Lâu nay, dÆ° luận thường có má»™t góc nhìn mặc định là vấn đề quản trị ở doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c luôn mang tính hình thức, rập khuôn, thiếu hiệu quả. Bức tranh vá»›i gam màu phiến diện ấy Ä‘ang dần thay đổi sang các gam màu tÆ°Æ¡i hÆ¡n, bởi sá»± minh bạch thông tin và kết quả sản xuất kinh doanh “sáng” của nhiều doanh nghiệp hàng đầu. Công ty Lọc hóa dầu Bình SÆ¡n (BSR) là má»™t doanh nghiệp nhÆ° thế.

Vượt chuẩn quốc tế

Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất có công nghệ tiên tiến và hiện đại của các nhà bản quyền Ä‘i đầu trong lÄ©nh vá»±c lọc hóa dầu nhÆ°: UOP (gồm Phân xưởng xá»­ lý Naphtha bằng Hydro, Phân xưởng Reforming xúc tác và Phân xưởng đồng phân hóa Naphtha nhẹ), Axens (gồm Phân xưởng Cracking xúc tác tầng sôi cặn chÆ°ng chất khí quyển và Phân xưởng xá»­ lý dầu căn nhẹ bằng Hydro), Merichem (Phân xưởng xá»­ lý Kerosen, Phân xưởng xá»­ lý Naphtha từ RFCC, Phân xưởng xá»­ lý khí hóa lỏng và Phân xưởng trung hòa kiềm), SINI (Phân xưởng thu hồi lÆ°u huỳnh).

Các thiết bị công nghệ chính được sản xuất từ các nÆ°á»›c G7 và được Ä‘ánh giá là nhà máy lọc dầu hiện đại nhất khu vá»±c Đông Nam Á tính ở thời Ä‘iểm 2009 - khi nhà máy cho ra dòng sản phẩm đầu tiên. Thời Ä‘iểm Ä‘ó có khoảng gần 200 chuyên gia nÆ°á»›c ngoài trá»±c tiếp đảm nhận những vị trí kỹ thuật chủ chốt. Khi ấy, không ít chuyên gia hoài nghi về năng lá»±c vận hành của Ä‘á»™i ngÅ© kỹ sÆ° người Việt. Thế rồi, chỉ 5 năm sau, bốn nhà bảo hiểm quốc tế là Công ty Môi giá»›i Bảo hiểm JLT, Công ty SCOR Global P&C Asia-Pacific, Công ty Alianz Global Corporate & Specialty SE, Công ty Liberty Mutual Insurance Europe Limited và 4 nhà bản quyền công nghệ là UOP, Axens, Merichem và SINI Ä‘ã trao cho BSR Chứng chỉ là Ä‘Æ¡n vị “Vận hành xuất sắc” (Operational excellence) để ghi nhận thành tích vận hành NMLD Dung Quất hÆ¡n 630 ngày Ä‘êm liên tục (tháng 8/2012 đến ngày 12/4/2014), an toàn, ổn định và hiệu quả.

Trên thế giá»›i, hầu hết các NMLD đều có công suất lá»›n hÆ¡n Dung Quất nên việc vận hành liên tục gần 2 năm là Ä‘iều hiếm thấy. CÅ©ng phải nói thêm rằng, NMLD Dung Quất thường xuyên vận hành ở công suất từ 100% đến 107%, là thành tích hiếm khi đạt được trong lịch sá»­ các nhà máy Lọc - Hóa dầu khu vá»±c Đông Nam Á. Ngay cả những cường quốc lọc hóa dầu nhÆ° Mỹ, Nhật Bản, nhiều nhà máy của họ cÅ©ng chỉ vận hành ở 85 - 90% công suất thiết kế.

Việc vận hành an toàn, ổn định và vượt công suất thiết kế của Lọc dầu Dung Quất làm bất ngờ các nhà cung cấp bản quyền công nghệ và cả những chuyên gia lọc dầu gạo cá»™i. Quốc tế ghi nhận thành quả trên không chỉ giúp Lọc dầu Dung Quất nâng cao năng lá»±c cạnh tranh mà còn khẳng định công tác quản trị, Ä‘iều hành của BSR Ä‘ã tiệm cận trình Ä‘á»™ quốc tế.

Thế rồi những kỹ sÆ° năm nào còn phải được chuyên gia “cầm tay chỉ việc”, nay Ä‘ã nắm vững, làm chủ được công nghệ. Hầu hết các vị trí Ä‘ã thay thế được chuyên gia nÆ°á»›c ngoài. Từ chá»— gần 200 vị trí làm việc có bóng dáng ngoại quốc, nay chỉ còn 22 nhân sá»± đảm Ä‘Æ°Æ¡ng nhiệm vụ chủ yếu là tÆ° vấn và há»— trợ vận hành. Đại diện nhà thầu O&M (tÆ° vấn vận hành và bảo dưỡng) có lần nói vui: “Tôi không ngờ ngày chúng tôi phải về nÆ°á»›c sá»›m đến thế”.

Việc Ä‘iều hành má»™t NMLD hoàn toàn không phải chuyện Ä‘Æ¡n giản. Trong Ä‘iều hành NMLD có má»™t bá»™ Hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật (KTKT) rất phức tạp và là chỉ số khó vượt qua. BSR Ä‘ã xây dá»±ng bá»™ định mức dá»±a trên chuẩn quốc tế, ban hành và áp dụng từ năm 2011 vá»›i khởi Ä‘iểm 4 bá»™ định mức. Hiện tại, BSR Ä‘ã xây dá»±ng và phát triển được 9 bá»™ định mức bao trùm lên hầu hết các chỉ số tiêu hao, hao phí từ hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh cho tá»›i hoạt Ä‘á»™ng quản lý Ä‘iều hành. Hệ thống định mức này giúp sức các cấp thẩm quyền, cÆ¡ quan thuế trong việc Ä‘ánh giá hiệu quả, hao phí thá»±c so vá»›i định mức.

Má»™t số định mức Ä‘ã được BSR đạt và vượt nhÆ° tiêu hao dầu thô ( được Ä‘ánh giá bằng chỉ số: số tấn dầu thô/1 tấn sản phẩm thÆ°Æ¡ng mại) có định mức lần đầu là 1,1; đến nay Ä‘ã giảm xuống còn 1,097%. Hay nhÆ° định mức hao hụt xuất xăng A92 Ä‘ã giảm từ 0,15% còn 0,08%; định mức tiêu hao năng lượng ná»™i bá»™ nhà máy cÅ©ng giảm từ 7,80% còn 7,60%.

Các bá»™ định mức khác nhÆ° lÆ°u kho dầu thô sản phẩm (07-LK), vật tÆ° dá»± phòng cho công tác bảo dưỡng sá»­a chữa (03-DP); vật tÆ° tiêu hao cho công tác bảo dưỡng sá»­a chữa (04-BD); tiêu hao xăng dầu cho phÆ°Æ¡ng tiện thiết bị cÆ¡ giá»›i (05-TH), tiêu hao trang thiết bị bảo há»™ lao Ä‘á»™ng (08-BHLĐ); tiêu hao trang thiết bị văn phòng, văn phòng phẩm (09-TTB-VPP) cÅ©ng được theo dõi áp dụng quyết liệt và cải tiến kịp thời Ä‘áp ứng nhu cầu vận hành thá»±c tế của Nhà máy. Năm 2015, việc áp dụng, kiểm soát hệ thống định mức KTKT của BSR Ä‘ã Ä‘em lại mức tiết kiệm chi phí tiêu hao nguyên vật liệu, chi phí hao hụt khoảng 394 tá»· đồng.

Tối Æ°u hóa năng lượng

Tối Æ°u hóa năng lượng là hoạt Ä‘á»™ng quan trọng nhằm tiết giảm chi phí vận hành, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty BSR. Theo kết quả Ä‘ánh giá của tổ chức Solomon 2015 dá»±a trên số liệu vận hành năm 2014, chi phí năng lượng ở BSR chiếm 73% chi phí vận hành Nhà máy, tổng tiêu thụ năng lượng 480 ngàn tấn – tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 7,6% tổng lượng dầu thô chế biến, chỉ số tiêu thụ năng lượng %EII=118.

Qua Ä‘ánh giá năng lượng, Shell Global Ä‘ã đề xuất má»™t giải pháp cải hoán thiết bị/công nghệ và má»™t số giải pháp Ä‘iều chỉnh thông số vận hành. Kỳ vọng giảm tiêu thụ năng lượng thông qua các giải pháp vận hành do Shell đề xuất khoảng 0,2% tính trên tổng lượng dầu thô chế biến. Để giảm chi phí năng lượng, công tác tối Æ°u hóa không chỉ dừng lại ở Ä‘iều chỉnh thông số vận hành mà cần phải đầu tÆ° cải hoán.

Năm 2015, BSR tập trung rà soát và sÆ¡ loại các cÆ¡ há»™i tối Æ°u hóa năng lượng, Ä‘iều chỉnh tối Æ°u các thông số vận hành, đồng thời nghiên cứu và đề xuất các dá»± án đầu tÆ° cải hoán khả thi nhằm nâng cao hiệu quả sản suất kinh doanh của Công ty. Công tác tối Æ°u hóa năng lượng Ä‘ã giúp giảm Ä‘áng kể phần trăm tiêu thụ năng lượng từ 7,55% năm 2014 xuống còn 7,38% tính trên lượng dầu thô chế biến (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng giảm 0,17% hay tiết kiệm 10.456 tấn dầu) thông qua các giải pháp Ä‘iều chỉnh các thông số vận hành.

Giải pháp quản trị, Ä‘iều hành tiên tiến và hiệu quả ở BSR

Công ty BSR Ä‘ang triển khai chuẩn hóa hệ thống quy trình nghiệp vụ (Business Process Design) hÆ°á»›ng đến hệ thống quản trị Ä‘iều hành minh bạch, hiệu quả theo chuẩn hóa quốc tế. Lợi nhuận dá»± kiến mang lại khoảng 6 - 8 triệu USD/năm.

Xây dá»±ng và áp dụng hệ thống Ä‘iều hành theo KPI (Key Performance Indicator) nhằm Ä‘Æ°a ra quyết định dá»±a trên thông tin Ä‘iều hành, sản xuất theo thời gian thá»±c (real time): Ä‘ã hoàn thiện xây dá»±ng trên 500 KPI bao gồm các lÄ©nh vá»±c của toàn nhà máy. Hiệu quả dá»± kiến 5 - 10 triệu USD/năm.

Triển khai các dá»± án tối Æ°u hóa: Điều khiển cấp cao Ä‘a biến APC giai Ä‘oạn I, lợi nhuận dá»± kiến đạt 4,5 triệu USD/năm.

Để có được kết quả trên, năm 2015 BSR Ä‘ã tập trung tối Æ°u hóa thông số vận hành trên thá»±c địa. Bên cạnh Ä‘ó, BSR cÅ©ng Ä‘ã lên chÆ°Æ¡ng trình và lập tiến Ä‘á»™ chi tiết thá»±c hiện các các giải pháp năng lượng, bao gồm các giải pháp vận hành và đầu tÆ° cải hoán, đồng thời kết hợp má»™t số giải pháp đầu tÆ° cải hoán vào nghiên cứu trong giai Ä‘oạn thiết kế tổng thể (FEED) của dá»± án nâng cấp, mở rá»™ng NMLD Dung Quất nhÆ°: Thu hồi nhiệt ở công Ä‘oạn xá»­ lý khí ở phân xưởng Cracking xúc tác tầng sôi cặn chÆ°ng chất khí quyển (RFCC); Tái bố trí thiết bị trao đổi nhiệt trong công Ä‘oạn gia nhiệt sÆ¡ bá»™ dầu thô phân xưởng ChÆ°ng cất dầu thô (CDU); Thu hồi nhiệt thải bằng nÆ°á»›c cấp thiết bị khá»­ khí; Chuyển đổi turbine máy nén TR-2101 từ kiểu đối áp sang kiểu ngÆ°ng.

Theo Tổng giám đốc BSR Trần Ngọc Nguyên, tính từ năm 2009 đến nay, Lọc dầu Dung Quất Ä‘ã tiết kiệm chi phí năng lượng khoảng hÆ¡n 5.000 tá»· đồng - tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i thu ngân sách của má»™t tỉnh trung bình của nÆ°á»›c ta.

Đa dạng nguồn dầu thô

NMLD Dung Quất được thiết kế để chế biến 100% dầu thô Bạch Hổ hoặc há»—n hợp dầu thô bao gồm 85% dầu thô Bạch Hổ và 15% dầu thô Dubai.

Cần nói thêm, dầu thô Bạch Hổ là loại dầu tốt nhất thế giá»›i, chứa ít hàm lượng lÆ°u huỳnh nên các NMLD Æ°u dùng bởi tính ít ăn mòn máy móc của nó. Công nghệ của Lọc dầu Dung Quất cho phép pha trá»™n tối Ä‘a 15% dầu chua nhập khẩu vá»›i giá rẻ hÆ¡n dầu ngọt Bạch Hổ nên BSR Ä‘ã nghiên cứu tìm các loại dầu chua thích hợp để có thể chế biến ra sản phẩm đạt chất lượng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng.

Nhập dầu thô tại phao Rót dầu không bến (SPM)

NhÆ° vậy, để Ä‘áp ứng nguồn nguyên liệu dầu thô đủ cho Nhà máy vận hành ổn định trong thời gian dài thì Nhà máy phải tìm kiếm các nguồn dầu thô khác thay thế cho dầu thô Bạch Hổ. Từ các bảng phân tích tính chất dầu thô (crude assay) được cung cấp bởi các nhà sản xuất, buôn bán dầu (PV Oil, BP, Shell, Chevron, Total, Exxon Mobil, Petronas,…), BSR Ä‘ã sÆ¡ loại các loại dầu thô không nằm trong giá»›i hạn vận hành của Nhà máy.

BSR Ä‘ã xây dá»±ng được danh sách các loại dầu thô có thể Ä‘Æ°a vào chế biến, nâng danh sách các loại dầu thô có khả năng chế biến tại Nhà máy từ 48 loại năm 2012 lên 73 loại ở thời Ä‘iểm hiện tại. Đồng thời, Ä‘ã thiết lập được tá»· lệ phối trá»™n của từng nhóm dầu thô làm cÆ¡ sở cho việc lập kế hoạch sản xuất, mua dầu, lập kế hoạch nhập dầu, xuất kho phù hợp, đảm bảo cho nhà máy vận hành ổn định ở công suất cao. Bằng cách Ä‘ánh giá và tính toán công thức phối trá»™n dầu thô hợp lý, giải pháp Ä‘ã góp phần cung cấp đủ nhu cầu dầu thô nguyên liệu cho vận hành sản xuất trong bối cảnh sản lượng dầu Bạch Hổ ngày càng sụt giảm. Khối lượng dầu thô phối trá»™n Ä‘ã tăng lên 42 - 43% năm 2015 và dá»± kiến lên khoảng 44 - 50% trong năm 2016. Việc Ä‘a dạng hóa nguồn dầu thô và pha trá»™n thành công nguồn dầu chua Ä‘ã làm lợi cho Công ty BSR hÆ¡n 37 triệu USD.

Nguồn tin: Thanh tra