Giá dầu hiện Ä‘ang ở gần mức 100 USD và giá» là lúc thế giá»›i tÆ°Æ¡ng đối ổn định, nhÆ°ng vẫn có nguy cÆ¡ tăng vá»t trong những năm tá»›i.
Thị trÆ°á»ng dầu má» Ä‘ã bá»›t biến Ä‘á»™ng trong thá»i gian gần Ä‘ây do tin xấu Ä‘ã cạn. Tin tức vá» bất ổn tại Ai Cáºp và Libya không còn nhiá»u ảnh hưởng, Osama bin Laden thì Ä‘ã chết, còn Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad của Iran sẽ không chủ tá»a phiên há»p sắp tá»›i của OPEC.
Tuy nhiên, vấn Ä‘á» giữa các nÆ°á»›c Trung Äông vẫn là yếu tố tiá»m tàng, có thể đẩy giá dầu lên.
Khi Mỹ rút quân khá»i Iraq vào tháng 12, Iran và Ảráºp Xêut có thể cạnh tranh để giành quyá»n lá»±c và tầm ảnh hưởng ở khu vá»±c. Iran Ä‘ã tích cá»±c nâng tầm ảnh hưởng của mình trong khu vá»±c trong thá»i gian gần Ä‘ây, còn Ảráºp Xêut và các nÆ°á»›c khác Ä‘ang trở nên no lắng. Chỉ má»›i tuần trÆ°á»›c, Nháºt báo Phố Wall Ä‘Æ°a tin các quan chức Ảráºp Xêut Ä‘ang Ä‘àm phán vá»›i các nÆ°á»›c Hồi giáo khác để gia nháºp má»™t liên minh Ảráºp chống Iran. Nhiá»u ngÆ°á»i lo ngại rằng sẽ có nhiá»u nÆ°á»›c hÆ¡n có thể bị lôi kéo vào rắc rối do hai cÆ°á»ng quốc Trung Äông này gây ra.
Bất ổn và xáo trá»™n thÆ°á»ng có ảnh hưởng lá»›n hÆ¡n nhiá»u so vá»›i nháºn thức của hầu hết má»i ngÆ°á»i. Khi các cÆ°á»ng quốc dầu má» lá»›n bị bất ổn, công suất sản xuất dầu má» của há» sẽ bị giảm mạnh trong nhiá»u năm. ThÆ°á»ng thì những nÆ°á»›c này không bao giá» trở lại được mức sản xuất vốn có trÆ°á»›c khi bị bất ổn.
Số liệu lịch sá»:
NÆ°á»›c | Năm | Sá»± kiện | Sản lượng trÆ°á»›c khi diá»…n ra sá»± kiện (triệu thùng/ngày) | Mức thấp (triệu thùng/ngày) | Mức hồi phục (triệu thùng/ngày) | Số năm hồi phục |
Iran | 1979 | Cách mạng | 6,0 | 1,3 | 3,5 | 15 |
Iraq | 1980 | Chiến tranh Iran | 3,5 | 1,0 | 3,0 | 10 |
Liên bang Sô Viết | 1989 | Sụp đổ | 12,0 | 6,0 | 10,1 | 20 |
Iraq | 1990 | Chiến tranh vùng Vịnh | 3,0 | 0,5 | 2,5 | 10 |
Venezuela | 2002 | Biểu tình | 2,8 | 1,2 | 2,6 | 9 |
Iraq | 2003 | Xâm lược | 2,5 | 1,4 | 2,5 | 8 |
Libya | 2011 | Cách mạng | 1,6 | ~0,4 | - | - |
Iran và Iraq là những ví dụ Ä‘iển hình. Cuá»™c cách mạng Iran năm 1979 sau Ä‘ó là cuá»™c xâm lược của Iraq năm 1980 khiến sản lượng dầu má» của Iran giảm gần 80%. Cuá»™c xâm lược khiến sản lượng của Iraq giảm 70% và nÆ°á»›c này phải mất má»™t tháºp ká»· để trở lại mức 40% của sản lượng trÆ°á»›c Ä‘ó. Tuy nhiên, kể từ Ä‘ó Iraq không thể sản xuất được mức trên 4,2 triệu thùng dầu/ngày.
Gần Ä‘ây hÆ¡n là trÆ°á»ng hợp của Libya. NÆ°á»›c này cÅ©ng mất khoảng 75% của mức sản lượng hàng ngày là 1,6 triệu thùng.
Trong bất kỳ trÆ°á»ng hợp nào giống nhÆ° chiến tranh, chúng ta Ä‘á»u có thể dá»± Ä‘oán rằng các Ä‘Æ°á»ng ống dẫn dầu, các má» dầu và cÆ¡ sở hạ tầng khác sẽ bị phá hủy. Tuy nhiên, thiệt hại còn lá»›n hÆ¡n nhiá»u. Äó là việc chảy máu chất xám khi các công nhân giàu kinh nghiệm chảy khá»i những nÆ°á»›c Ä‘ó. Há» sẽ không sá»›m quay lại và việc tuyển dụng công nhân má»›i rất khó đối vá»›i má»™t nÆ°á»›c vừa trải qua bất ổn xã há»™i.
Ngoài ra, các chính phủ cÅ©ng cần thá»i gian để tái thiết và rất khó tìm nguồn vốn cho các dá»± án má»›i. Chính phủ Iraq phải mất gần 7 năm để bán đấu giá má»™t số má» dầu của há» cho các hãng nhÆ° ExxonMobil, Royal Dutch Shell và BP.
Total hay ConocoPhillips khả năng cÅ©ng không sá»›m trở lại Libya sau khi mất gần hết khoản đầu tÆ° của há» tại nÆ°á»›c này.
Nếu ba nÆ°á»›c lá»›n ở Trung Äông là Iran, Iraq và Ảráºp Xêut rÆ¡i vào bất ổn, tÆ°Æ¡ng lai sẽ ra sao?
Trong khi chúng ta chÆ°a biết chắc tÆ°Æ¡ng lai, chúng ta nên theo phÆ°Æ¡ng châm “phải chuẩn bị”. Nếu má»™t trong ba nÆ°á»›c trên bị xáo trá»™n, đặc biệt là Ảráºp Xêut, giá dầu sẽ tăng vá»t trong nhiá»u năm.
Nguồn tin: ATPvietnam.com