệu thùng dầu/ngày.
Gần Ä‘ây hÆ¡n là trưá»ng hợp cá»§a Libya. Nước này cÅ©ng mất khoảng 75% cá»§a mức sản lượng hàng ngày là 1,6 triệu thùng.
Trong bất kỳ trưá»ng hợp nào giống như chiến tranh, chúng ta Ä‘á»u có thể dá»± Ä‘oán rằng các đưá»ng ống dẫn dầu, các má» dầu và cÆ¡ sở hạ tầng khác sẽ bị phá há»§y. Tuy nhiên, thiệt hại còn lá»›n hÆ¡n nhiá»u. Äó là việc chảy máu chất xám khi các công nhân giàu kinh nghiệm chảy khá»i những nước Ä‘ó. Há» sẽ không sá»›m quay lại và việc tuyển dụng công nhân má»›i rất khó đối vá»›i má»™t nước vừa trải qua bất ổn xã há»™i.
Ngoài ra, các chính phá»§ cÅ©ng cần thá»i gian để tái thiết và rất khó tìm nguồn vốn cho các dá»± án má»›i. Chính phá»§ Iraq phải mất gần 7 năm để bán đấu giá má»™t số má» dầu cá»§a há» cho các hãng như ExxonMobil, Royal Dutch Shell và BP.
Total hay ConocoPhillips khả năng cÅ©ng không sá»›m trở lại Libya sau khi mất gần hết khoản đầu tư cá»§a há» tại nước này.
Nếu ba nước lá»›n ở Trung Äông là Iran, Iraq và Ảráºp Xêut rÆ¡i vào bất ổn, tương lai sẽ ra sao?
Trong khi chúng ta chưa biết chắc tương lai, chúng ta nên theo phương châm “phải chuẩn bị”. Nếu má»™t trong ba nước trên bị xáo trá»™n, đặc biệt là Ảráºp Xêut, giá dầu sẽ tăng vá»t trong nhiá»u năm.
Nguồn tin: ATPvietnam.com